ABD hibesi neden iptal oldu

IRAK savaşı başladığından beri gündemde olan ‘ABD’den gelecek hibe’ hikayesinin sonu geldi. Türkiye bunu çok tartıştı, sonuçta kullanamadı.Önceki akşam ajanslara düşen ABD kaynaklı haberlerde; ABD Temsilciler Meclisi Tahsisler Komitesi’nin, Türkiye’nin kullanımı için ayrılan 1 milyar doları, Afganistan’da aciliyeti olmayan, güvenlik konuları dışındaki projelere, Filistin’e yardım ile Pakistan ve Ürdün’e askeri destek için kullanıma aktarıldığı belirtildi.Bunun üzerine dün bir açıklama yapan Hazine Müsteşarlığı, kendilerinin bu hibeyi istemediğini belirterek, şöyle dedi:‘ABD Temsilciler Meclisi Tahsisler Komitesinde ek bütçeye ilişkin görüşmeler çerçevesinde, Türkiye’ye tahsis edilen kaynağın ülkemizin artık ihtiyacı kalmaması sebebiyle, farklı alanlara aktarılması gündeme getirilmiştir. Bu konuyla ilgili Kongre süreci, hem ABD yönetimi hem de tarafımızca izlenecek, bundan sonraki süreç konusunda ABD Hazinesi ile yakın temasta bulunulacaktır.’Hazine’den yapılan bu açıklama bizce yanlış anlamalara sebep olabilecek, kafaları karıştıran, karmaşık bir açıklama.Çünkü, öğrendiğimiz kadarıyla artık Hazine’nin ‘temasta bulunacağı’ bir şey kalmamış durumda. Gündeme gelen 1 milyar dolarlık hibe ya da bunun karşılığında alınabilecek ucuz krediyi, Türkiye’nin kullanma imkanı kalmadı.Hazine’nin neden böyle, hálá açık kapı varmış izlenimi veren bir açıklama yaptığını anlamak mümkün değil. Hem piyasaların çok iyi olduğunu artık böyle şeylere ihtiyaç olmadığını söyleyen bir açıklama yapıyorlar hem de sanki piyasaları ürkütmemek için ‘hálá aslında gündemde olabilir’ havası veren bir ibare kullanıyorlar.ABD, Türkiye’ye yaklaşık 1-1.5 ay önce tekrar ve son kez 1 milyar dolarlık hibeyi kullanmayı düşünüp düşünmediğini sormuş. Türkiye de bu soru üzerine, ‘Planlarımız içinde bu yer almıyor’ demiş.Bunun üzerine, ABD yönetimi, Türkiye’nin bu konudaki sürekli işi uzatan, sürüncemede bırakan tavırdan sıkılarak, yeni bütçe dönemini de fırsat bilip, ayrılan 1 milyar dolarlık hibeyi başka taraflara aktarmaya karar vermiş.Türkiye ‘kullanmayacağız’ dememiş ama ‘planlarımız içinde yok’ demiş, ama ABD yönetimi bu imkanı iptal etmiş. Bundan sonra artık izlenecek bir şey de yok.Peki, Hükümet bu 1 milyar dolarlık hibeyi, yani karşılıksız verilen kaynağı, ya da bu hibe karşılığı, faizi ucuzlayacak olan 8 milyar dolarlık ucuz krediyi neden kullanmadı?Teşvik için piyasayı bu kadar zorlayan Hükümet, 1 milyar dolar karşılıksız para gelse, bunu da bütçeyi rahatlatmak için kullansa, memnun olmaz mıydı?Bizce bu seçenek de düşünüldü ama 1 milyar dolarlık hibe sonucu oluşacak siyasi havanın korkusu, daha baskın çıktı. Çünkü 1 milyar dolarlık hibenin kullanımı için, ‘Türkiye’nin Irak’a girmeme koşulu’nun bu hibe anlaşmasına eklendiği söylendi. ‘Bu bir şart mıydı, değil miydi’ tartışması hala sürüyor ama bir kez piyasaya, bu hibeyi kullandığı takdirde Türkiye’nin siyasi olarak bağlandığı hükmü gelip oturdu.Yani, Hükümet çok istemesine rağmen, siyasi olarak kullanılacağı kaygısıyla, hibeyi kullanamadı. İşi çürüttü, ABD de bu işi iptal etti.Hükümet bu hibeyi kullandığı takdirde ‘1 milyar dolar karşılığı Kerkük’ü, Kıbrıs’ı da sattı’ denecek diye korktu, bu kaynağı kullanamadı.Bu iptal aynı zamanda Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinin kötüleştiğini gösterir mi? Tek başına bu bir gösterge olamaz. Ancak hükümetin ABD ile ilişkilerin sıcaklığından hálá korktuğunu biraz gösterir. Bu da yanlış politikaların bir sonucu değil mi?Sonuçta, yapılan yanlışlar 1 milyar dolar karşılıksız paranın alınmasını engelledi.