ABD-Çin hattında dönüm noktası mı: Çok ısındık soğuyalım

Ticaret savaşının gündeme geldiği 2018’den beri gerilimin sürekli arttığı Washington-Pekin hattında tansiyonu düşürmeye yönelik belki de ilk girişimde bulunuldu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın iki günlük Pekin temaslarının ana teması “sükûnet” arayışı oldu. Çinli mevkidaşı Çin Gang ve ülkenin en kıdemli diplomatı Wang Yi ile 10 saati bulan hazırlık toplantılarının ardından Blinken, son anda Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından kabul edildi. Blinken’ın “gerçekleşmesini umuyorum” dediği toplantı, son bir saate kadar programda yoktu.

ZORLUKLAR SÜRÜYOR

Taraflar arasında belli bir uzlaşıya varıldığına işaret eden görüşme 35 dakika sürdü. Toplantı sonrası Şi Cinping, “ilerleme kaydettiklerini” ifade etti. “İki taraf da belirli konularda uzlaştı” diye ekledi ancak Çin lideri bunların ne olduğuna dair ayrıntıya girmedi. “Rekabetin bir çatışmaya dönmemesi için sürekli iletişimde kalmakta fikir birliğindeyiz. İlişkilerimizi stabilize etme ihtiyacı var” diyen Blinken ise buna rağmen zorlukları ve “şiddetle” fikir ayrılığında oldukları konuları hafife almadıklarını ekledi. Eski Başkan Donald Trump döneminde başlayan, bugün de süren ticaret savaşı; Tayvan meselesi; Hong Kong’dan Sincan’a insan hakları ihlalleri ve şubatta yaşanan “casus balon” hadisesi iki ülke arasında güven bunalımına neden olan başlıklar.

BIDEN-Şİ GÖRÜŞECEK Mİ

Bu, son beş yılda ABD’den, dünyanın en büyük ikinci ekonomisine yapılan en üst düzey ziyaret olurken, sonuçları itibarıyla “en kötünün geride kalmış olabileceği” yorumlarına neden oldu. Senenin başından beri, taraflar arasında istihbarat yetkililerinden üst düzey danışmanlara çeşitli görüşmeler yapılmış olsa da bunlardan pozitif mesajlar çıkmamıştı. Hatta bu ay başında Çin Savunma Bakanı, ABD’li mevkidaşından gelen görüşme teklifini geri çevirmişti. Şimdi, en son 2017 yılında Bali’de yüz yüze gelen ABD Başkanı Joe Biden ve Çin lideri Şi Cinping’in olası buluşması merakla bekleniyor. Eylül ayında Hindistan’da yapılacak G20 Liderler Zirvesi öne çıkan muhtemel tarih. Bundan önce, “Çin-ABD ilişkilerinde iniş yönlü bu sarmal terse çevrilmeli, sağlıklı ve istikrarlı bir yola dönüş için çabalamalıyız” diyen Çinli diplomat Wang Yi’nin Washington’a gidebileceği değerlendiriliyor.

ÇİN BAŞBAKANI’NIN İLK GEZİSİ ALMANYA’YA

ABD’li Bakan Blinken’ın Pekin temasları sürerken Çin Başbakanı Li Çiang Avrupa turuna çıktı. Göreve geldikten sonra ilk yurt dışı gezisini yapan Li, dün Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ile görüştü. Berlin’deki Bellevue Sarayı’ndaki buluşmada Li Çiang, Pekin’in “iki ülke ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu” vurguladı. Li bugün Başbakan Olaf Scholz ile bir araya gelecek, iki ülke bakanlarının katılacağı “hükümetler arası istişare görüşmelerine” başkanlık edecek. Toplantıda öncelikle iklim meselelerinin ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ele alınması bekleniyor. Çinli başbakan sonrasında temaslarına Fransa’da devam edecek.

Li Çiang - Frank-Walter Steinmeier