ABD borsaları çöktü, piyasalar karıştı
Güncelleme Tarihi:
Piyasalarda ABD'nin başı çektiği kan kaybı giderek artıyor. Dün düşüşün azalması yatırımcıları umutlandırmasına karşın gece ABD'den gelen haberler piyasaları karıştırdı.
Sabah borsalarda sert düşüşle görülmesine karşın bu akşam ABD Başkanı Bush'un açıklayacağı acil eylem planına yönelik olumlu beklentiler, ikinci seans borsaların toparlanmasını sağladı.
ABD ekonomisinin belası olan resesyon tartışmaları piyasada taşları yerinden oynatıyor. 2007 yılındaki güzel günleri mumla arayan yatırımcılar, 2008'de tam anlamıyla kabus görüyor. Yılbaşından bu yana satışların ardı arkası kesilmezken, borsalarda son yılların en kötü ocak ayı yaşanıyor. ABD ekonomisinin resesyona gireceği temeline dayanan satışlar bazen ABD ekonomisinden gelen olumsuz verilerle bazen de dev finans şirketlerinden gelen kötü bilançolarla hızlanıyor.
ABD'de dün tam da böyle bir gün yaşandı. Önceki gün Citigroup'un açıkladığı tarihi zarar ve kötü gelen perakende verilerinin izlerini taşıyan yatırımcılar, düşüşün hızını kesildiği çarşamba gününden sonra dün önce Merrill Lynch'in bilançosu, arkasından zayıf konut verileri ve düşük üretim verileri ile vuruldu. Son olarak FED Başkanı Bernanke'nin ekonominin gidişatının kötüleştiğine ve bir acil eylem planına ihtiyaç olduğunu söylemesi de borsadaki kayıpları artırdı.
BORSALAR DİBE İNİYOR
S&P 500 yüzde 2.9 kayıpla 1,333.25 puana indi ve yılbaşından bu yana değer kaybı yüzde 9.2'ye ulaştı. S&P 500, son üç günde ise yüzde 5.9 düştü. Dünyanın en büyük sanayi şirketlerinden 30'unun işlem gördüğü Dow Jones endeksinde de durum pek farklı olmadı. Günü yüzde 2.5 kayıpla 12 bin 159 puandan noktalayan Dow Jones, kasım ayı başından bu yana en büyük günlük düşüşünü yaşadı ve son 10 ayın en düşük seviyelerine indi. Hem S&P hem de Dow Jones, 9 Ekim'de ulaştıkları zirve seviyelerinden yüzde 14 uzakta bulunuyor.
Pioneer Investment analisti John Carey, "problemler giderek yoğunlaşıyor" derken, hiç daha önce bu kadar kötü bir yıl başlangıcı yaşamadığını belirtti.
DOLAR ÇOK HAREKETLİ Dolarda yılın ilk günlerinde etkili olan düşüş eğilimi yerini yükselişe bıraktı. Açılıştan bu yana Dolar hareketli bir görüntü sergilerken, öğleye doğru serbest piyasada 1.1880 YTL seviyesine kadar yükseldi. Sonrasında gelen satışlar ise doların önce 1.1800 sınırına, sonrasında da altına gerilemesine neden oldu. Dolar gün sonunda 1.1780-1.1790 YTL'den el değiştirirken, düne göre yüzde 0.1 oranında değer kazandı. Bankacılar, kurun biraz daha tırmanabileceğini, ancak döviz hesaplarından gelen satışların bu yükselişi sınırladığını belirtiyor. Dolarda hafta başından bu yana yaşanan yükseliş yüzde 3'ü geçmiş durumda. Yılbaşına göre ise artış oranı yüzde 1'e yaklaştı.
ABD'deki kriz en çok finans sektörü hisselerini etkiliyor. Dev finans kurumlarının hisselerei yerlerde sürününrken, son ylların en kötü günlerini geçiriyor.
Dün rekor zarar açıklayan Merrill Lynch hisseleri düşüşte başı çekenler arasında yer aldı. Hisseler günü yüzde 10 düşüşle tamamlarken, krizden en az etkilenen kurumlardan olan Goldman Sachs hisseleri bile 3.2 seviyesinde değer yitirdi. Bear Stearns'in günlük kaybı ise yüzde 5'i aştı.
ABD'de finans sektörünün değer kaybı yılbaşından bu yana yüzde 11'e ulaştı. Sektör hisseleri geçen sen ise yüzde 21 değer kazanmıştı.
TÜRKİYE'DE NELER OLUYOR?
Yurtdışındaki hareketler içeriyi de olumsuz etkiliyor. Borsa yılbaşından bu yana yüzde 12 değer yitirirken, son yılların en kötü yıl başlangıcını yaşıyor. Bugün ise ABD'deki çöküş sabah saatlerinde çok fazla bir etki yaratmazken, sonrasında ise satış baskısı kuvvetlendi. Ancak piyasayı bataktan çıkaran yine ABD ile ilgili beklentiler oldu.
Özellikle Asya borsalarında yaşanan toparlanma ve Avrupa borsalarının yükselerek açılması açılışta İMKB üzerindeki baskıyı hafifletti. Güne yüzde 1 düşüşle başlayan İMKB, daha sonra toparlanarak kaybını yüzde 0.4'e indirdi. İlk yarım saati 48 bin 500-700 puan aralığında geçiren borsa, sonrasında gelen satışlarla 48 bin 300 bölgesine, arkasından da 48 bin sınırına indi. İlk seansı 48 bin 235 puandan tamamlayan borsada kayıp yüzde 1.37 olarak gerçekleşti.
BORSA BİR GERİ BİR İLERİ
İkinci seans daha olumlu bir seyir izlendi. ABD Başkanı Bush'un açıklayacağı acil eylem planına yönelik olumlu beklentiler önce ABD vadeli işlemlerde yönü yukarı çevirirken, İMKB'ye de alım getirdi. Seans açılışından itibaren yoğunlaşan alımlarla borsadaki kayıp saat 14.10 itibariyle yüzde 0.2'ye indi. Endeks 48 bin 800-900 bandında dengelenmesinin ardından yeni bir alım dalgası ile artıya geçti. Borsa ikinci seansın ortalarında yüzde 0.3 artışla 49 bin puan seviyesine tırmandı. Seans sonuna doğru satışlar tekrar artarken, endeks günü yüzde 0.5 kayıpla 48 bin 657 puandan noktaladı.
Turkish Yatırım Finansal Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, borsada uzun vadeli kanal desteğinden gelen alımlar ile 49 bin 500 üzerinde bir kapanış gerçekleşmedikçe trend kırılması yaşanabileceğine dikkat çekti. Uskuay, "48 bin -49 bin 500 arasında gün içi her dalgalanma hareketi bir mücadeleyi gösteriyor. Kanal desteği kırılması durumunda, 31.500’den bu yana devam eden yükselen trend bozulacak" ifadesini kullandı.
Fortis Bank Başekonomisti Haluk Börümcekçi, Referans Gazetesi'ndeki yazısında ABD ekonomisindeki olası bir resesyona işaret ederek borsadaki düşüşün nerede duracağını analiz etti. "ABD borsalarının en olumsuz performansı, resesyon dönemlerinde gösterdiği bilinmektedir" diyen Börümcekçi, ABD için son iki resmi resesyon yılının 1991 ve 2001 olduğunu kaydetti. 2001 resesyonunda borsalardaki kaybın yüzde 45'e ulaştığını belirten Börümcekçi, "Mevcut eğilim, son yılların hızlı yükseliş dönemini takiben yaşandığından, 2001 seyrinin başlangıç günlerini daha fazla andırmaktadır. Umarım yanılırız ama böyle bir durumda İMKB'de uzun vadeli destek seviyeleri (30.000-35.000 aralığı) gündeme gelebilir. Aksi durumda ise düşüş 40.000-45.000 aralığı ile sınırlı kalacaktır."