Son Dakika: ABD başkanlık seçim sonuçları... Trump'tan bir ilk

ABD'deki kritik başkanlık seçimi için nefes kesen yarışta Cumhuriyetçi aday Donald Trump'ın galibiyeti kesinleşti. Seçimlerden önce yapılan anketlerin aksine, ABD'nin 45'inci başkanı Trump oldu. Trump'ın Demokrat rakibi Hillary Clinton ise 218 delege kazandı. Şu an 290 delegesi bulunan Trump, ilerleyen saatlerde 310 delegeye ulaşabilir. Seçimler böyle tamamlanırsa Trump 1928'ten beri hem Senato hem de Temsilciler Meclis'ine hakim ilk başkan olacak. İşte tüm son dakika gelişmeleri ile ABD başkanlık seçiminde son bilgiler

CLINTON DAHA ÇOK OY ALDI AMA...

Kesinleşmeyen sonuçlara (Yüzde 98) bakıldığında Trump oyların yüzde 47.5’ini Clinton ise yüzde 47.7’sini almış durumda. Ancak Hillary Clinton’ın az farkla da daha fazla oy alması seçimi kazanması anlamına gelmiyor. Çünkü ABD’deki seçim sistemine göre halk oyları doğrudan başkan adayına değil ‘seçiciler kuruluna’ gidiyor ve belirleyici olan delege sayısı. 

TRUMP'TAN KRİTİK EYALETLERDE BÜYÜK BAŞARI

ABD'nin ve dünyanın geleceğini etkileyecek bu seçimlerde, üç eyalet hariç, tüm eyaletleri hangi adayın kazandığı belli oldu. Trump'ın seçim zaferinde; Florida, North Carolina, Pennsylvania, Ohio ve Georgia gibi kritik eyaletlerde elde ettiği büyük başarı önemli rol oynadı. Clinton'ın oy oranı, Virginia hariç kritik eyaletlerde beklentilerin çok altında kaldı.  Cumhuriyetçi Parti, Kongre'nin her iki kanadında da üstünlüğünü korumayı garantiledi.

DAKİKA DAKİKA ABD BAŞKANLIK SEÇİMİ

16.00 ABD Başkanı Barack Obama, ülkedeki başkanlık seçimlerinden zaferle çıkan Cumhuriyetçi Donald Trump'ı arayarak tebrik etti.

Reuters'ın haberine göre Obama, telefon görüşmesinde, görev geçişini konuşmak üzere Trump'ı Beyaz Saray'a davet etti. Obama ayrıca Demokrat Parti adayı Hillary Clinton'ı da aradı.

ABD Başkanı'nın bugün seçim sonuçlarıyla ilgili açıklamalarda bulunacağı bildirildi.

14.00: Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Martin Schulz, "ABD’de seçmenler konuştu. Donald Trump’ın galibiyeti tartışmasız ve saygı duyulmalı. Trump'ı ve Cumhuriyetçi Partiyi zaferlerinden ötürü tebrik ederim" ifadelerini kullandı.

13.14: Trump'ın, kesin sonuçların henüz alınmadığı Michigan ve New Hamshire'da da kazanması halinde, Cumhuriyetçi adayın delege sayısı 310'a yükselecek. Clinton'ın ise Minnesota'daki 10 delegeyi alarak 228'de kalacağı öngörülüyor.      

11.50: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'a tebrik mesajı gönderdi.

Kremlin'in resmi internet sitesinde yayımlanan tebrik mesajında Putin, Rusya-ABD ilişkilerinin krizden çıkartılması, uluslararası gündemdeki konuların çözümü ve küresel güvenlik tehditlerine cevap aranması konularında birlikte çalışmayı umut ettiğini belirtti.

11.25: Şu ana kadar sadece Michigan, Minnesota ve New Hampshire eyaletlerinden kesin sonuç gelmedi.

10.45: Trump, New York'taki Hilton Midtown Oteli'nde zafer konuşması yaptı.

10.35: Arizona'yı kazanan Trump'ın delege sayısı 290'a ulaştı.

10.28: Wisconsin eyaletini de kazanan Trump'ın delege sayısı 279'a yükseldi. Böylece trump'ın zaferi kesinleşti.

10.25: BBC Türkçe'nin haberine göre, New York'taki Trump Tower'da seçim sonuçlarının gelmesini bekleyen Donald Trump destekçileri, Demokrat aday Hillary Clinton için 'Hapse at!' tezahüratı yapıyor. Trump, tartışma programlarında Clinton'ın e-posta skandalları nedeniyle yargılanması gerektiğini söylemişti.

10.15: Cumhuriyetçiler, Kongre'nin alt kanadı Senato'daki üstünlüğünü sürdürmeyi garantiledi.

10.10: Trump daha önce 4 delege kazandığı Nebraska'daki son delegeyi de alarak, 269 sayısına ulaştı.

10.09: Maine eyaletindeki 4 delegenin 3'ünü Clinton, 1'ini ise Trump kazandı.

10.06: Clinton'ın kampanya direktörü John Podesta, seçim merkezlerindeki Demokratlardan evlerine gitmelerini istedi. Podesta, Clinton'ın bu gece konuşmayacağını açıkladı.

10.00: Başkanlığı hemen hemen kesinleşen Trump, New York'taki Hilton Midtown Oteli'nde zafer konuşması yapmaya hazırlanıyor.

09.46: CNN'e göre Alaska'da da kazanan Trump, 267 delegeye ulaştı. Trump'a başkanlık için artık sadece 3 delege lazım.

09.38: En kritik eyaletlerden biri olan Pensilvanya'da da Trump kazandı ve Cumhuriyetçi aday Beyaz Saray'a bir adım daha yaklaştı. 

09.20: Temsilciler Meclisi Başkanı Paul Ryan, Trump ve başkan yardımcısı adayı Mike Pence'i arayarak tebrik etti.

09.12: Sekiz eyalette sonuçlar halen kesinleşmedi: Arizona, Alaska, Wisconsin, Minnesota, Pensilvanya, Maine, New Hampshire ve Michigan.

09.07: Clinton, 20 delegeye sahip Pensilvanya'yı alarak farkı kapatmayı planlıyor. Pensilvanya'da şu ana kadar oyların yüzde 97'si sayıldı. Trump, yüzde 48.6'ya yüzde 47.8 ile önde.

08.26: Nevada'da galip gelen Clinton, 6 delege daha kazandı.

Pensilvanya'da şu ana kadar oyların yüzde 97'si sayıldı. İşte son durum:

07.38: Washington eyaletini alan Clinton, 12 delege daha kazandı.

07.36: Georgia eyaletini kazanan Trump delege sayısını 253'e çıkardı.

07.34: Wisconsin ve Iowa eyaletlerinde de Trump kazandı. Cumhuriyetçi aday delege sayısını 237'ye çıkardı.

07.19: Oregon eyaletini alan Clinton, delege sayısını 197'ye yükseltti.

07.12: Utah'ı da alan Trump, 6 delege daha kazandı.

07.07: Hawaii'de Clinton, Idaho'da Trump kazandı.  Böylece iki aday da 4'er delege daha kazandı.

07.00: California'da kazanan, beklendiği üzere Clinton oldu. Clinton bu eyaletteki 55 delegeyi alarak, delege sayısını 186'ya çıkardı. California, en fazla delege sayısına sahip eyalet.

KRİTİK EYALET FLORİDA'DA TRUMP KAZANDI

06.53: Associated Press'e göre, en kritik eyaletlerden biri olan Florida'yı Trump'ın kazanması kesinleşti. Böylece Trump, seçimlerin kaderini belirleyecek eyalet dört eyaletten üçünü almış oldu. Florida'da da ipi göğüsleyen Trump, Pensilvanya'da ise Clinton'ın gerisinde. Clinton, 20 delegeye sahip Pensilvanya ve 55 delegeli California'yı alarak öne geçmeyi planlıyor.

06.50: Kritik eyaletlerden biri olarak değerlendirilen Kuzey Carolina'da da kazanan Trump oldu ve Cumhuriyetçi aday 182 delegeye ulaştı.

ÜLKE GENELİNDEKİ OYLARDA DA TRUMP ÖNDE

06.44: Ülke genelindeki oyların yüzde 49.2'sini Trump aldı, yüzde 46.6'sı ise Clinton'a gitti.

06.40: Colorado eyaletini alan Clinton, delege sayısını 131'e yükseltti.

06.30: NBC'ye göre, Virginia'da Clinton kazandı. Böylece delege sayısını 122'ye çıkardı.

06.25: Trump, Ohio ve Missouri'yi, Clinton New Mexico'yu kazandı. Böylece Trump 167 delegeye, Clinton ise 109 delegeye ulaştı. Ohio, iki aday arasında büyük çekişme yaşanması beklenen eyaletler arasındaydı.

06.00: Montana eyaletinde de kazanan Trump oldu ve Cumhuriyetçi aday, delege sayısını 139'a çıkardı.

05.44: Louisiana eyaletini kazanan Trump, delege sayısını 136'ya yükseltti.

05.19: BBC'nin yaptığı projeksiyona göre, Connecticut eyaletinde Clinton kazandı. Clinton böylece delege sayısını 104'e yükseltti.

05.15: Teksas ve Arkansas'ı kazanan Trump bir anda delege sayısını 128'e yükseltti. Clinton ise 97'de kaldı.

05.05: CNN'e göre Trump; Kansas, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Wyoming'deki delegelerin yanı sıra Nebraska'daki beş delegeden dördünü de kazandı. Clinton ise her iki adayın da memleketi olan New York'ta galip geldi. Böylece Clinton 97, Trump ise 84 delegeye ulaşmış oldu.

TEMSİLCİLER MECLİSİ CUMHURİYETÇİLERDE KALDI

04.45: Açıklanan sonuçlar üzerinden yapılan hesaplamalara göre, Cumhuriyetçi Parti, Kongre'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'ndeki üstünlüğünü sürdürecek.

ABD’deki seçimlerde aynı zamanda Kongre’nin iki kanadı olan Temsilciler Meclisi’nin tümünde 435 sandalye ve 100 üyeli Senato’da da 34 yeni üye belirleniyor. Seçimler öncesi Kongre'nin iki kanadında da çoğunluk Cumhuriyetçilerdeydi.

04:30: Trump, Alabama ve South Carolina’yı kazanarak delege sayısını 66’ya çıkardı.

04.12: CNN'in yaptığı projeksiyona göre, 13 eyaleti hangi adayın kazandığı belli oldu. CNN'e göre; Clinton, New Jersey, Massachusetts, Illinois, Maryland, Rhode Island, Delaware eyaletlerinde ve başkent Washington D.C.'de de kazanacak. Oklahoma, Tennessee ve Mississippi ise Trump’ın olacak. 

Bu sonuçlar ışığında Clinton 68, Trump ise 48 delegeye ulaştı. 

03.30: Batı Virginia’da da Trump kazandı ve delege sayısını 24’e yükseltti. 

03.05: CNN'in yaptığı projeksiyona göre, Indiana ve Kentucky eyaletlerinde seçimi Trump kazandı. Vermont eyaletinde ise kazanan Clinton oldu. Indiana aynı zamanda Trump'ın başkan yardımcısı adayı Mike Pence'in memleketi.

Eyaletlerde seçimleri kazanan adaylar, bu eyaletlerdeki tüm seçici delegeleri de topluyor. Böylece Trump; Indiana'da 11, Kentucky'deki 8 seçici delege kazanmış oldu. Clinton ise Vermont'ta üç delege kazandı. 270 delegeye ulaşan aday, ABD'nin yeni başkanı olacak.

03.00: Şu ana kadar altı eyalette; Georgia, Kentucky, Vermont, Indiana, Güney Carolina ve Virginia'da sandıklar kapandı. Oyların sayımına geçildi.

02.45: Indiana eyaletinde sandıkların yüzde 4'ü açıldı. Trump'a destek yüzde 67, Clinton'a destek yüzde 28. Cumhuriyetçi Parti eğilimli Indiana'da, 2012'deki seçimlerde Cumhuriyetçi aday Mitt Romney, yüzde 54.1'e yüzde 43.9 ile Demokrat rakibi Barack Obama'yı geride bırakmıştı.

02.43: Kentucky eyaletinden sonuçlar gelmeye başladı... Oyların şu ana kadar sadece yüzde 6'sı sayıldı. Buna göre; Trump'a destek yüzde 66, Clinton'a destek ise yüzde 29. Kentucky'de 2012 seçimlerde, Cumhuriyetçi aday Romney, Demokrat rakibi Obama'ya yüzde 22.7 fark atmıştı.

SEÇMEN TRUMP'A DAHA OLUMSUZ BAKIYOR

02.00: CNN'in yayımladığı sandık çıkışı anketlerine göre; seçmenlerin yüzde 54’ü Clinton’a olumsuz bakıyor. Trump'a olumsuz yaklaşanların oranı ise yüzde 61. Clinton'a olumlu bakan seçmen yüzde 44 çıkarken, bu oran Trump için yüzde 37'de kaldı.

01.30: CNN'in sandık çıkış anketlerine göre, seçmenin sadece yüzde 40'ı Clinton ya da Trump'ın kendilerini heyecanlandırdığını belirtiyor. Oy kullanan seçmenlerin yüzde 54'ü ise Barack Obama'nın ABD başkanı olarak çıkardığı işten memnun. Buna karşın seçmenin yüzde 70'i hükümetin politikalarından memnun değil ya da kızgın.

ABD'deki sandık çıkış anketleri, 50 eyaletin 28'inde seçim günü erken saatlerde oy kullanan seçmenlerle yüz yüze yapılan mülakatlar ve geçtiğimiz günlerde tamamlanan erken oy verme işlemi sürecinde oy kullanan seçmenlerle telefon üzerinden yapılan görüşmelere dayanıyor.

01.15: ABD’de oy kullanma işlemleri devam ederken ülkenin farklı bölgelerinde vatandaşların oy kullanma sırasında çeşitli problemlerle karşılaştığı belirtildi.ABD basınında yer alan bilgilere göre, Virginia eyaletinin bazı bölgelerinde makinelerde yaşanan teknik sıkıntı sebebiyle seçim merkezlerinin önünde çok uzun kuyruklar oluştu. Kuzey Carolina’nın Durham bölgesinde ise bilgisayarlarda yaşanan sorundan dolayı kağıt kalem kullanıldığı bildirildi.

00.10: Seçim günü yapılan Reuters/Ipsos anketinin sonuçları açıklandı. Buna göre, ankete katılanların yüzde 75'i, "ülkeyi zengin ve güçlüden geri alacak güçlü bir lider" istiyor.

23.30: Trump'ın seçim ofisi ayrıca, Nevada eyaletindeki erken oy kullanma sürecinin son gününde Las Vegas kentindeki bazı seçim sandıklarının normalden iki saat fazla açık kaldığı gerekçesiyle eyalet mahkemesine şikayette bulundu. Ancak Reuters'ın haberine göre, Nevada mahkemesi, Trump'ın seçim ofisi tarafından yapılan şikayeti reddetti.

22.30: Amerikan televizyonu Fox News'a telefonla bağlanan Trump, çarpıcı bir iddiada bulundu.

Reuters'ın haberine göre Trump, "çeşitli seçim merkezlerindeki oylama makinelerinin, Cumhuriyetçilere verilen oyları Demokratlara verilmiş gibi değiştirdiğine dair sorunlar olduğu yönünde haberler" aldıklarını söyledi.

Trump bunun üzerine gelen "Yani sizce seçimler bu gece bitmez mi?" sorusuna, "Ne olup bittiğine bakmam lazım" diye yanıt verdi.

21.45: Donald Trump’ın oğlu Eric Trump, babasına oy verdiği seçim pusulasını Twitter hesabından paylaşması üzerine, seçim kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle tepki gördü.

Eric Trump, sandık başında pusula fotoğrafı çekip Twitter'dan paylaşarak seçim kurallarını ihlal etti. Attığı tweet'te, oy pusulasının fotoğrafının yanı sıra "Babam için oy vermek inanılmaz bir onur. Kendisi ABD için müthiş işler yapacak" yazılı mesajı paylaşan Eric Trump, kamuoyunda tepki çekti. Eric Trump, tepkilerin ardından tweet'ini sildi.

New York yasalarına göre, seçmenlerin herhangi bir aday adına sandık başında propaganda yapmaları yasak. Yasalara göre, adaylardan biri adına sözlü, yazılı şekilde ya da herhangi bir simgeyle propaganda yapabilmek için sandık bölgesinden en az 30 metre uzaklıkta bulunmak gerekiyor.

ABD'DE SEÇİM SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?

* ABD seçim sistemine göre seçimde en fazla oyu almak, başkan seçilmek için yetmeyebiliyor. Daha önce ABD Başkanlık seçimlerinde dört defa (1824, 1876, 1888 ve 2000) toplamda daha az oy alan aday seçimi kazanmıştı.

* Başkanı doğrudan seçmen seçmiyor. Başkanı seçmenin oylarıyla belirlediği 538 üyesi olan ‘Seçici Kurulu’ seçiyor. Her eyaletin nüfus yoğunluğuna göre delege çıkarma sayısı da değişiyor. 

* Bazı eyaletler oy eğilimleri değiştiği için ‘salıncak’ eyalet olarak anılıyor. Bir eyaleti kazanan başkan adayı tüm delegeleri topluyor. 270 sayısına ulaşan da başkan seçiliyor. California, 55 kişiyle en çok seçici kurul üyesi barındıran eyalet. İkinci sırada 38 üyeyle Teksas geliyor.

40 MİLYONDAN FAZLA KİŞİ, SEÇİM GÜNÜNDEN ÖNCE OY KULLANMIŞTI

ABD'de 37 eyaletin yanı sıra başkent Washington D.C.'de 26 Ekim’den itibaren erken oy verme veya mazeretli oy verme işlemleri başlamıştı.

Bu kapsamda 40 milyondan fazla kişinin, seçim gününü beklemeden oylarını kullandığı belirtiliyor. Erken oy verme sürecinde kullanılan oylar, sandıklar kapanana kadar sayılmadı.

Kayıtlı seçmen sayısının 225.8 milyon olduğu bu seçimlerde, 120 milyondan fazla kişinin oy kullanacağı tahmin ediliyordu.