ABD başkanını teknoloji belirleyecek

ABD'de 2000 yılında yapılan baÅŸkanlık seçimlerinde Florida'da yaÅŸanan 6 haftalık tıkanma sonrası, bu seçimlerde ekrana dokunarak çalışan elektronik oy verme makineleri devreye girdi. ABD'li seçmenlerin yüzde 29.3'ü ekrana dokunarak veya düğmelere basarak oy kullanarak 44. ABD baÅŸkanını belirleyecek.ABD'de halk bugün, bulundukları eyaletlerde okul, kilise ve belediye binalarında ABD baÅŸkanı ve baÅŸkan yardımcısıyla ülke genelinde kendilerini temsil edecek kongre üyelerini seçmek üzere sandık başına gidiyor. ABD'nin 44. baÅŸkanının belirleneceÄŸi seçimlerde, yaklaşık 200 milyon seçmen oy vermeye hazırlanıyor. Amerikan seçim tarihi boyunca oy verme yöntemleri de çeÅŸitlilik gösterdi. Koloni döneminde çok sayıda kiÅŸi okuma yazma bilmediÄŸi için seçmenler el kaldırarak veya sözlü oy kullanıyordu. 1700'lerin sonunda diÄŸer yöntemlerin yanı sıra kağıt oy pusulaları ağırlıklı olarak kullanılmaya baÅŸlandı. 1869'da keÅŸfedilen mekanik oy verme makinesi, kağıt pusulaların kullanım oranını düşürdü. Ancak 2000 seçiminde bile ABD'de kağıt pusulalar kullanıldı ve bu pusulalar, baÅŸkanlık seçiminin 6 hafta kadar tıkandığı Florida eyaletinde büyük sorun yarattı. Yöntemin ilkelliÄŸi üzerine baÅŸlayan tartışmaların ardından, ekrana dokunarak çalışan elektronik oy verme makineleri devreye girdi. Bu baÅŸkanlık seçiminde, Amerikan seçmenlerinin yüzde 1'den daha azı, geleneksel kağıt oy pusulasıyla oyunu kullanacak. Oy verme teknolojisi, her eyalette deÄŸiÅŸiyor. Bu seçimde 6 ayrı oy verme sistemi kullanılacak. Bunlar şöyle: - Kağıt pusulada, adayların adının yanındaki kutuya delik açma yöntemi. Bu yöntemi seçmenlerin yüzde 13.7'si kullanacak. - Oy verme makinesinin mekanik kolunun aÅŸağı çekilmesi. Bu yöntemi yüzde 14 kullanacak. - Seçmenler optik tarayıcıyla okunabilecek bir oy pusulasını iÅŸaretleyecek. Bu yöntemi yüzde 34.9 kullanacak. - Seçmenler, elektronik ekrana dokunarak veya düğmelere basarak oy kullanacak. Seçmenlerin yüzde 29.3'ü bu yöntemle oy verecek. - Kağıt oy pusulaları. Yüzde 0.7 bu yöntemle oy kullanacak. - Her eyaletteki ilçede bulunan birbirinden farklı makinelerde oy kullanılacak. Yüzde 7.4 oyunu böyle verecek. Elektronik oy verme yönteminin bu yıl çok büyük destek almasına, 2000 seçiminde Florida'da yaÅŸanan sıkıntılar yardım etti. ABD kongresi, 3.9 milyar dolar ayırarak, seçim sisteminin yenilenmesine onay verdi. Böylece Florida'da oy pusulası delinerek veya mekanik kol çekilerek oy verme yöntemleri yerine, bu seçimde elektronik ekrana dokunarak seçmenler oy kullanabilecek. KATILIMIN ARTMASI BEKLENÄ°YORDaha önceki seçimlerde, seçmen sayısının ancak yarısı sandık başına gitti. Bugünkü seçimde ise daha fazla katılım olması bekleniyor. Kıyasıya bir mücadele vermesi beklenen Demokrat Parti baÅŸkan adayı John Kerry ile Cumhuriyetçi Parti adayı BaÅŸkan George Bush'un, seçim kampanyalarında halkı ısrarla sandık başına çağırmalarının etkisini göstereceÄŸi belirtiliyor. Oy verme iÅŸlemi, kapalı bir oy verme odası içinde, seçmenin hür iradesi ile baÅŸ baÅŸayken yapılacak. Seçmenler önce oy verilen binada seçim yetkililerini ve gönüllüleri bulacak ve seçmen kayıtlarında adını tespit ettirecek. Seçmen kaydı bulunamayanlar da oy kullanabilecek, ancak bu oyların geçerliliÄŸi, seçmen listesinde yer aldıklarının kanıtlanmasının ardından kabul edilecek. DoÄŸu kıyısında oy verme iÅŸlemi, TSÄ° 13.00'da baÅŸlıyor. Bu yıl seçmenleri daha çok oy vermeye teÅŸvik için, hiçbir bahane göstermeden mektupla oy kullanma imkanı da tanındı. Ãœlkede, seçimin kilit eyaleti Florida dahil 30 kadar eyalette pek çok kiÅŸi oyunu kullanmış bulunuyor. Eskiden mektupla oy kullanma, sadece seçim sırasında yaÅŸadığı eyalette bulunmayanlar için tanınan bir imkandı. Åžimdi isteyen seçmen, yerel seçim yetkililerinden mektupla oy kullanma imkanı tanıyan bir form alıyor ve postayla bu formu seçim bölgesine gönderiyor. ÖrneÄŸin Oregon eyaletinde bütün oylar mektupla kullanıldı ve oy verme iÅŸlemi ÅŸu anda bitmiÅŸ durumda. Uzmanlar, bu yıl düzenlenen kampanyaların da etkisiyle oy kullananların sayısının 100 milyonu geçeceÄŸini öngörüyor. Oy vermek için 18 yaşını doldurmuÅŸ olmak ve kayıtlı seçmen olmak ÅŸart.Â