AB ile Türkiye'nin kriz işbirliği

Avrupa Birliği Dış Politika ve Ortak Savunma Yüksek Temsilcisi

AVRUPA Birliği, Avrupa'nın güvenliği ve savunması konularına büyük öncelik vermeye başladı. Son bir yıl içinde bu alanda çok büyük ilerlemeler kaydedildi.

Proje tamamlandığında Avrupa Birliği, uluslararası krizleri önleme ve çözme çalışmalarına daha ileri seviyelerde katkı sağlayacaktır. Bu gelişmeler Türkiye için de çok önemlidir. Eğer Türkiye, Avrupa Birliği'nin savunmasına uzun zamandır yaptığı katkıları sürdürme ve uluslararası krizlerde bizimle birlikte hareket etme isteğini devam ettirirse, biz de Türkiye'yle birlikte çalışmak isteriz.

AVRUPA'NIN ENTEGRASYONU

Avrupa Birliği'nin savunma ve güvenlik alanlarında somut ilerleme kaydetmesinin arkasında iki faktör yatıyor. Avrupa'da uzun süredir Batı Avrupa'ya yönelik bir saldırı tehdidi bulunmuyor. Avrupa'nın entegrasyonu ve ortak çıkarlar doğrultusunda ilişkilerin geliştirilmesi yönünde çok önemli adımlar attık. Bu yeni stratejik gerçekler, Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin değerlerimizi ve çıkarlarımızı koruma yönünde hazırlık yapmasına yol açtı.

Diplomatik, ekonomik ve ticaret alanlarında etkili çalışmalar yapan dış politika kurumlarımız mevcut. Bu kurumlara, uluslararası krizlere gerektiğinde güç kullanarak müdahale etme becerisi kazandırmaya çalışıyoruz. Balkan krizinde yaşandığı üzere, Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin güçlü silahlı kuvvetleri, milli sınırları dışında, kendi kapasitelerine oranla etkili bir görev üstlenemedi.

AVRUPA ORDUSU DEĞİL

Geçen yıl kasım ayında Helsinki'de toplanan Avrupa Birliği liderleri bu durumun değişmesi konusunda karar aldı. Liderler, bu gibi krizlerde hem güç kullanımı hem de sivil alanlarda daha etkili müdahale edebilmek için bağlayıcı kararlar aldı. Üye ülkelerin 2003 yılına kadar, bir krizi 60 bin mevcutlu büyük bir güçle anında müdahale edebilme kabiliyetine erişmesi öngörüldü.

Buradaki amaç, birliği uluslararası barış ve güvenlik konularında daha etkili bir konuma sokmak. Bu girişim kesinlikle Avrupa ordusu kurmayı amaçlamıyor. Avrupa'da NATO'nun yerini alacak ya da onunla rekabet edecek alternatif ittifak kurmuyoruz. Avrupa'nın entegrasyonu adına, dikkatleri başka bir yöne çekecek Avrupa Birliği'ni askeri bir yapıya dönüştürmeyi de amaçlamıyoruz. Bu girişim sadece, daha çok yükümlülük ve sorumluluk alma yönünde olumlu bir çalışmadır.

Aşkeri kabiliyetleri artırma yönünde adım atan Avrupa Birliği liderleri, kriz yönetiminde ve karar alma aşamasında daha ileri bir noktaya gelmeyi kararlaştırdı. Daha önceki örneklerde de yaşandığı gibi kriz yönetimi, askeri müdahalede bulunmaktan daha zor.

BAŞARININ ANAHTARI

Başarının en önemli anahtarı, çatışan tarafları görüşme masasına oturtmayı sağlayacak araçlara sahip olmaktan geçer. Ekonomik ve teknik destek, düzeni sağlayacak sivil polis, kurumların yeniden oluşturulması, ticari ve ekonomik yaptırımlar, çatışma bölgesinde ekonomiyi yeniden canlandırmak ve sosyal kurumların yeniden tesisi, en önemli mekanizmalardır. Avrupa Birliği bu tür bir hedefe hizmet edecek araçlara da sahiptir.

Avrupa Birliği liderleri, bu projenin NATO ile işbirliği ve dayanışma halinde geliştirilmesini istemektedir. NATO'nun dahil olmadığı herhangi bir krize müdahale etmeyeceğini açık bir dille ortaya koymuşlardır. Liderler, Avrupa Birliği'ne üye olmayan Avrupa ülkelerinin bu projeye katılımı ve birliğin bu ülkelerin güvenlik konusundaki çıkarlarını göz önünde bulundurağını teyit etmişlerdir.

TÜRKİYE SÜRECE KATILMALI

Bugüne kadar yaptığımız gibi, Avrupa'nın güvenliğine katkıda bulunan Türkiye gibi ülkelerin de bu sürece katılmasını istiyoruz. Ve biliyoruz ki, Türkiye'nin Avrupa Birliği'nin kriz yönetimi operasyonlarına katılma konusunda büyük çıkarları vardır. Operasyonlara bugüne kadar büyük katkıları olmuştur. Avrupa kriz yönetimi alanında beceri ve olanaklarını geliştirirken, Türkiye'nin Avrupa'nın güvenliğine katkıları ve bizimle birlikte çalışma isteğini memnuniyetle karşılıyoruz.

Türkiye ile birlik arasında, Avrupa güvenliği ve savunması, bir krize nasıl müdahale edileceği konularında sürekli danışma mekanizmaları oluşturmak için çalışmalar yapmaktayız. Bu mekanizmanın nasıl olacağı ve nasıl işleyeceği, 19-20 Haziran tarihleri arasında Feira'da toplanacak Avrupa Konseyi toplantısında ele alınacak.

TÜRKİYE'NİN DOSTUYUM

Avrupa Savunma ve Güvenlik Politikası, AB'ye üye olmayan NATO ülkelerinin katılımının sağlanacağı en önemli bir proje olacaktır.

Türkiye'nin bir dostu olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, Türkiye her iki kategoriye de girmektedir. Avrupa Birliği'ne üye olmayan ülkeler için hazırlanan kriz yönetimiyle ilgili özel işbirliği projemiz içinde yer alacaktır.

Bu mekanizma, Türkiye'ye NATO olanaklarının kullanıldığı her operasyona katılma hakkı verecek ve katıldığı operasyonların karar verme sürecinde üye ülkelerle aynı haklarda Türkiye'yi de masaya oturtacaktır.

Bu paket, Türkiye'nin geçmişte ve bugün Avrupa güvenliğine yapmakta olduğu katkılara en iyi şekilde cevap verecektir. Geleneksel işbirliğinin sürekli hale gelmesini amaçlıyoruz.