A.Kavagi’nda bir gun

Balik lokantalari, kedileri, daracik sokaklari, denizi ve kalesiyle Anadolu yakasinda, Bogaz ile Karadeniz'in birlestigi noktada sirin bir semt. Balik yemek icin ideal mekánlardan biri olan Anadolukavagi'yla ilgili Skylife Dergisi'nin Mayis'99 sayisinda yer alan yaziyi kisaltarak yayimliyoruz.

Anadolukavagi, Bogaz'in Anadolu yakasinda sehir hatlari vapurlarinin ugradigi son iskele. Karsi kiyi, Rumelikavagi... Kavaklardan sonra engin Karadeniz'e aciliyor gemiler... Bogaz'in kuzey ucundaki Anadolukavagi'na gitmek icin, fotografci arkadasimla haftaici yola koyulduk Uskudar'dan. Oglen uzeri Anadolukavagi'na vardigimizda iskele meydani bir hayli sakin gorunuyordu. Ne Eminonu'nden turistleri getiren ozel gemi yanasmisti iskeleye, ne de gunubirlik kacamak yapmak icin gelen Istanbullular ortaliktaydi. Macar Tabyasi caddesinin bitiminde iskele meydanindaki kucuk kahvede caylarimizi ictik. Iskeleye giden yol uzerinde midyeciler tezgáhlarini hazirliyordu. Dukkánlarin onune kurulu masalarda dilimlenmis domatesler, biberler, soganlar ozenle kaplara yerlestirilmisti. Anadolukavagi'nin kucuk meydanini bir dizi restoran cevreliyor. Kavagin kalbi de zaten bu meydanda atiyor. Yosun, Kayikcilar, Altin Balik, Sahil, Mercan adlarini denizden alan restoranlardan bazilari.

Yes please...

Baharin ilk gunlerindeyiz. Ustelik haftasonu olmadigi icin Anadolukavagi, belki de en sakin ve sessiz gunlerinden birini yasiyor. Hatta sokaklarda yururken siddetli esen lodosun sesi surekli kulagimizda.

Iskele meydani Anadolukavagi'nin sakinlerinden cok kedilere kalmis gibi. Sarman, arap ve tekir kediler gunesli havanin tadini cikariyor. Kimisi banklarda sereserpe yatmis, kimi duvarlarin uzerinde. Dogrusu keyiflerine diyecek yok. Cop tenekelerine hic yuz vermiyorlar. Belli ki lokantalardan onlar da besleniyor.

Meydandaki restoran sahipleri, Anadolukavagi'nin en durgun aylarinin Ocak, Subat ve Mart oldugundan soz ediyor. Elbette bu durgunluk yabanci turistlere bagli. Cunku Istanbul'dan kacmak icin Anadolukavagi'nin yolunu tutan Istanbullular, yaz-kis haftasonlari bos birakmiyor Kavak'in restoranlarini.

Neyse bizim kalabalikla bogusmak gibi bir sorunumuz yok. Meydanin sessizligine hurdaci da ayak uydurmus. Arabasina yaldizli bir soba atan eskici, Istanbul sokaklarinda kulagimiza sikca calinan ‘‘eskiler aliyorum!...’’ diye bagirmiyor bile. Arabasina ‘‘hurdaci geldi’’ diye yazmis. Bu yazi yeterli diye dusunuyor olmali.

Lokantalardan ‘‘yes please...’’ diyerek bizi yemege davet ediyorlar. Ama biz yurumeye devam ediyoruz. Iskele meydaninin arkasindaki sokakta bazi cay bahceleri, iskemlelerini toplamis; onlar belli ki sezonu, yani Eminonu'nden gelecek turistleri bekliyor.

Biraz ilerleyince Midillili Ali Reis Camii cikiyor karsimiza. Bu camiyi Ali Reis, 1952 yilinda yaptirmis ve vefat edince de caminin bahcesine gomulmek istemis. Gunes kaybolmadan kaleye cikmak istiyoruz. Kaleye cikan yolun ismi Incirli Sokak. Anadolukavagi'nin incirleriyle de unlu oldugunu hatirlatalim. Kaleye dogru cikarken, Kumdoken suyu levhasini izleyerek Islamaga Sokagi'na daliyoruz. Bu sokagin kosesinde Kamara adli, hediyelik esya dukkáni ilgimizi cekiyor. Raflar sus kabagindan kuklalar, bebekler, Turk isi ortulerle dolu. Dukkanin sahibi Anadolukavagi'nin yerlisi degil, Kadikoylu. Rahmetli annesiyle birlikte yillarca bahceli evlerde oturmuslar. Istanbul kalabaliklastikca ve bahceli ev bulmak sorun olunca yesillik icinde oturma sevdasi ana-ogulu Saroz Korfezi'ne kadar goturmus. Ama ogul gunun birinde yine Istanbul'a donmeye karar vermis. Hálá koy havasini biraz da olsa koruyabilen Anadolukavagi'na yerlesmeye karar vermis. Anadolukavagi'na gelirseniz kaleye cikan yol uzerindeki Kamara'yi es gecmeyin. Hem sus kabagindan Pinokyalari gormus olursunuz, hem de kaleye tirmanmadan once biraz soluklanirsiniz.

Ayazma Cinari

Anadolukavagi, artik turistik bir balikci koyu. Iskele meydani ve cevresinde pek cok balikci restorani var. Eminonu'nden kalkan ozel gezi gemileri, birkac saat iskelede mola veriyor. Bu sure icinde Anadolukavagi'na adim atan turistler ve Istanbullular kaleyi ziyaret ediyor ve meydandaki balikci restoranlarinda taze deniz urunlerinin tadini cikariyor. Bogaz'in bu bolgesinde su temiz oldugundan her zaman taze midye yemek mumkun. Mevsimine gore balik secmek sizin tercihinize kaliyor.

Islamaga Sokagi'nda yikilmaya terkedilen ahsap Kavak evlerini goruyoruz. Yalniz on cepheleri ayakta kalan bu eski evlerin yikik durumdaki ic kisimlarini ot burumus. Metruk evlerin siralandigi bu sokagin bitiminde tarihi bir agac olan ‘‘Ayazma Cinari’’ cikiyor karsimiza. Bu heybetli agacin bir diger adi da ‘‘Dogu Cinari’’. Ahsap evler zamana yenilse de Dogu Cinari uzun dallariyla ayakta. Bu gorkemli agaci geride birakip mezarliktan gecerek kaleye giden yola cikiyoruz tekrar. Tepeye tirmandikca lodos siddetini artiriyor. (...) Karadeniz, Rumelikavagi ve Bogaz'in bir bolumu billur bir manzara sunuyor. Yalniz ruzgárin sesi ugulduyor.

Rumeli ve Anadolukavagi kaleleri halk arasinda Ceneviz ya da Kavak kaleleri olarak taniniyor. Bu kaleler, Osmanli doneminde zaman zaman onarilmis.

Bolgede, tepedeki Ceneviz kalesinin haricinde, IV. Murad tarafindan sahil kenarina yaptirilan bir baska kalenin de varligi bilinmekte. 1624 yilinda Yenikoy'e ani bir baskin yapan Kazaklar'in yeni bir saldirisina set cekmek icin tasarlanan kaleden bugune hicbir iz kalmamis. (...)