89 kız evden kaçtı 32’si BaÄŸcılar’da oturuyordu

Ä°stanbul'da, ama deÄŸil gibi... Kent nüfusunun yüzde 6.5'u burada yaşıyor. Ä°stanbul Emniyet Müdürlüğü'nün geçen ay yaptığı açıklamaya göre Ä°stanbul’da son sekiz ayda 89 genç kız evinden kaçtı. 32'si BaÄŸcılar'da ikamet ediyordu. Eylülde lise çağındaki iki genç kız sudan sebeplerle, erkek arkadaÅŸları tarafından öldürüldü. 8 Eylül'de, Barbaros Lisesi 2. sınıf öğrencisi Zeynep Batur (17) niÅŸanlısı Hakan Olgun (23) tarafından bıçaklandı. Bir gün önce ise 17 yaşındaki Cihan Pehlivan, kendisini terk eden lise öğrencisi sevgilisi Öznur Alkan'ı (17) öldürdükten sonra intihar etti. Ä°lçenin numarayla isimlendirilen sokaklarında, tekstil atölyelerinde dolaÅŸtık, evden kaçan genç kızlarla, kızı kaçmış anne, babalarla konuÅŸtuk.BaÄŸcılar, Fatih Mahallesi'ndeyiz. 2 Eylül'de evden kaçan, 6 Eylül'de geri dönen G.S.'nin (17) evine gidiyoruz. Telefonda konuÅŸtuÄŸumuz baba M.S. bize ‘‘Saat 13.00 gibi gelin. G. evin karşısındaki tekstil atölyesinde çalışıyor. Öğle yemeÄŸinde eve gelir, evde konuÅŸursunuz’’ diyor. GittiÄŸimizde G.S. henüz gelmemiÅŸti, babasına kızının neden evden kaçtığını soruyoruz: ‘‘Görüşmesini istemediÄŸim bazı arkadaÅŸları var. Israrla görüşüyor. Bu sebeple kavga ettik. Benim elimde bıçak vardı. Tartışırken bıçak elini kesti, iÅŸte o akÅŸam evden kaçtı. Dört gün sonra geri döndü. Baba yuvasının sıcaklığını hiçbir yerde bulamadı tabii’’ diye anlatıyor.BASKIYA DAYANAMIYORUM DIÅžARIDA ÖZGÃœR BÄ°R HAYAT VARYarım saat bekliyoruz, G.S. eve gelmeyince, biz atölyeye gidiyoruz. Civardaki tüm atölyeler öğle tatilinde. İşçi kızlar sokaÄŸa çıkmış, ‘‘nefes’’ almaya çalışıyor. Atölyenin tam karşısındaki setin üstüne mahallenin iÅŸsiz delikanlıları dizilmiÅŸ. Arada bir, kızlarla karşılıklı laf atışıyorlar. Söyleyecek daha fazla sözü olanlar mektup gönderiyor. Kızlar erkek cephesinden gelen mektubu kıkırdayarak okuyor. Bazen içlerinden birini sözcü seçip, erkeklerin yanına gönderiyorlar. Sözcü kız mesajını hızlıca iletip, kız arkadaÅŸlarının yanına dönüyor.G.S. atölyede çalışan üç ablası ve annesiyle birlikte yemek yiyor. Neden evden kaçtığını bu sefer ondan dinliyoruz: ‘‘Evden beÅŸinci kaçışım. Baskıya dayanamıyorum. Dışarıda çok güzel, özgür bir hayat var. Benim hayatım atölyeyle ev arasında. Son kaçtığımda ilk kez Taksim'i gördüm. BeyoÄŸlu'nda gezdim, barlara gittim. Bazen arkadaÅŸlarımda, bazen sokakta uyudum. Hayatımın en güzel dört günüydü. Sonra geri döndüm. Çünkü param yoktu. Dönmeyip ne yapacaktım?’’ G.S. bunları anlatırken annesi yanına gelip söze giriyor: ‘‘Kaçar tabii. Ben de kaçacağım yakında. Her gün dayak yemekten bıktım...’’ABÄ°SÄ°YLE KAVGA ETTÄ° 2.5 AY SONRA GERÄ° DÖNDÃœSırada Fevzi Çakmak Mahallesi var. 11 Temmuz'da evden kaçan, 2,5 ay sonra geri dönen S.T.'nin (21) evindeyiz. Yengesi kapıyı açıyor. S.T. evde yok. Neden evden kaçtığını anlatıyor: ‘‘Abisiyle kavga etti. Babasının ölümünden sonra depresyona girmiÅŸti. Karşı yakada bir iÅŸ bulmuÅŸ. Çocuk bakıyormuÅŸ. Çalıştığı evde yatıp kalkıyormuÅŸ. 2.5 ay sonra bulduk izini. Gidip getirdiler. Åžimdi evde yok, ben gelince sizi aratırım.’’Bir saat sonra S.T. bizi arıyor. Ä°ki cümle söyleyip telefonu yüzümüze kapatıyor: ‘‘Aile sorunlarım sizi ilgilendirmez. Beni rahat bırakın, ÅŸimdi mutluyum.’’Üniversite Mahallesi’ne gidiyoruz. H.K. (22), 26 Eylül'de evden kaçmış. AÄŸabeyiyle konuÅŸuyoruz. ‘‘Biz kardeÅŸimi memleketimize, Diyarbakır'a göndermek istiyorduk. Çünkü o Ä°stanbul'da kendine sahip çıkamıyordu. Aklı havalardaydı. Ä°stanbul'da doÄŸdum, köyde yaÅŸayamam, dedi ve kaçtı. 15 gün sonra bizi aradı. Gidip olduÄŸu yerden aldık’’ diyor. Peki kız kardeÅŸi ÅŸimdi nerede? ‘‘Nerede olacak, köye gönderdik...’’Bu örnekler BaÄŸcılar'da son üç ayda evden kaçan 20 genç kızdan sadece üçü. İçlerinde hálá eve dönmeyenler var. YaÅŸları 13 ile 26 arasında deÄŸiÅŸen genç kızların yarısından çoÄŸu tekstil işçisi. DiÄŸer yarısının meslek hanesinde ise ‘Ev kızı’ yazıyor. Neden evlerini terk ettiklerini anlamak için biraz da BaÄŸcılar semtinin genel yapısına bakmak gerekiyor.30 YILDA NÃœFUS YÃœZDE 5 BÄ°N ARTTI 2160 TEKSTÄ°L ATÖLYESÄ° VAR1970'lerin başında BaÄŸcılar'ın 10 bini bulmayan nüfusu 25-30 yıl içinde iç göç nedeniyle yüzde beÅŸ bin artmış. 2000 sayımına göre BaÄŸcılar'da 558 bin 435 kiÅŸi yaşıyor. Yani Ä°stanbul'da oturan her 15 kiÅŸiden biri bu ilçede.BaÄŸcılar'ın 22 mahallesinden birinde, Çınar Mahallesi'ndeyiz. 21 yıllık muhtar Memduh Delice sorunların nedenini göçe baÄŸlıyor: ‘‘Bölge en çok Hatay, Adıyaman ve Diyarbakır'dan göç alıyor. 4 hanımlı, 15 çocuklu aileler bunlar. Düşünsenize 20 kiÅŸi aynı evde yaşıyor. Çınar Mahallesi'nin nüfusu 5 yılda 33 binden, 46 bine fırladı. Tam 15 bin 466 hane var. Bunlar resmi rakamlar. Buraya yerleÅŸip, muhtarlığa kayıt yaptırmayan yüzlerce insan var. Çocukların büyük bölümünün nüfus kağıdı bile yok. Neredeyse yüzde 80'i imam nikahıyla evli.’’Muhtarlıktan çıkarken, gazeteci olduÄŸumuzu öğrenen bir mahalleli yanımıza gelip, ‘‘Bak kızım ben 56 yaşındayım. Fabrikada işçiyim. Bu kızlar gibi onlarca genç bizim fabrikada çalışıyor. Hepsi aile baskısından ÅŸikayet ediyor. Ä°ki tatlı dil onları umutlandırıyor. Çok saf ve çok cahiller. Ben istesem bu yaşımla 18 yaşındaki bir kızı rahatlıkla kandırabilirim. Kanıyorlar çünkü. 10 kiÅŸiyle aynı odada uyumaktan usanmışlar. Ailelerinden kurtulmak istiyorlar’’ diye durum tespiti yapıyor.BaÄŸcılar ilçesinde son üç ayda evden kaçan 20 genç kızın yarısından fazlasının tekstil işçisi olması bir tesadüf deÄŸil. Çünkü BaÄŸcılar'da 160 büyük, 2000 küçük tekstil atölyesi var. Bir atölye sahibi şöyle bir benzetme yapıyor: ‘‘Eskiden bizim köyde her evin altında bir atölye vardı. BaÄŸcılar'da da her apartmanın altı konfeksiyon atölyesi.’’ Konfeksiyonda çalışan genç kızların büyük bölümünün hayatı evle atölye arasında geçiyor. Birçok atölyede erkeklerle konuÅŸana kötü gözle bakılıyor, hele bir erkekten sigara ya da benzeri ÅŸeyler alırlarsa hemen ‘‘yollu’’ damgası vuruluyor. Konfeksiyonda çalışma yaşı 14'ten baÅŸlıyor. Evlenme yaşı ise 15-16. 18 yaşına basmalarına raÄŸmen hálá evlenmeyenler kız kurusu sayılıyor. MESAÄ°DEYÄ°M DEYÄ°P KAFEYE GÄ°DÄ°YORLARÄ°ÅŸ, sabah sekiz buçukta baÅŸlıyor, akÅŸam altı buçukta sona eriyor. Atölyelerin büyük bölümü haftada iki gün fazla mesaiye kalıyor. Ä°ÅŸte kızların özgürlüğü burada baÅŸlıyor. Bazı aileler fazla mesailerin, haftada üç ya da dört gün olduÄŸunu sanıyorlar. Genç kızlar ‘‘mesaimiz var’’ bahanesiyle yüreklerinin götürdüğü yere gidiyorlar. Ãœtücü Z.T. ‘‘Çok uzaÄŸa gidemiyoruz. Çünkü ulaşım problemimiz var. Bir seferinde Taksim'e gitmeye kalkıştık, bütün vaktimiz trafikte heba oldu. Ya civardaki kafelerde oturuyoruz ya da Bakırköy'e, sahile, denizi görmeye gidiyoruz’’ diyor.BaÄŸcılar'ın en popüler semti Fatih Mahallesi. Genç kızların türlü bahaneler üreterek gittikleri kafeler burada. Köyüm Cafe ve Koraltürk Cafe gibi mekanlar, geçmiÅŸin muhallebicileri gibi... Aşıklar birbirlerinin elini ilk defa bu kafelerde tutuyorlar. Tabii ki aileler bu kafelerin kapatılmasını istiyor.Tekstil işçisi kızların yarısı türbanlı. Modern bir ÅŸekilde baÄŸladıkları başörtüsünün kıyafetleriyle uyumlu olmasına özen gösteriyorlar. Giyim kuÅŸam alışveriÅŸlerini Fatih Mahallesi'ndeki Turan Giyim, Klass ve YeÅŸil Çarşı gibi maÄŸazalardan yapıyorlar.EN ÇOK SEVDÄ°KLERÄ° ÅžARKICI YILDIZ TÄ°LBEEn büyük zevkleri televizyon izlemek. ‘‘En sevdiÄŸiniz dizi hangisi’’ diye kime sorsak ‘‘Zerda ve Kınalı Kar’’ yanıtı aldık. Laf ÅŸarkıcılara gelince ise hepsinin tek bir yanıtı var: Yıldız Tilbe.Atölyeleri gezerken konuÅŸtuÄŸumuz genç kızlar evden kaçma fikrine hiç uzak deÄŸil. Hepsinin bir ya da iki arkadaşı bir zamanlar evden kaçmıştı. Overlokçu K.S. bu konudaki düşüncelerini şöyle dile getirdi: ‘‘ArkadaÅŸlarımın çoÄŸu evlenmek için evden kaçtı. Çünkü erkek tarafıyla kız tarafı hiç anlaÅŸamıyor. Ya memleketleri ters düşüyor ya da dini inançları. Mesela biri Alevi diÄŸeri Sünni olunca aileler kız alıp vermiyor.’’Paketleme, ütü atölyesinden S.A. da bir zamanlar sevdiÄŸi erkeÄŸe kaçmış. YaÅŸadıkları her ÅŸeyin bir özeti gibi sanki.‘‘Evlenmeden önce de ütücüydüm. Bütün kazandığımı gider, babamın avucuna verirdim. EÅŸek gibi çalışmama raÄŸmen kendime hiçbir ÅŸey alamazdım. Bir parfüm alamadığım için kokarak dolaşırdım. Derken sevdim, sevdiÄŸimle evlenmek istedim. Babam izin vermedi, kaçtım. Åžimdi kazandığımı kendi yuvam için, kendim için harcıyorum ve deodorant alabiliyorum.’’FEYZULLAH KIYIKLIKBaÄŸcılar Belediye BaÅŸkanıBir sınıfta 78 öğrenci okuyorBaÄŸcılar'daki aktif nüfusun üçte birini 7-22 yaÅŸ grubunda gençler oluÅŸturuyor. Ä°lköğretim alanında okullaÅŸma oranı en yüksek olan ilçelerden biriyiz. Buna karşın ilk ve lise öğretim kurumları yetersiz. Ä°lköğretim ve lise seviyesindeki öğrenci sayısı 118 bin 255. Ä°lçemizdeki toplam derslik sayısı ise 1509. Yani bir sınıfta ortalama 78 kiÅŸi ders görüyor. Belediye BaÄŸcılar'ı bir kültür ilçesi yapmak için BaÄŸcılar Kültür Merkezi'ni hizmete soktu. İçinde, spor salonu, sinema - konferans salonu, kapalı toplantı salonları ve kütüphaneleri var.NERESÄ° BU BAÄžCILAR?Ä°stanbul'un Avrupa Yakası'nda, BüyükÅŸehir Belediyesi sınırları içinde yer alan BaÄŸcılar, 1992'de Mahmutbey, Kirazlı ve GüneÅŸli semtlerinin birleÅŸtirilmesiyle kuruldu. 2000'deki nüfus sayımında 558 bin 435 kiÅŸi olan nüfusun bugün 600 bin kiÅŸinin üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Mahmutbey MÄ°A (Merkez Ä°ÅŸ Alanı) Bölgesi’nin ticari yapılaÅŸmasının tamamlanması halinde nüfus yoÄŸunluÄŸunun çok daha büyük boyuta ulaÅŸacağı söyleniyor. Ä°stanbul'un en önemli ticaret ve sanayi merkezlerinden biri olan BaÄŸcılar Ä°lçesi'nde iplik dokuma, gıda, taÅŸ ve toprak, metal ve basın sanayi çeÅŸitlenmesi, küçük - büyük atölyeler ve ticarethaneler bulunmakta. Ä°lçede bu sektörlerde toplam 52.750 iÅŸletme faaliyette. Hürriyet, Milliyet, Meydan, Dünya, Akit ve Yeni Asya gazeteleri BaÄŸcılar Ä°lçesi'nde. Son yirmi yıla kadar yüzde 72'si kültüre elveriÅŸli tarım alanı olan BaÄŸcılar'da bugün tarım alanı kalmadı.Â