8 Mart’ta darbeyi önledim

Dün gece Genelkurmay II. BaÅŸkanı Org. Sunalp telefon etti ve (...) ‘İnönü ile temasınız varsa onu ikaz edin. Bunlara uymasın. Ä°ki paralık itibarı kalmıştı, onu da burada harcamasın’ dedi.’Dün gece Genelkurmay II. BaÅŸkanı Org. Sunalp telefon etti ve (...) ‘İnönü ile temasınız varsa onu ikaz edin. Bunlara (anarÅŸik eylemler için farklı tavır sergileyen Ecevit’i kastediyor) uymasın. Ä°ki paralık itibarı kalmıştı, onu da burada harcamasın’ dedi.’12 Mart’ın BaÅŸbakanı Nihat Erim’in Ahmet ve Meral Demirel tarafından hazırlanıp, Yapı Kredi Yayınları’nca yayımlanan günlüğü, o dönemin gerçeklerini gün ışığına çıkarıyor. 12 Mart’ın darbeci generalleri, önce genelkurmay baÅŸkanlığı yüzünden birbirlerine giriyorlar. Memduh TaÄŸmaç, Faruk Gürler’i istemiyor.Muhsin Batur ise Genelkurmay BaÅŸkanlığı’nın kendi hakkı olduÄŸunu düşünüyor. Bunun arkasından cumhurbaÅŸkanlığı seçimi gündeme geliyor. CumhurbaÅŸkanı adayı ise daha çok; Memduh TaÄŸmaç, Faruk Gürler, Nihat Erim, Ferit Melen ve hatta Ä°smet Ä°nönü. Ä°ÅŸte Erim’in kaleminden günlük anılar:18 Haziran 1972Parti liderliÄŸini nazikçe reddettimAnkara’ya gittim geldim. CHP’lilerden Ecevit’in genel baÅŸkanlığını kabul etmeyenler yeni bir parti kurmak ve başına da beni geçirmek istiyorlar. (...) Nazikçe reddettim, ‘Yaşım 60, içimden de böyle bir istek doÄŸmuyor’ dedim. ‘Benim dışımda yeni parti fikrini de acele benimsemeyin, iyi düşünün’ dedim. Ankara’da Ä°nönü’yü evinde ziyaret ettim. SaÄŸlığı bakımından, enerjisi bakımından gerilemiÅŸ buldum. (...) Arkadan da kendisine cumhurbaÅŸkanlığı teklif edildiÄŸi rivayeti çıktı. Ä°nönü’ye sordum. Ne doÄŸruladı, ne yalanladı. ‘Bilmez misin, eski oyunları’ dedi. ‘AP’liler ne Sunay’ı yeniden seçmek ne de TaÄŸmaç’ı onun yerine istemiyorlar’ dedi. 20 Temmuz 1972TaÄŸmaç: Darbecilere orduyu teslim etmemTaÄŸmaç, Melen’in önünde, CumhurbaÅŸkanı’na şöyle demiÅŸ: ‘Benim sürem 2 Eylül’de doluyor. Ben o tarihte ayrılacağım. Ama orduyu her türlü macera teÅŸebbüsüne karışmış, darbe hazırlamış kimselere teslim edemem!’ Bununla Faruk Gürler ile Muhsin Batur’u kastetmiÅŸ. 12 Mart’tan önceki bastırılan darbe teÅŸebbüsünün bir ucu bu ikisine dayanıyormuÅŸ diye MÄ°T MüsteÅŸarı Fuat DoÄŸu PaÅŸa bizlere söylemiÅŸti. Hatta bana, hazırlattığı bir ÅŸemayı da göstermiÅŸti.21 Temmuz 1972Ecevit için ağır konuÅŸtuBu sabah telefonla Vehbi Koç’la konuÅŸtum. Bana postayla CHP’nin son kurultay bildirisini göndermiÅŸ. Ben bunun tam metnini okumamıştım. Gerçekten Marksist-sosyalist bir düşüncenin acemice maskelenmiÅŸ örneÄŸi. Koç’un söylediÄŸine göre, 15 gün kadar önce Metin Toker kendisini görmüş. Benimle üçlü bir görüşme teklif etmiÅŸ. M. Toker aÅŸağı yukarı 20 gün önce buraya bana uÄŸramıştı. Yeni bir partiye ihtiyaç olduÄŸunu ve bunun başına geçebilecek tek insanın ben olabileceÄŸimi söylemiÅŸti. Bana, ‘Sen Ä°nönü okulunda yetiÅŸmiÅŸ intégre [namuslu] bir insansın. Ecevit sahtekár, yalancı ve aciz’ demiÅŸti. 8 Eylül 1972Demirel komutanları tasfiye ettiriyorBaÅŸbakan F. Melen, Ankara’da bana ‘TaÄŸmaç, CumhurbaÅŸkanı’na Faruk Gürler’i istemediÄŸini söyledi’ diye anlatmıştı. Sonra ne geçti, bilmiyordum. ÇeÅŸitli dedikodular duyuluyordu. Ä°nönü bile ‘Gürler zorla geçip oturmuş’ dedi bana. TaÄŸmaç’a bunu söyledim. ‘Aslı yok. Zorla alacak kimse anasından doÄŸmamıştır. Sonunda ÅŸu mülahaza hákim oldu. Ben ve EyiceoÄŸlu nasıl olsa yaÅŸ dolayısıyla ve süre itibarıyla emekli olacaktık. Süre uzatılması bahis konusu deÄŸildi. F. Gürler’i genelkurmay baÅŸkanı yapmamak bahis konusu idi. Sonra duyduk ki ordu içinde Demirel 12 Mart Muhtırası’nı veren komutanları tasfiye ettiriyor. Ä°kisi emekli olacak, sonra üçüncüsü de keza emekli olacak, Muhsin de Genelkurmay BaÅŸkanlığı’na kendisinden az kıdemli olan (Semih Sancar) birisi gelince yerinde kalamazdı. Bunu düşünerek F. Gürler’e razı olduk. Muhsin de böylece yerinde kaldı’ dedi. TaÄŸmaç, Ä°nönü’den ve Demirel’den, Ecevit’ten ÅŸikáyet etti. ‘Memleketin bu ortama düşmesinde Ä°nönü’nün suçu büyük’ dedi. Demirel’in tasfiyesi gerektiÄŸini söyledi. Ecevit’in Fantom uçakları hakkındaki sözlerini kınadı.13 Eylül 1972TaÄŸmaç’tan Gürler ve Batur’a: GüvenmiyorumEski Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Celal EyiceoÄŸlu 9 Eylül günü eÅŸiyle ile bizi ziyarete geldi. Komutanlık deÄŸiÅŸikliÄŸi iÅŸinin nasıl olduÄŸunu biraz daha tafsilatlı anlattı. Gerçekten çeÅŸitli baskılar yapılmış, jet uçakları Ankara’da uçurulmuÅŸ. CumhurbaÅŸkanı, Faruk Gürler tarafını tutmuÅŸ. TaÄŸmaç, Gürler’e, Batur’a, ‘Sizlere itimadım yok. Bakalım ne yapacağınızı göreceÄŸiz’ demiÅŸ. Dün BaÅŸbakan Ferit Melen ile Millet Meclisi’ndeki BaÅŸbakanlık odasında görüştük. O da Genelkurmay BaÅŸkanlığı’na F. Gürler’in tayininin nasıl olduÄŸunu anlattı. Onun üzerinde, bakanlar üzerinde, CumhurbaÅŸkanı üzerinde çeÅŸitli baskılar yapılmış. TaÄŸmaç epey diretmiÅŸ. Sonunda o da razı olmuÅŸ. Jet uçaklarına BaÅŸbakan’ın evi üzerinde pike yaptırmışlar. Hava Kuvvetleri Komutanı da F. Gürler ile birlikte çalışmış (...) Melen, tedhişçilik ve 12 Mart’tan önceki darbe hazırlığı ile ilgili olan General Celil ile emekli Albay Talat Turan’ın ‘Bizim başımız F. Gürler idi’ dediklerini söyledi. Celil ile Talat ÅŸimdi tutuklanmışlar. Melen, TaÄŸmaç’ın ayrılmadan önce yaptığı komutan tayinlerinde komünistlere, solculara karşı olan komutanları iÅŸbaşına getirdiÄŸini de söyledi.4 Kasım 1972Ä°nönü iki paralık itibarını harcamasınDün gece Genelkurmay II. BaÅŸkanı Orgeneral Turgut Sunalp telefon etti ve (...) ‘İnönü ile temasınız varsa onu ikaz edin. Bunlara uymasın. Ä°ki paralık itibarı kalmıştı, onu da burada harcamasın’ dedi. 30 Kasım 1972Gürler darbeyi kendini tehlikeye atıp önlemiÅŸ Gürler, Memduh TaÄŸmaç’ın eski kafa bir asker olduÄŸunu, kendisinin Amerikan Akademisi’nde okuduÄŸunu, bu yüzden aralarında, ta eskiden Harp Akademisi hocalığı zamanından kalma bir anlaÅŸmazlık, daha doÄŸrusu TaÄŸmaç’ın kendisini hazmedememesi gibi bir durum olduÄŸunu; daha sonra, TaÄŸmaç I. Ordu Komutanlığı’na tayin edildiÄŸinde ve sonra Genelkurmay BaÅŸkanlığı’na tayin edildiÄŸinde, Gürler ile komutanlıklara vekálet ettiÄŸi için, halef selef gibi vazife devir ve teslimlerinde, TaÄŸmaç’ın kendisine kaba muamele ettiÄŸini söyledi. Bu defa da Genelkurmay BaÅŸkanlığı’nı ona bırakmak istememiÅŸ. TaÄŸmaç, Gürler’in yüzüne ‘Ben orduyu güvendiÄŸim ellere bırakmak isterim’ demiÅŸ (...) Gürler, 8-9 Mart 1971 gecesi yapılacak darbeyi hayatını tehlikeye atarak kendisinin önlediÄŸini söyledi. Ona, darbeciler ‘Ok yaydan fırladı, artık vazgeçilemez’ deyince kendisinin ‘Ok her zaman hedefe isabet etmez’ cevabını verdiÄŸini söyledi ve ilave etti: ‘Bu akÅŸam zat-ı áliniz ve hepimiz burada oturabiliyorsak, benim o davranışım sayesinde’ dedi.23 Aralık 1972CumhurbaÅŸkanı sivil bir kiÅŸi olsun önerisi21 Aralık Cuma akÅŸamı Dr. Cevdet Aykan’ın evinde Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur PaÅŸa ile yemekteydik. Enteresan ÅŸeyler öğrendim. Batur, Gürler’den sonra genelkurmay baÅŸkanı olmak istiyor. Gürler cumhurbaÅŸkanı olmak istiyormuÅŸ. Genelkurmay baÅŸkanlığını Batur’a vermek niyetinde deÄŸilmiÅŸ. Kara Kuvvetleri’nden birini getirecekmiÅŸ, Batur ÅŸikáyetçi. ‘Kanuna göre hak benim’ diyor. Gürler’in cumhurbaÅŸkanlığına, onun hiç kimseye hiçbir taviz vermeyeceÄŸini taahhüt etmesi ÅŸartı ile razı. Ama ‘Aslında cumhurbaÅŸkanı sivil bir kiÅŸi olsun’ diyor. Ve sivil olarak beni uygun görüyor. Â