75 yıl sonra Danıştay kararıyla cami olarak açıldı... Ayasofya’dan sonra Kariye de artık cami

Ayasofya’dan sonra İstanbul Fatih’teki Kariye Müzesi de Danıştay kararıyla müze statüsü iptal edilerek, ibadete açılan ikinci cami oldu.

Kariye’nin ibadete açılmasına ilişkin karar Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan imzasıyla dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Kariye Camisi yönetimi Diyanet’e devredildi.

İŞTE O KARAR

29 Ağustos 1945 tarihli ve 3/3054 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Kariye Camisi müze ve müze deposu olarak kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edilmişti. Danıştay’ın geçen yıl aldığı Kariye’nin müze statüsünü iptal eden ve cami olarak açılmasına vize veren kararı, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kararı ile uygulanmış oldu. Kararda özetle şöyle denildi:

“29 Ağustos 1945 tarihli ve 3/3054 sayılı Bakanlar Kurulu kararının Fatih ilçesindeki Kariye Camisi’nin müze ve müze deposu olarak kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edilmesine ilişkin kısmı, Danıştay Onuncu Dairesi’nin 11 Kasım 2019 tarihli kararıyla iptal edildiğinden, Kariye Camisi yönetiminin 22 Haziran 1965 tarihli ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 35’inci maddesi gereğince Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmasına karar verilmiştir.”

KARİYE KARARI NEYDİ

İstanbul’un fethinin ardından bir süre kilise olarak kullanılan Kariye, 1511’de camiye çevrilmişti. Ancak Kariye Camisi’nin de arasında yer aldığı birçok cami ve mescit, Bakanlar Kurulu’nun 29 Ağustos 1945 tarihli kararıyla bakım ve onarım giderleri devlet bütçesinden ödenmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na müze ve müze deposu olarak tahsis edilmişti. Danıştay 10. Dairesi, Kariye Camisi’nin müze olarak kullanılmasının hukuka aykırı olduğuna ilişkin davayı reddetmişti. Kararın temyizi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 26 Nisan 2017’de, 10. Daire’nin bu kararını onamıştı. Ancak karar düzeltme talebi aşamasında, Kurul, oy çokluğu ile Kariye’yi müzeye dönüştüren kararı geçen yıl iptal etmişti. Böylece, Kariye’nin cami olarak ibadete açılması mümkün oldu.

AYASOFYA KARARINA DAYANAK OLDU

Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan ikinci davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ile Danıştay’ın Kariye Camisi kararını dayanak göstererek iptal etmişti. Müze statüsü iptal edilen Ayasofya, 86 yıl sonra ibadete açılmıştı.

DIŞİŞLERİ: TÜRKİYE’NİN MÜLKİYETİNDE

◊ Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Kariye Camii’nin ibadete açılmasıyla ilgili Yunanistan’dan gelen tepkilere yazılı açıklamayla cevap verdi: “Kariye Camii, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi gibi Türkiye’nin mülkiyetinde bulunan bir kültür varlığı. Bir dünya miras alanında yapılan statü değişikliği, UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’ye aykırılık teşkil etmemektedir.”

NAMAZA GELENLER KAPIDA KALDI

Kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından cuma namazını kılmak için camiye gelen vatandaşlar kapıda kaldı. Bazı vatandaşlar ise müze kartı ile içeri girerek gezdi. Görevliler Kariye’nin henüz camiye çevrilmediğini, ibadete açılması için gerekli talimatların verilmediğini vatandaşlara iletti. Kariye Müzesi’nde restorasyonun tamamlanmasının ardından ibadete açılacağı öğrenildi. (◊ Aydemir KADIOĞLU/ İSTANBUL)