'70 dakika fazla oruç tutuyoruz'

Ramazan ayının ilk haftası, imsak ve sahur vakitleri tartışma yarattı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın oruç saatlerini gösteren imsakiyesinin dışında Süleymaniye Vakfı Din ve Fıtrat Araştırmaları Merkezi de kendi imsakiyesini oluşturdu. Çifte imsakiye oruç tutan vatandaşların da kafasını karıştırdı.

Habertürk Gazetesi'nden Özlem Yılmaz'ın haberine göre, Diyanet’in imsak vaktini yanlış hesapladığını öne süren Süleymaniye Vakfı Başkanı İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır, “Diyanet’in imsak vakti 03.53, bizimkisi ise 05.04. Arada 70 dakikalık fark var. Biz büyük bir ekiple hesaplamayı yaptık. Gecenin ortasında ezan okunur mu?” diye sordu.�

‘HESABINI VEREMEZLER’
Prof. Dr. Bayındır, “Diyanet İşleri Başkanlığı, Kuran ve sünnet kriterlerini uygulamıyor. Tamamen astronomiden yararlanıyor, sorun buradan kaynaklanıyor. Yanlışı biliyorlar ama açıklamıyorlar. Bunun hesabını Allah’a veremezler. Diyanet yanlıştan bir an önce dönmeli” görüşünü savundu. Bayındır, gözlem maksadıyla yaz ve kış mevsiminde kutup dairesine gittiklerini belirterek, “Hazırladığımız program ile bulunduğu yerin koordinatlarını giren herkes namaz vakitlerini çıkarabilir. İmsak vaktinde enine yayılan kızıl ve beyaz ışık kuşaklarının net görülmesi gerekirken, aydınlığın emaresinin dahi olmadığı saatlerde oruca ve namaza başlanması akıl tutulmasıdır” dedi.

‘1 SAAT ÖNCE’
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayraktar Bayraklı ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Bakara Suresi’nin 187. ayetine bakarsak, Abdülaziz Bayındır Hoca’nın söylediği doğrudur. Şimdiki imsakiyede, siyah iplik ile beyaz ipliğin görülmesimümkün değil. İstanbul’da saat 04.00’te oruca giriyoruz, dışarısı kapkaranlık. Bizi 1 saat ya da 45 dakika önce oruca başlatıyorlar.”

‘BEŞİKTAŞ’TAKİ ADAM’
İlahiyatçı Dr. Arif Arslan “Kuran-ı Kerim, ‘Beyaz iplik ile siyah iplik birbirinden ayrılıncaya kadar yiyin için’ diyor. Ama Beşiktaş’taki adam binalardan ufku nereden görecek? Bunun için vatandaşlar ezan saati bitinceye dek, hatta 10-15 dakika daha yiyip içebilirler. Ben her zaman Diyanet’e itibar ederim” dedi.

DİYANET ÇALIŞIYOR
Oruç saatini ‘Uzay Bilimleri’ çözecek Diyanet İşleri Başkanlığı ile Ankara Üniversitesi Uzay Bilimleri Fakültesi’nin bu konuda 8 aydır ortak bir çalışma yürüttüğü ve Diyanet’in çalışmaya 100 bin TL’lik bütçe ayırdığı öğrenildi. Diyanet’in, çalışmanın ardından bilimsel bir sempozyum düzenleyeceği, Din İşleri Yüksek Kurulu’nun da konuyla ilgili nihai bir karara varacağı öğrenildi. Çalışmanın bu yıl içinde tamamlanması bekleniyor.

DİYANET'TEN AÇIKLAMA

Son günlerde basılı ve görsel medya organlarında imsak vakti etrafında başlayan tartışmaların ardından halkımızın sorularını yoğunlukla Başkanlığımıza iletmesi üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına lüzum görülmüştür.
 
1- Başkanlığımız ibadet vakitlerinin doğru bir şekilde belirlenmesi hususunda öteden beri gerekli titizlik ve hassasiyeti göstermektedir. Bu doğrultuda gerek halkımızdan gerekse ilim adamlarından gelen eleştiri, değerlendirme ve teklifleri de daima ciddiyetle ele almakta ve incelemektedir. Son zamanlarda özellikle imsak vakitlerine ilişkin olarak Başkanlığımız, başlıca iki tür eleştiriye muhatap olmaktadır:

a. İmsak vakitlerinden temkini kaldırarak imsaki vaktinden daha sonraya bıraktığı ve böylece imsak vakti girmiş olmasına rağmen insanların yemeye içmeye devam etmelerine yol açarak oruçlarını tehlikeye attığı,

b. İmsaki vaktinden öne alarak insanları daha vakit varken bir saat öncesinden oruca başlattığı ve sabah namazını vaktinden önce kılmalarına yol açtığı ve böylece namazlarının batıl hale gelmesine sebebiyet verdiği,

2- Diyanet İşleri Başkanlığı, imsak ve yatsı vakitleri ile ilgili hesaplarının yerindeliğini ölçmek ve muhatap olduğu iddiaların doğruluk derecesini tespit etmek üzere geçen yıl Ramazan ayının hemen akabinde yatsı ve sabah vakitlerinin tespitine yönelik yeni bir gözlem çalışması yapmaya karar vermiştir. Bu karar çerçevesinde Ankara Üniversitesi ile bir protokol imzalamıştır. 2011 yılı Eylül ayında başlatılan proje, Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sacit Özdemir’in başkanlığında bir gözlem heyeti tarafından yürütülmüştür. Gözlemler hem gelişmiş astronomik aletler, hem de göz ile (denek gözlemcilerle)
olmak üzere iki yöntemle gerçekleştirilmiştir. Bu proje devam etmektedir. Ancak şu ana kadar ulaşılan sonuçları şöyle özetlemek mümkündür;

a. Hata payları da göz önünde bulundurularak değerlendirildiğinde aletle yapılan gözlemlerden kabaca elde edilen sonuçlar, Başkanlığımız takvimlerinde verilen akşam/yatsı ve imsak/sabah vakitleriyle örtüşmektedir.

b. Gözlem yeri, şehir ışıklarının yansıması, havanın berraklık durumu, gözlemci denek sayısı, insan gözü ile aletin algılama gücü farkı vb. etkenlerden kaynaklandığı düşünülen sebeplerle gözle yapılan gözlemler ile Başkanlığımız takviminde verilen akşam/yatsı ve imsak/sabah vakitleri arasında bir miktar farlılıklar izlenmiştir. Ancak bu farklılıklar büyük ölçüde temkin payları kapsamında değerlendirilebilecek niteliktedir.

3- Başkanlığımızın imsak vaktini belirlerken güneşin 18 derece ufka yaklaşmasını esas alan ölçüsü, bütün İslam dünyasında imsak vakitlerinin belirlenmesinde esas alınan en düşük derecedir. Bazı İslam ülkeleri ve Müslüman topluluklar daha ihtiyatlı hareket etmek için güneşin 19 derece ufka yaklaşmasını esas almaktadırlar. İslam dünyasında imsak vakitlerinin belirlenmesinde 18 dereceden daha düşük bir ölçüyü esas alan herhangi bir ülke bulunmamaktadır. Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere’deki uygulama da böyledir. Ancak yaz aylarında yatsı ve imsak vakitlerinin oluşmadığı ileri enlemler bunun dışındadır. Öteden beri İslam astronom ve muvakkitleri de imsak vaktini belirlerken en az 18 dereceyi esas almışlardır. Bu vakit, ilk anda çıplak gözle fark edilemese dahi- sabah şafağının başlama vaktidir. Diğer taraftan dört mezhebin de dâhil olduğu İslam âlimlerinin büyük bir çoğunluğuna göre yatsı vakti ile sabah namazı/imsak vakti arasında mühmel bir vakit yoktur. Yatsı vakti çıkar çıkmaz sabah namazı vakti girer. Dolayısıyla imsakin sabah tanının bilimsel olarak başlangıç vaktinden daha sonraya bırakılması, yatsı namazı vaktinin sonu konusunda başka tereddütler ortaya koyacaktır. Netice itibariyle bu saatten sonra kılınan sabah namazı ve başlanan oruçlara ilişkin olarak herhangi bir tereddüt uyandırılması doğru değildir.

4- Halkımız, Başkanlığımızın büyük bir hassasiyetle üzerinde durduğu namaz vakitleri konusunda hiçbir tereddüt
yaşamadan ibadetlerini gönül huzuru içerisinde yapmaya devam edebilirler.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.