70 bin mezar taşından bir tarih çıkardı

Gazeteci Hüseyin Kanber, Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü'ne 3 yıl önce yüksek lisans için başvurdu. Tez için de 'Milli Mücadele Döneminde Antalya'da Haberleşme' konusunu seçti. Osmanlı dönemine ait arşivlere gömüldüğü sırada, çarpıcı bilgilere ulaştı. Çoğunluğu Osmanlıca olan belgeleri uzmanlara tercüme ettiren ve bu bilgiler ışığında iki önemli ismin kabrini bulan Kanber, çalışmalarını şu sözlerle anlattı:

POSTACI DEŞİFRE OLUNCA...

“3 yıllık çalışmada binlerce Osmanlı arşiv belgesini inceledim. Ortaya ilginç tespitler çıktı. Mustafa Kemal Atatürk’ün istihbarat görevlisine ulaştım. Adı Moralızade Zülfikar Kılınçarslan, aslında bir posta memuru. İzmir’in işgali sırasında sürekli Atatürk’e bilgi veriyor. İstihbarat görevlisi olduğu ortaya çıkınca Antalya’ya gönderiliyor. Şehir o dönem İtalyanların işgali altında. Burada haberleşmenin başına getirilen Kılınçarslan, Milli Mücadele süresince Antalya’da görev alıyor.

MEZARLARI TEK TEK GEZDİM

O dönemin bir diğer önemli ismi de ünlü havacı Vecihi Hürkuş’un yakın arkadaşı olan Pilot Teğmen Halil Bey. O da Milli Mücadele döneminde Antalya’da görevlendiriliyor. Hürkuş ile savaş uçaklarının bakım, onarım ve uçuş testini Antalya’da yaparak Ankara’ya götüren Halil Bey, 1922’de görev başında şehit oluyor. Her iki ismin de Antalya’da vefat ettiğini anlayınca kentteki mezarlıkları tek tek gezdim, 3 yıl boyunca çoğunluğu Osmanlıca yazılı 70 bin mezar taşını inceledim. İki kabrin de Andızlı Mezarlığı’nda olduğunu tespit ettim. Tez danışmanım AÜ İletişim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Sami Mencet de mezar taşlarını inceledikten sonra arşiv belgelerinde geçen 2 mezar olduğunu teyit etti.”

HÜRKUŞ’UN YAKIN DOSTU

1922 yılında yaşamını yitiren Pilot Teğmen Halil Bey, Vecihi Hürkuş’un çok yakın arkadaşı. Kanber, “Halil Bey vefat ettiğinde Hürkuş, parası olmadığı için mezarını yaptıramıyor. Test uçuşunu yaptığı bir uçakla hava gösterisi düzenliyor. Buradan elde edilen gelirle de Halil Bey’in kabrini yaptırıyor. Aradan geçen 100 yılda mezar bakımsız hale gelmiş. Her 2 mezarın da korumaya alınması gerek” diyor.

ATATÜRK’ÜN İSTİHBARATÇISI

Kanber’in mezarını bulduğu Moralızade Zülfikar Kılınçarslan, İzmir'in işgal sürecinde yaşananları Mustafa Kemal Atatürk'e bizzat aktaran hem yakın arkadaşı hem de istihbarat görevlisi. İzmir'de deşifre olan Kılınçarslan, Atatürk tarafından Antalya'ya gönderilip haberleşmenin başına getiriliyor. Milli Mücadele tamamlanana kadar görevini Antalya'da sürdüren Kılınçarslan'ın, 1975 yılında hayatını kaybettiği mezar taşında yazıyor.

ZOR AMA MUTLULUK VERİCİ

Arşivleri ve 70 bin mezar taşını tek tek tarayarak 2 kabri ortaya çıkaran Hüseyin Kanber, sürecin zorlu ama sonucu itibarıyla mutluluk verici olduğunu söyledi.