7. Uyum Paketi tamam

Yasa, düşünce ve ifade özgürlüğünün kapsamının geniÅŸletilmesi amacıyla Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) deÄŸiÅŸiklik öngörüyor. Buna göre, TCK'nın 159. maddesinin birinci fıkrasında, devletin ve devlet görevlilerin manevi ÅŸahsiyetlerine ''tahrir ve tezyif'' suçlarına verilecek cezanın alt sınırı bir yıldan 6 aya indiriliyor.Â

Aynı maddeye eklenen fıkra ile ''Tahkir, tezyif ve sövme kastı bulunmaksızın, sadece eleÅŸtirmek maksadıyla yapılan düşünce açıklamalarının cezayı gerektirmeyeceÄŸi'' hükme baÄŸlanıyor.Â

TCK'nın ''terör örgütüne yardım ve yataklık'' yapanlara verilecek cezayı düzenleyen 169. maddesinde de deÄŸiÅŸiklik yapılıyor. Maddedeki ''...eder veya her ne suretle olursa olsun hareketlerini teshil (kolaylaÅŸtırma)'' ibaresi madde metninden çıkarılıyor.Â
   Â
YAYIN Ä°MHASINA SON
   Â
TCK'nın ''genel ahlaka aykırı yayınlarla'' ilgili hükmü olan 426. maddesine de  ''Bilim ve sanat eserleri ile edebi deÄŸere sahip olan eserler bu madde kapsamı dışındadır'' fıkrası ekleniyor.Â

Yasayla halkın ar ve haya duygularını inciten veya cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykırı yayınların imhası konusunda düzenleme yapılıyor. TCK'nın 427. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sözkonusu yayınlara iliÅŸkin ''ve imha'' ibaresi madde metninden çıkarıldı. Buna göre, söz konusu yayınlar imha edilmeyecek ve suça konu eÅŸyanın sadece müsaderesine karar verilebilecek.Â
   Â
İŞKENCE DAVALARI ADLİ TATİLDE DE GÖRÜLECEK
   Â
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'na (CMUK) eklenen maddeyle ''iÅŸkence'' suçunun soruÅŸturulması öncelikli iÅŸlerden sayılıyor.Â

Buna göre, Türk Ceza Kanunu'nun ''iÅŸkence'' suçunu düzenleyen 243.ve 245. maddelerinde yazılı suçları iÅŸleyenler hakkında soruÅŸturma ve kovuÅŸturmalar acele iÅŸlerden sayılacak, öncelik ve ivedilikle ele alınacak. Bu suçlarla ilgili davalarda duruÅŸmalara zorunluluk olmadıkça otuz günden fazla ara verilmeyecek, adli tatilde de bakılacak.Â
   Â
BARIŞ ZAMANINDAKİ SUÇLAR
   Â
Yasayla, Askeri Mahkemeler KuruluÅŸu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 11. maddesine, ''Askeri Ceza Kanunu'nun 58. maddesinde yazılı suçların, barış zamanında asker olmayan kiÅŸiler tarafından iÅŸlenmesi halinde, bu suçlara iliÅŸkin davalar askeri mahkemelerde görülmez'' hükmü ekleniyor.Â

Buna göre, asker olmayan kiÅŸiler barış zamanında, ''askerleri kanunlara karşı itaatsizliÄŸe teÅŸvik etme'' ve ''halkı askerlikten soÄŸutma'' suçlarını iÅŸlemesi durumunda sivil mahkemelerde yargılanacak.Â
   Â
TBMM'NİN BÜTÇE DENETİMİ GÜÇLENİYOR
   Â
Sayıştay Kanunu'na eklenen maddeyle de TBMM'nin bütçeyi denetleme yetkisi güçlendiriliyor.Â

TBMM araÅŸtırma, soruÅŸturma ve ihtisas komisyonlarının kararına dayanılarak, TBMM BaÅŸkanlığı'nın talebi üzerine; Sayıştay, talep edilen konuyla sınırlı olmak kaydıyla denetimine tabi olup olmadığına bakmaksızın özelleÅŸtirme, teÅŸvik, borç ve kredi uygulamaları dahil olmak üzere tüm kamu kurum ve kuruluÅŸlarının hesap ve iÅŸlemleri ile aynı usule baÄŸlı olarak, kamu kaynak ve imkanlarından yararlanan her türlü kurum, kuruluÅŸ, fon, iÅŸletme, ÅŸirket, kooperatif, birlik, vakıf ve dernekler ile benzeri teÅŸekküllerin hesap ve iÅŸlemlerini denetleyebilecek. Denetim sonuçları, ilgili komisyonlarda deÄŸerlendirilmek üzere TBMM BaÅŸkanlığı'na sunulacak.Â

Silahlı Kuvvetler'in elindeki devlet mallarının denetlenmesi, milli savunma hizmetlerinin gerektirdiÄŸi gizlilik esaslarına uygun olarak yapılacak. Bu denetimin yapılmasına iliÅŸkin esas ve usuller, Genelkurmay BaÅŸkanlığı'nın ve Sayıştay'ın görüşü alınmak suretiyle  Milli Savunma Bakanlığı'nca hazırlanarak Bakanlar Kurulu'nca kabul edilen ''Gizli'' gizlilik dereceli bir yönetmelikle düzenlenecek.Â

Sayıştay Birinci BaÅŸkanı, Sayıştay Kanunu gereÄŸince yapılacak denetimler sırasında gerekli görmesi alinde, meslek mensupları ile birlikte Sayıştay dışında uzman çalıştırmaya yetkili olacak.Â

TBMM'den gelen denetim taleplerine Sayıştay öncelik verecek. Bu taleplerin, Sayıştayca ne ÅŸekilde karşılanacağına iliÅŸkin esas ve usuller ile Sayıştay dışında Birinci BaÅŸkanca uzman görevlendirme esasve usulleri Sayıştayca düzenlenecek yönetmeliklerle tespit edilecek.Â

CumhurbaÅŸkanlığı bu madde kapsamı dışında tutuluyor.Â

Bu düzenlemenin uygulanmasına iliÅŸkin yönetmelik yasanın yayımından sonraki 6 ay içinde çıkarılacak.Â
   Â
ÇOCUK MAHKEMELERİNDE YAŞ SINIRI
     Â
Yasayla, Çocuk Mahkemelerinin KuruluÅŸu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 6. maddesinin birinci fıkrasında deÄŸiÅŸiklikyapıldı.Â

Buna göre, ''15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından iÅŸlenen ve genel mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili davalara çocuk mahkemelerinde bakılır'' fıkrasında yer alan  ''15'' ibaresi ''18'' ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtiriliyor.Â

TÜZEL KİŞİLER DERNEK KURABİLECEK

Yasa, tüzel kiÅŸilerin de dernek kurabileceÄŸini hükme baÄŸlarken, dernek kurmaya iliÅŸkin yasakları daraltıyor.Â

Yasa, Türk vatandaÅŸlarının günlük yaÅŸamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerin öğrenilmesi konusunda Anayasa'da yapılan deÄŸiÅŸiklikler doÄŸrultusunda düzenlemeler de içeriyor.Â

Dernekler Kanunu'nun 1. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle, daha önce''en az 7 gerçek kiÅŸinin'' biraraya gelerek dernek kurabileceÄŸine iliÅŸkin ibare, ''gerçek veya tüzel en az yedi kiÅŸinin'' dernek kurabileceÄŸi ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtiriliyor.Â

Dernek kurma hakkıyla ilgili getirilen bir başka hükümle, halen ''medeni hakları kullanma ehliyetini sahip'' ifadesi ''fiil ehliyetinesahip'' şeklinde düzenleniyor.

Ancak, TSK ile genel ve özel kolluk kuvvetleri mensupları ve özel kanunlarında dernek kuramayacakları belirtilen memur statüsündeki kamuhizmeti görevlileri dernek kuramayacak.Â
   Â
SÃœRE SINIRI
    Â
TCK'nın devletin ÅŸahsiyetini karşı cürüm iÅŸleyenler, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, yaÄŸma, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu eylemleri tahrik ve teÅŸvik suçlarından biriyle mahkum olanlar ile para ve deÄŸerli kağıtlarda sahtekarlık suçunu iÅŸleyenler ise 2 yıl süreyle dernek kuramayacak.Â

Mevcut düzenleme, bu suçlardan hüküm giyenlerin de sürekli olarak dernek kuramayacaklarını hükme bağlıyor.
   Â
KURUCULARIN DURUMU
    Â
Yasa, kurulması yasaklanmış dernekleri kuranlar ve yönetenler ile dernekler için yasaklanmış faaliyetlerde bulunmaları sebebiyle mahkemece kapatılmasına karar verilen derneklerin yöneticilerinin kapatma kararının kesinleÅŸtiÄŸi tarihten itibaren dernek kuramama yasağını 5 yıldan 1 yıla indiriyor.Â

Aynı maddede yer alan, ''bir siyasi partiden çıkarılan veya fiilleriyle siyasi partilerin kapatılmasına neden olan üyelere yönelikdernek kuramama yasağı'' ise madde metninden çıkarılıyor.Â

Yasayla getirilen yeni düzenleme, istisnalar dışında belli bir kurum veya kuruluÅŸta çalışan kamu hizmeti görevlilerinin de derneklereüye olabileceÄŸi hükmünü getiriliyor. Mevcut düzenleme bu tür kiÅŸilerinancak mesleki nitelikle derneklere üye olabileceklerini öngörüyor.Â

Yasa, derneklere ÅŸube açma konusunda getirilen sınırlamaları da ortadan kaldırıyor. Mevcut düzenleme, kamuya yararlı dernekler hariç diÄŸer derneklerin il, merkez ilçe, ilçe ve köylerde birden fazla ÅŸube açamayacaklarını öngörüyor.Â

Yüksek öğretim öğrencileri, ''sanat, kültür, bilimsel'' amaçlı dernek de kurabilecek.
   Â
TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞLERİ YASASI
       Â
Yasa, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'nda da deÄŸiÅŸiklik öngörüyor. Buna göre, toplantı ve gösteriler lüzum görülmesi halinde 30 gün yerine ancak 10 gün ertelenebilecek.Â

Cumhuriyet'in nitelikleri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün ve genel ahlakın, genel sağlığın korunması amacıyla da bir toplantı 2 ay yerine ancak 1 ayı aşmamak üzere ertelenebilecek.
   Â
DİL VE LEHÇELERİN ÖĞRENİLMESİ
    Â
Yasada, Yabancı Dil EÄŸitimi ve Öğretimi ile Türk VatandaÅŸlarının Farklı Dil ve Lehçelerinin Öğrenilmesi Hakkında Kanun'un 2. maddesinin(a) ve (c) bentlerinde deÄŸiÅŸiklikler öngörülüyor. DeÄŸiÅŸiklik şöyle:Â

''a) EÄŸitim ve öğretim kurumlarında, Türk vatandaÅŸlarına Türkçe'den baÅŸka hiçbir dil, ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Ancak, Türk vatandaÅŸlarının günlük yaÅŸamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerin öğrenilmesi için, 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümlerine tabi olmak üzere özel kurslar açılabilir; bu kurslarda ve diÄŸer dil kurslarında aynı maksatla dersler oluÅŸturulabilir. Bu kurslar ve derslerde, Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel niteliklerine, Devletin ülkesive milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı öğretim yapılamaz. Bu kursların ve derslerin açılmasına ve denetimine iliÅŸkin esas ve usuller, Milli EÄŸitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.Â

c) Türkiye'de eÄŸitimi ve öğretimi yapılacak yabancı diller, Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilir.''Â

MGK'YA CUMHURBAÅžKANI ONAYI

MGK Genel Sekreteri'nin, BaÅŸbakan'ın teklifi ve CumhurbaÅŸkanı'nın onayı ile atanmasını öngörüyor.Â

Sözkonusu atamanın, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) mensupları arasından yapılmasının öngörülmesi halinde, Genelkurmay BaÅŸkanı'nın olumlu görüşü alınacak.Â

Yasa, MGK ile MGK Genel SekreterliÄŸi Kanunu'nun bazı maddelerinde de deÄŸiÅŸiklik yapıyor. Yasanın 4. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle MGK'nın görevleri yeniden tanımlanıyor.Â

Buna göre, MGK, milli güvenlik ve devletin milli güvenlik siyasetine ilişkin tanımlar çerçevesinde devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili konularda tavsiye kararları alacak ve gerekli koordinasyonun sağlanması için görüş tespit edecek. Bu tavsiye kararlarını ve görüşlerini Bakanlar Kurulu'na bildirecek ve kanunlarla verilen görevleri yerine getirecek.

BaÅŸbakan, MGK'nın tasviye kararları ve görüşlerini deÄŸerlendirmek üzere Bakanlar Kurulu'na sunulması ve bu tavsiye kararlarının Bakanlar Kurulu'nda kabul edilmesi halinde, bunların uygulanmasında koordinasyonu izlemek üzere bir baÅŸbakan yardımcısını görevlendirebilecek.Â

Bir baÅŸka deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, MGK ayda 1 kez yerine 2 ayda bir toplanacak. MGK, gerektiÄŸinde BaÅŸbakan'ın teklifi üzerine veya doÄŸrudan CumhurbaÅŸkanı'nın çaÄŸrısı ile de toplanabilecek. Mevcut düzenlemede Kurul, CumhurbaÅŸkanı'nın gerekli gördüğü ve BaÅŸbakan veya Genelkurmay BaÅŸkanı'nın önerilerini uygun bulduÄŸu hallerde olaÄŸanüstü de toplanabiliyor.Â
   Â
MGK GENEL SEKRETERİ'NİN GÖREVLERİ
   Â
Yasa, MGK Genel SekreterliÄŸi'nin görev ve yetkilerini tek maddede topluyor. Mevcut yasadaki yetkileri düzenleyen 14. madde yürürlükten kaldırılıyor.Â

Mevcut yasada 10 fıkrada ayrıntılı olarak düzenlenen MGK Genel SekreterliÄŸi'nin görev ve yetkileri, yeni düzenleme ile ''a) Milli Güvenlik Kurulunun sekreterlik hizmetlerini yürütür, b) Milli GüvenlikKurulunca ve kanunlarla verilen görevleri yerine getirir'' ÅŸeklinde iki fıkraya indiriliyor.Â
   Â
MGK GENEL SEKRETERÄ°'NÄ°N ATANMASI
   Â
Yasaya göre, MGK Genel Sekreteri, BaÅŸbakan'ın teklifi ve CumhurbaÅŸkanı'nın onayı ile atanacak. Sözkonusu atamanın, TSK mensupları arasından yapılmasının öngörülmesi halinde Genelkurmay BaÅŸkanı'nın olumlu görüşü alınacak.Â

Mevcut hükme göre, MGK Genel Sekreteri orgeneral-oramiral rütbesindeki silahlı kuvvetler mensupları arasından Genelkurmay BaÅŸkanı'nın inhası, BaÅŸbakan'ın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu'nun kararıyla atanıyor.Â

MGK Yasası'nda yapılacak deÄŸiÅŸikliÄŸin ardından uygulamaya iliÅŸkin yönetmeliÄŸin 3 ay içinde çıkarılması öngörülüyor.Â

VAKIFLAR

Yasayla, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında KHK'nın ek 3. maddesi deÄŸiÅŸtiriliyor. Buna göre, Türkiye'de kurulan vakıflar, amaçları doÄŸrultusunda uluslararası alanda iÅŸbirliÄŸi yapılmasında yarar görülen hallerde, DışiÅŸleri Bakanlığı'nın görüşü alınmak suretiyle İçiÅŸleri Bakanlığı'nın izniyle yurt dışında kurulmuÅŸ vakıf veya kuruluÅŸlara üye olabilecek.Â

Türkiye'de kurulan vakıfların, vakıf senedinde belirtilen amaçlarını gerçekleÅŸtirmek üzere uluslararası faaliyette bulunması ve yurt dışında ÅŸube açması ile yurt dışındaki benzer amaçlı vakıf veya kuruluÅŸlarla iÅŸbirliÄŸi yapması, DışiÅŸleri Bakanlığı'nın görüşü alınmaksuretiyle İçiÅŸleri Bakanlığı'nın iznine baÄŸlı olacak.Â

Yabancı ülkelerde kurulmuÅŸ vakıflar, uluslararası alanda iÅŸbirliÄŸi yapılmasında yarar görülen hallerde, karşılıklı olmak koÅŸulu ile DışiÅŸleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak, İçiÅŸleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de faaliyette bulunabilecek, temsilcilik ve ÅŸube açabilecekler, üst kuruluÅŸlar kurabilecekler, kurulmuÅŸ üst kuruluÅŸlara katılabilecekler veya kurulmuÅŸ vakıflarla iÅŸbirliÄŸi yapabilecekler.Â

Bu vakıflar, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıflar hakkında uygulanan mevzuata tabi olacak.Â
   Â
ŞİDDETE TEŞVİK
    Â
Yasayla, Terörle Mücadele Kanunu'nun 7. maddesinin ikinci fıkrasını deÄŸiÅŸtiriliyor.Â

Terör örgütü mensuplarına yardım edenlere veya ÅŸiddet veya diÄŸer terör yöntemlerine baÅŸvurmayı teÅŸvik edecek ÅŸekilde propaganda yapanlara fiilleri baÅŸka bir suç oluÅŸtursa bile ayrıca bir yıldan beÅŸ yıla kadar hapis ve 500 milyon liradan 1 milyar liraya kadar ağır paracezası verilecek.Â

Eski hükümde ''ÅŸiddete'' teÅŸvik unsuru bulunmuyordu.Â
   Â
DERNEK ÜYELİĞİNDEN AYRILMA
    Â
Yasayla , tüzel kiÅŸilerin dernek kurabilmelerini iliÅŸkin Dernekler Kanunu'nda yapılan deÄŸiÅŸiklik, Medeni Kanunu'nun ilgili hükümlerine de yansıtılıyor.Â

Yasaya göre, Türk Medeni Kanunu'ndaki dernekten çıkmak isteyen üyenin 6 ay önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla üyelikten çıkma hakkına iliÅŸkin hüküm kaldırılıyor. Buna göre, dernek üyeliÄŸinden ayrılmak isteyen 6 ay önceden haber vermesine gerek olmayacak.Â

Dernek ÅŸubesi kurucularının da ÅŸubenin açılacağı yerde en az 6 ay ikamet etmiÅŸ olması koÅŸulu kaldırılıyor.Â
       Â
KALDIRILAN HÃœKÃœMLER
   Â
Yeni düzenleme, MGK ve MGK Genel SekreterliÄŸi Kanunu'nda yapılan deÄŸiÅŸikliklere paralel olarak sözkonusu yasanın 9, 14 ve 19.  maddeleri de yürürlükten kaldırıyor.Â

Bu yasanın 9. maddesi, MGK kararlarıyla ilgili Bakanlar Kurulu kararlarının, MGK Genel SekreterliÄŸi'nce dağıtımı ve takibini düzenliyor. Sözkonusu hükümle ''bu kararların dağıtımı ve takibinin ilgili birimce yapılması'' amaçlanıyor.Â

Aynı yasanın 14. maddesi, MGK Genel SekreterliÄŸi'nin görev ve yetkilerine iliÅŸkin 13. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe uygun olarak yürürlükten kaldırılıyor.Â

Bu yasanın yürürlükten kaldırılan ve ''bilgi ve belgeler ''üst baÅŸlığıyla düzenlenen 19. maddesi ise şöyle:Â

''Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluÅŸları ile özel hukuk tüzel kiÅŸileri MGK Genel SekreterliÄŸi'ne gerekli olan açık ve her derecede gizli bilgi ve belgeleri sürekli veya istenildiÄŸinde vermek zorundadırlar.''Â