600 milyon dolarlık ilaç kavgası ihracatı vuracak

Türkiye’deki yapan çokuluslu ilaç ÅŸirketleri, kendilerine yılda 600 milyon dolar kaybettiren ‘veri imtiyazı’nın bir an önce devreye girmesi için bastırıyor.Bu ÅŸirketler, ‘Sorun çözülmezse, Türkiye’nin tüm ihracatı tehlikeye girer’ diyor. Yerli üreticiler ise, ‘Bu iÅŸ abartılıyor’ savunması yapıyor.iLAÇ sektörünü ulusal-uluslararası ÅŸeklinde ikiye bölen ‘veri imtiyazının ertelenmesi’ tartışması yeniden alevlendi. Çok uluslu ÅŸirketler veri imtiyazı konusunda Türkiye’nin 20 Haziran’a kadar Avrupa BirliÄŸi’ne bir tarih vermesi gerektiÄŸine iÅŸaret ederken, ulusal üreticiler bir ‘geçiÅŸ dönemi’ tanınmasını ve 2007’den önce uygulamaya geçilmemesini istiyor. Ulusal ilaç firmaları ise veri imtiyazını kabul etmesi için uluslararası ilaç firmalarının isteÄŸiyle Türkiye’ye baskı yapıldığını da öne sürüyor. Çok uluslu ilaç üreticileri, Türkiye’nin veri imtiyazı konusundaki taahhütlerine uymaması ve tarih vermemesi halinde AB’nin konuyu Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO) götüreceÄŸini ve bunun sonucunda Türkiye’nin ihracatına kota konulabileceÄŸini öne sürüyorlar. Ulusal ilaç üreticileri ise AB’ye aday diÄŸer ülkelere de tanınan ‘geçiÅŸ dönemli’ uygulamanın bir devlet politikası olarak sürdürülmesini istiyor. Ä°laç Endüstrisi Ä°ÅŸverenleri Sendikası (Ä°EÄ°S) tarafından ABD’li danışmanlık firması Monitor Group’a yaptırılan, ‘’Veri Ä°mtiyazının Türk Ä°laç Endüstrisi ve SaÄŸlık Sektörüne Etkileri’’ araÅŸtırmasına göre, jenerik yani kopya ilaç üreticilerinin kaybı yıllık 100 ile 270 milyon dolar, orjinal üreticilerin yıllık kazancı ise 270 ile 600 milyon dolar arasında deÄŸiÅŸecek. Buna göre, ulusal ilaç üreticilerinin veri imtiyazı nedeniyle 2009’da ulaÅŸacağı yıllık kayıp, 330 milyon doları bulacak. Ä°laç Endüstrisi Ä°ÅŸverenleri Sendikası BaÅŸkanı Bülent Eczacıbaşı da, veri imtiyazı nedeniyle ilk altı yılda ulusal ilaç sektörünün kaybı toplam kaybının 660 milyon doları bulacağını, ilaç harcamalarının ise 1 milyar 25 milyon dolar artacağını savunuyor. Eczacıbaşı, veri imtiyazının 2007 yılına ertelenmesi gerektiÄŸini söylüyor. SÃœRE DOLUYORVeri imtiyazındaki görüş ayrılığı nedeniyle çok uluslu ilaç firmalarının Ä°laç Endüstrisi Ä°ÅŸverenleri Sendikası’ndan ayrılarak kurduÄŸu AraÅŸtırmacı Ä°laç Firmaları DerneÄŸi (AFMD) Yönetim Kurulu Ãœyesi ve Roche Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Faruk Yöneyman, hükümetin 20 Haziran’a kadar veri koruması için Avrupa BirliÄŸi’ne bir tarih vermesi gerektiÄŸini, aksi halde AB’nin konuyu Dünya Ticaret Örgütü’ne götüreceÄŸini söyledi. Yöneyman, ‘Böyle olunca da Türkiye’nin her türlü ihracatına kota konulması sonucu bile doÄŸabilir’ uyarısında bulundu.Dünyada veri korumasını kabul etmeyen üç ülkenin Çin, Hindistan ve Türkiye kaldığına dikkat çeken Yöneyman, Türkiye’nin Avrupa BirliÄŸi’ne 2001 yılından baÅŸlamak üzere veri koruma uygulayacağını taahhüt ettiÄŸini hatırlattı. Yöneyman, AB’nin Türkiye’ye geçtiÄŸimiz 20 Aralık’ta ilaçta veri koruması konusunda bir deklerasyon ilettiÄŸini belirterek, şöyle devam etti: ‘Türkiye’ye tarih vermesi için tanınan süre 20 Haziran’da sona eriyor. Veri korumanın uygulaması konusunda Türkiye bir tarih veremediÄŸi takdirde, AB, Dünya Ticaret Örgütü’ne giderek Türkiye’nin her türlü ürün ihracatına kota koyabilecek. Bunun sorumlusu da ilaç sektörü olacak. Hükümeti aklı selim-e davet ediyorum.’Ulusal endüstrinin de yaÅŸayacağı çözüm arıyoruzFARUK Yöneyman, ilaç sektörünü hem ulusal hem de çok uluslu üreticiler için ‘’win win (kazan kazan)’’ çizgisine getirmek için de ÅŸu önerileri getirdi: ‘Biz çok uluslu kuruluÅŸlar olarak ÅŸunu teklif ettik. Evet bir patent koruması geldiÄŸinde, ÅŸimdiki kadar kopya ürün üretmek kolay olmayacak. Buna karşı biz herhangi bir yeni molekül piyasa girerken bir veya iki ulusal kuruluÅŸa aynı hammaddeyi kullanma hakkı verme gibi ulusal endüstrinin de yaÅŸabileceÄŸi çözümler peÅŸindeyiz.’’Roche, dünyanın en büyük 3’üncü tesisini Gebze’de kurduÄ°SVİÇRE merkezli Roche Ä°laç, 85 milyon dolar yatırımla kurduÄŸu Gebze’deki yeni fabrikasını Haziran ayı içinde açacak. Kurulma kararı 1993’te alınmasına raÄŸmen Roche Genel Merkezi tarafından ancak Mayıs 2000’de onaylanan fabrika, açılış günü için BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan’dan gün bekliyor. Gebze’deki fabrika, dünyanın üçüncü büyük solid ilaç (draje, kapsül ve tablet) tesisi olacak. Roche’un Ä°stanbul Levent’teki yeri ise 52 milyon dolara satışa çıkarıldı. Veri imtiyazı nedir?VERÄ° imtiyazı, orjinal ilacın bir ülke veya bölgede ruhsatlandırılmasından itibaren tekel konumunda kalmasını saÄŸlayan, patentten ayrı bir koruma modeli. Jenerik ürün (kopya) üreten firmaların, üzerinde patent koruması olmayan ilaçlar için dahi, 6 veya 10 yıl ruhsat baÅŸvurusunda bulunamamaları ve böyle bir ilacı belirlenen süre içinde üretememeleri ve/veya pazarlayamamaları anlamını taşıyor.Â