50 yıldır bitmeyen savaş

Yahudi devletinin kurulması süreci, 1897'de Theodor Herzl'in İsviçre'de Birinci Dünya Siyonist Kongresi'ni toplamasıyla başladı. Başta İngiltere olmak üzere Batılı devletler, Filistin topraklarında bir İsrail devletinin kurulmasını destekledi.

BM, 29 Kasım 1947'de Filistin topraklarının yüzde 56'sının 650 bin kişilik Yahudi nüfusuna, yüzde 44'ünün ise bir milyon 300 bin nüfuslu Filistin'e verilmesini ve Kudüs'ü uluslararası statüye alan bir planı onayladı.

İsrail devletinin kuruluşu 14 Mayıs 1948 tarihinde ilan edildi.
       Â
ARAP-Ä°SRAÄ°L SAVAÅžLARI
   Â
- Ä°srail devletinin kurulmasından sonra, Ä°srail ile Araplar arasında1956, 1967 ve 1973 yıllarında savaÅŸlar çıktı.Â
- 1948: İsrail'in kurulmasının hemen ardından Mısır, Ürdün, Irak, Suriye ve Lübnan'dan gelen Arap güçleri, Filistin'in Yahudilere verilmeyen güney ve doğu bölgelerini işgal etti ve Eski Kudüs'ü ele geçirdi. Şubat-Temmuz 1949 arasında çeşitli ateşkes anlaşmaları yapıldı.
- 1956: Süveyş Bunalımı; Mısır lideri Cemal Abdülnasır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesiyle başlayan bunalımı takiben, İsrail Sina Yarımadası'na girdi. 5 günde Gazze, Refah ve El Ariş'i ele geçirdi, kanalın doğusunu işgal etti. Aralık ayında BM gücü bölgeye yerleşti ve1957'de İsrail çekildi.
- 1967: 6 Gün Savaşları; Arap-İsrail güçleri 5-10 Haziran'da 3. kez savaştılar. Araplar Eski Kudüs, Sina, Gazze Şeridi'ni, Ürdün ırmağının batısında kalan ve Batı Şeria adı verilen Ürdün topraklarını, İsrail-Suriye sınırındaki Golan Tepeleri'ni kaybetti.
- 1973: Yahudilerin kutsal günü Yom Kippur'a denk gelen 6 Ekim'de, Mısır Süveyş Kanalı, Suriye ise Golan Tepeleri üzerinden İsrail'e saldırdı. İsrail ve Mısır, önce ateşkes, ardından 1974'de barış anlaşması imzaladı. İsrail ile Suriye arasında da aynı yıl ateşkes sağlandı. Bölgeye BM barış gücü yerleştirildi.
- 1979: Camp David; İsrail'in 1979'da Sina Yarımadası'ndan çekilmeyi kabul ederek, Mısır ile Camp David anlaşmasını imzalamasıyla, bir Arap devletiyle ilk kez barış yapılmış oldu.
- 1980: Ä°srail 1980'de Kudüs'ü baÅŸkenti ilan etti,Â
- 1982: İsrail, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) kamplarının bulunduğu Güney Lübnan'ı bombaladı ve işgale başladı. FKÖ, çokuluslu güçlerin denetiminde bölgeden ayrılırken, Filistinliler mülteci kamplarına gönderildi.
- 1987: İntifada olarak bilinen Filistinlilerin ayaklanması başladı, 1992'ye dek sürdü.
- 15 Kasım 1988: Cezayir'de toplanan Filistin Ulusal Konseyi, bağımsız Filistin devletini ilan etti. Â
Â
OSLO VE FİLİSTİN ÖZERK YÖNETİMİ
   Â
- 1993: Oslo Anlaşması; 13 Eylül'de İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), Gazze Şeridi ve Batı Şeria'nın bazı bölgelerinde Filistin'e özerklik tanıyan ilk geniş kapsamlı barış anlaşmasını Norveç'in başkenti Oslo'da imzaladı. 1991 yılında İspanya'nın başkenti Madrid'de başlatılan barış süreci, Oslo gizli görüşmeleri ve ABD hükümetinin katkılarıyla yaşama geçirildi.
- 14 Mayıs 1994: Özerklik anlaÅŸmasının ayrıntılı planı, Mısır'ın baÅŸkenti Kahire'de imzalandı. Gazze kenti ile Batı Åžeria'daki Eriha, ilk Filistin özerk bölgeleri oldu.Â
- 28 Eylül 1995: ABD'nin başkenti Washington'da, birçok yerleşim biriminin Filistin Özerk Yönetimi'ne (FÖY) devredildiği ikinci kapsamlı özerklik anlaşması imzalandı.
- 4 Kasım 1995: Aşırı milliyetçi genç bir Yahudi, Tel Aviv'deki barış mitinginde İşçi Partisi lideri BaÅŸbakan Ä°zak Rabin'i öldürdü. Nobel Barış Ödülü'nü Rabin ve Filistin Devlet BaÅŸkanı Arafat ile birlikte paylaÅŸan Åžimon Peres BaÅŸbakan oldu.Â
- Mart 1997: Ä°srail hükümeti, üç semavi dince en kutsal mekan olan Hz. Muhammed'in Mirac mucizesi mekanı Haremmüşşerif'i kapsayan Eski Kent'in yer aldığı Kudüs'ün Müslüman Arap ağırlıklı DoÄŸu kesiminde, yeni yerleÅŸim birimleri inÅŸasına yeniden baÅŸladı.  Bunun üzerine, Filistin  Özerk Yönetimi, nihai kalıcı barış antlaÅŸması yolunda yürütülmeye çalışılan müzakereleri askıya aldı.Â

WYE, ÅžARM EL ÅžEYH ANLAÅžMALARI

- 23 Ekim 1998: İsrail ile Filistin liderleri, ABD-Washington yakınında, Maryland eyaletindeki Wye Plantation veya Wye River Anlaşması imzalandı. Anlaşma, Batı Şeria'da uygulanmak üzere ''geçici nitelikli'' barış için toprak verilmesini öngörüyordu.
- 4 Eylül 1999 Åžarm El Åžeyh: Dönemin Ä°srail BaÅŸbakanı Ehud Barak ile Arafat barış müzakerelerini yeniden baÅŸlattı. 13 Eylül'e kadar tam kapsamlı nihai barış anlaÅŸmasının hazırlanması ve 1 yıla kadar bu anlaÅŸmanın imzalanması ilkesi kabul edildi. Ä°srail askerlerinin çekilme takvimi belirlendi, Filistin'e liman yapma hakkı tanındı.  Ä°srail ve Filistinli yetkililer, güvenlik sorunlarıyla ilgili bilgi deÄŸiÅŸimi konusunda iÅŸbirliÄŸi yapmayı kabul etti.      Â
- 9 Mart 2000: Barak ve Arafat, Mısır'ın Kızıldeniz kıyısındaki sayfiye kenti Åžarm El Åžeyh'te buluÅŸtu, barış müzakereleri için yeni takvim belirlendi.    Â
- 20 Temmuz 2000: Camp David'de ABD BaÅŸkan Bill Clinton'ın gözetiminde Arafat ve Barak, 9 günlük kapalı maraton zirve yaptı. AnlaÅŸma çıkmadı, ancak iki lider görüşmeleri sürdürme kararını koruduklarını söylediler. Â
 
Ä°KÄ°NCÄ° Ä°NTÄ°FADA VE ATEÅžKES PLANLARI
      Â
- 28 Eylül 2000: Ä°kinci Ä°ntifada; Ä°srail muhalefetinin ''asker ve siyaset ÅŸahini'' Åžaron, Kudüs'de Haremmüşşerif'i ziyaret etmesiyle ikinci Filistin Ä°ntifada'sı patlak verdi. Â
- 17 Ekim 2000: Arafat ve Barak, ABD Başkanı Bill Clinton'ın arabuluculuğunda Mısır'da yapılan Şarm El Şeyh zirvesinde ateşkes kararı aldılar, ancak karar uygulanamadı.
- Kasım 2000: Şarm El Şeyh zirvesinde karara bağlanan Ortadoğu Araştırma Komisyonu, Clinton tarafından oluşturuldu. Amerikalı senatör George Mitchell'in başkanlığını üstlendiği komisyonda 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, AB Yüksek Temsilcisi Javier Solana, eski Amerikalı senatör Warren Rudman ve Norveç Dışişleri Bakanı Torbjörn Jagland yer aldı.
- 23 Aralık 2000: Washington Potomac Nehri yanındaki Bollard Askeri Üssü'nde Filistin ve İsrail heyetleri arasında yapılan müzakere sonuçsuz kaldı. Başkan Clinton, Kudüs'ün doğu kesimi yönetiminin FÖY'de olmasını, bunun karşılığında Ürdün, Lübnan ve Suriye'deki 3.5 milyon Filistinli mültecinin vatanlarına dönüşünden feragat edilmesini içeren planı taraflara sundu.
- 27 Ocak 2001: Filistin ve Ä°sraillilerin Mısır'ın Taba kentindeki maraton görüşmelerinin sonunda barış anlaÅŸması imzalama çabaları boÅŸa çıktı.Â
- 4 Mayıs 2001: ''Mitchell Komisyonu'' olarak bilinen Ortadoğu Araştırma Komisyonu tarafından hazırlanan rapor, İsrail ve Filistinlilere sunuldu. Raporda, şiddetin tamamen sona erdirilmesi, yeni Yahudi yerleşim birimleri oluşturma projelerinin dondurulması ve barış görüşmelerinin yeniden başlaması tavsiye edildi.
- 13 Haziran 2001: CIA Başkanı George Tenet arabuluculuğunda taraflar ateşkes ilan etti, ancak bu da yürümedi.
- 26.03.2002: İkinci İntifada'nın başlamasından itibaren geçen 18 aylık sürede, çatışma ve saldırılarda Filistin tarafından 1238, İsrail tarafından 366 olmak üzere toplam 1604 kişi öldü.
- 28 Mart 2002: Beyrut'ta yapılan Arap Birliği zirvesinde Suudi Veliaht Prensi Abdullah, yeni Arap-İsrail barış planı sundu. Plan, başkenti Kudüs olan Filistin devletinin tanınması ve mültecilerin haklarının geri verilmesi karşılığında İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesini öngörüyor.
- 29 Mart 2002: İsrail, Filistin lideri Arafat'ın 1994'de sürgünden döndüğünden beri en şiddetli saldırısını düzenleyerek, Filistin liderinin karargahının da bulunduğu Ramallah'a girerek Filistin yönetim birimlerini kuşattı. Arafat'ın karargahına da tank ateşi isabet etti.