5 saat uyku, gerisi mesai... Genç analistler 'tükendik' dedi, ortalık karıştı!

Pandemi birçok olguyu değiştirdiği gibi iş hayatı dinamiklerini de alt üst etti. Evde çalışan kişinin işinin ne zaman biteceği bulanık bir hale geldi. Zor şartlar ve çıraklık modeli ile çalışmaya alışık sektörler, zaman zaman akıl dışı çalışma şartlarına evrildi. Buna kuşak çatışması da eklenince ortalık çok karıştı.

Dünyaca ünlü yatırım bankası Goldman Sachs, bugünlerde ‘çalışma koşulları’ ile adından söz ettiriyor. Pandemi sebebi ile evden çalışan Goldman Sachs personeli, salgın sırasında çalışma koşullarının insanlık dışı hale geldiğini söyleyerek isyan bayrağını çekti. 

İnsanlık dışı çalışma koşulları ile anlatılmak istenen neydi? 

En baştan anlatmaya başlayalım. 1869 yılında kurulan Goldman Sachs, çok uluslu bir ABD yatırım bankası ve merkezi de New York’ta bulunuyor. Müşterilerine yatırım bankacılığı, finansal danışmanlık, finansal yönetim vb. finansal servisler sunan şirket, pandemi sebebi ile evden çalışma kararı almıştı.Şirket, uzaktan çalışma kararı almıştı almasına ama personeline daha fazla çalışacaklarını söylememişti. Bir yıldır evde olan Goldman Sachs’in özellikle alt mevkideki çalışanları, bu sürecin 'onları bitirdiğini' söyleyerek isyan ediyor. 

Haftada 100 saat mesai!

Bir grup genç Goldman Sachs analisti birkaç gün önce, haftada yaklaşık 100 saatlik çalışma saatlerinden ve 'insanlık dışı' çalışma koşullarından söz ettikleri bir sunum yayınladı. Analistler şikayetlerini şubat ayında yöneticilere iletti ancak geçen haftaya kadar söz konusu ifadeler kamuoyuna açıklanmadı.

Sunumun içeriğinde neler mi var? 

• 100 saatlik mesaiye bağlı olarak uyumak için sadece 5 saatleri olduğunu dile getiren çalışanlardan bazıları değişim talep etmeye başladı, bazıları ise işten çıkmayı planlıyor.
• 13 kişinin hazırladığı sunumda, analistlerin çoğunluğu işe başladıklarından bu yana psikolojik durumlarının kötüye gittiğini belirtiyor.
• Analistler, sunumu hazırlarken psikolojik ve fiziksel durumlarının ne derece kötüye gittiğini gösterebilmek için puanlama sistemi yaptı. Psikolojik ve fiziksel sağlık durumlarını 10 puan üzerinden değerlendiren çalışanlar, işe girmeden önce fiziksel sağlıklarının 9, psikolojik durumlarının ise 8,8 puan olduğunu söyledi. İşe girdikten sonra ise durumun tam tersine döndüğünü anlatan analistler, fiziksel sağlıklarının 2,3’e, psikolojik durumlarının ise 2,8 puana indiğini belirttiler. 

‘Duş almaya dahi vaktim yoktu!’

• Ankete katılanların hepsi iş yükünün ve fazla mesailerin arkadaş ve aileleriyle ilişkilerini bozduğunu dile getirirken, yüzde 77’si işyerinde kötü muamele gördüklerini, psikolojik destek arayışında olduklarını ya da halihazırda terapi aldıklarını söyledi.
• Çalışmaya katılan analistlerden biri "Bir noktadan sonra sabahtan gece yarısına kadar çalışmak dışında ne yemek yiyordum, ne duş alıyordum ne de başka bir şeye vakit ayırabiliyordum" diye konuştu. Bir başka analist ise "Bu artık ‘çok çalışma' seviyesinin de ötesinde, insanlık dışı" dedi.
• Koşullar düzelmezse işi bırakacaklarını da dile getiren analistler, haftalık çalışma saatlerinin en azından 80’e indirilmesini talep etti.

Sektör ikiye bölündü, Z jenerasyonu ise susmuyor

Tüm bu yaşananlar, hem Wall Street'te bir tartışmaya dönüşürken bir yandan da bir nesil çatışması tablosunu ortaya koyuyor.

Bir banka yöneticisi şikayetçi gençlerden, 'Muhallebi çocukları' diye bahsederken onların yaşında kendisinin de 95 saat çalıştığından dem vurdu. 'Yüzde 92'si toplantılarda yok sayıldığını düşünüyorsa ne olmuş' diyen yöneticiye göre 1 yıldan az deneyimli çalışanların vereceği bir katkı yok. CNBC'nin sunucusu Jim Cramer da attığı tweet'te aynı derecede sertti:

"4 saatlik uykuyla çalışamıyorlarsa acınacak halde olmalılar."

Ancak Wall Street'te junior çalışanlara bakış kültürünün değişmesi gerektiğini düşünenler de var. Ayrıca milenyum ve Z jenerasyonuna ait çalışanlar; yöneticilerine daha çok meydan okumaya hazır. Goldman Sachs'teki durumun ortaya çıkmasının ardından farklı yatırım şirketlerinde de benzer şikayetler duyulmaya başlandı. 

Z jenerasyonu ise 'muhallebi çocuğu' tanımlarına karşın, tüm bunlar karşısında suistimale karşı çok daha az tolerans gösteriyor ve haksızlığa uğradığında susmayı reddediyor.  

Öte yandan evden çalışma modeli de tüm yaşananların etkisini artırmış gibi görünüyor. Ev ile iş arasındaki çizgiler belirsizleşirken, yöneticisi ile tanışma fırsatı dahi bulamayan gençlerin çalıştıkları şirkete olan aidiyetleri sürekli azalıyor.

İsyan ABD’den İngiltere’ye sıçradı

İlk başlarda ABD ofisinde küçük bir yerel sorun olarak başlayan bu isyan şimdi İngiltere’ye sıçradı. Goldman Sachs’in çok uluslu bir yatırım şirketi olduğunu söylemiştik. İngiltere’de de var olan şirket, burada da isyanlar ile karşı karşıya kaldı.

Şirketin Londra merkezinde geçtiğimiz yıl işe giren bir bankacı, adını gizleyerek Guardian'a bazı açıklamalarda bulundu. “Ya çok para alırsınız ve iş hayatınız cehennem gibidir ya da daha rahat çalışırsınız ve çok iyi para almazsınız. Şu an bizde ikisi de yok” diyen İngiliz çalışan, “Goldman'da işe başlarken beni neler beklediğini biliyordum. Ancak daha sonra uzaktan çalışma ile birlikte işler çok hızlı değişti” şeklinde konuştu.

İngiltere’den konuşan çalışan, “İşimiz ne gerektiriyorsa yapmamız gerekiyor ama bu gereklilikler sürekli artmaya devam etti. Çalışma saatlerimiz üzerinde hiçbir kontrolümüz yok. Üst düzey çalışanlar yeterli konfora sahip değillerse anlaşmalarını devretmeyi seçebilirler ama biz sadece emirlere uyuyoruz” sözleriyle alt kademe personelin durumunu gözler önüne serdi.

Akşam yemeği parası ücretin 5'te 1'i

Goldman Sachs, pandemi başında çalışanları evlere gönderdiğinde bilgisayar, telefon, sandalye ve masalar dahil olmak üzere ekipmanların teminini sağladı. Ancak aynı hassasiyeti yemek parası konusunda göstermedi.

Personel, ofisten ayrıldığından beri fazla mesai yaptıklarında günde 25 dolara ve pazar günleri 75 dolara kadar harcama yapmalarını sağlayan yemek avantajlarından mahrum bırakıldı. Genç analistler, mesai yemeklerinin ofiste olduğu gibi şirket tarafından karşılanması için talepte bulundular ancak cevap alamadılar. Akşam mesaisinde harcanan yemek ücreti maaşın yaklaşık yüzde 20’sine denk geliyor ve bu gerçekten çok ciddi bir rakam.

İntihar vakası yaşanmıştı

Şubat ayından beri devam eden tüm bu şikayetler, akıllara 2015 yılında intihar eden Goldman Sachs analisti Sarvshreshth Gupta’yı getirdi. Gupta, haftada 100 saat çalıştığından şikayet ettikten sonra intihar etmişti. Şirkette çalışma saatlerinin hala aynı olması, “Goldman uzun çalışma saatleri ve yüksek baskı kültürü ile başa çıkamıyor” yorumlarına neden oldu.

CEO’dan yanıt geldi: Cumartesi günleri çalışmayacağız

Goldman Sach CEO’su David Solomon, genç analistlerin ortaya çıkardığı haftada 95 saati geçen zorlu çalışma koşulları hakkında açıklama yaptı. Tüm çalışanlara sesli mesaj gönderen Solomon, fazla çalışma saatlerinin önüne geçmek için yeni personel alacaklarını, cumartesi günleri de çalışılmayacağını söyledi.

David Solomon, çalışanlara gönderdiği sesli mesajda, acil durumlar dışında banka çalışanlarının cuma akşamı 21.00 ve pazar sabahı 09.00 arasında çalışmayacağını ifade ederek, "Bu, yönetim ekibimizin ve benim çok ciddiye aldığımız bir şey. İşlerimiz tarihin en yüksek seviyelerinde. Elbette pandemi ve tüm bu faaliyetler Goldman Sachs'daki herkes için büyük bir baskı kaynağı” dedi.

Firmadaki çalışma koşullarını iyileştirme sözü veren Solomon, "İnsanların endişelerini özgürce paylaşabilecekleri bir işyeri istiyoruz. Bir sorun varsa, yardım istemekten çekinmeyin" ifadelerine de yer verdi.

Öte yandan şirketin CEO’su Solomon, geçen ay personele ofise dönme talimatı vererek "Bizim gibi yaratıcı ve ortak çalışmaya dayalı çıraklık kültürüne sahip şirketler için evden çalışmanın normal olduğunu düşünmüyorum" demişti.