40 yıl sonra barış yolu

Kıbrıs'taki görüşmeler 40 yıllık sorunu çözerse, hem Kofi Annan, hem de Türk ve Rum liderler barış kahramanı olacaklar.Sabaha kadar süren yoÄŸun diplomatik trafikten  sonra dün TSÄ° 15.30'da New York sürecine son nokta konuldu. Annan'ın, tıkanıklığı gidermek amacıyla kaleme aldığı öneri metni bu saatte Türk ve Rum taraflarına  ulaÅŸtı. Metne iki taraf da ‘‘evet’’ dedi.KIBRIS Türk ve Rum devletlerinin liderleri Rauf DenktaÅŸ ve Tasos Papadopulos dün New York'ta Ada'nın acı ve gerilim dolu kaderini deÄŸiÅŸtirecek en önemli adımı atarak, 1 Mayıs'a kadar kuracakları yeni devletle Avrupa BirliÄŸi'ne birlikte üyeliÄŸin yolunu açtılar. Kıbrıs Türk ve Rum heyetleri, BM binasında üç güren tartışma sonucu BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hakemliÄŸinde, ortak bir noktada buluÅŸtular. Bu uzlaÅŸmaya, Türkiye ve Yunanistan da desteklerini verdiler.Annan, tarafların üç günden beri New York'ta gösterdikleri cesaret ve yapıcılığı önümüzdeki üç ay içinde göstermeleri halinde Kıbrıs sorununun çözüme ulaÅŸacağını söyledi.WESTON'DAN TEBRÄ°KKıbrıslı Türk ve Rum liderlerinin yanı sıra Annan Türkiye ve Yunanistan'ı da tebrik etti. ABD'nin Kıbrıs temsilcisi Thomas Weston da, ‘‘Türkiye ve Kıbrıs Türkleri gerçekten ÅŸimdiye kadar olmadığı biçimde büyük cesaret gösterdiler ve çözüm arama gayretlerimize çok yapıcı destek verdiler’’ dedi. Weston'ın, Türkiye'yi tebriki siyasi bir anlam taşıyor. Türkiye ve Türk tarafı ilk kez, Kıbrıs görüşmeleri sürecinde bu kadar samimi biçimde çözümden yana tavır koyuyor. Bununla da kalmıyor yaratıcı önerilerle çözüme katkı saÄŸlıyor. Bir ay gibi çok kısa zamanda yeni bir devletin kuruluÅŸ müzakerelerinde çıkacak sorunları aÅŸmak için önce Türkiye ve Yunanistan'ın devreye girmesi talebi, BM Genel SekreterliÄŸi'nin desteÄŸini aldı. Bu öneri, ilk gün oldukça kötü bir ortamda baÅŸlayan toplantıya yeni açılım getirdi. Atina ve Kıbrıslı Rumlar da Avrupa BirliÄŸi'ni ‘‘taraf’’ olarak yeni devletin kuruluÅŸ sürecine katmak istedi. Ancak 12 saat süren maraton sonunda her iki taraf dengeli bir formülle çözüme ulaÅŸtı. DenktaÅŸ, uzlaÅŸma saÄŸlandıktan sonra ‘‘Bizim düzenlemelerimiz, Kıbrıs'ın Avrupa BirliÄŸi'ne katılım anlaÅŸmasında yer almalıdır. AB mevzuatına uymuyor diye sonradan deÄŸiÅŸtirmeye kalkmamalılar. Bu anlaÅŸmayı zedeler’’ sözleriyle soruna açıklık getirdi.BEYLER ANNAN GÄ°DÄ°YORGörüşmelerin üçüncü gününde Annan, tarafların önüne iki sayfalık bir metin koydu. Avrupa talebinin yanı sıra Rumlar iki deÄŸiÅŸiklik talebinde daha bulunmuÅŸlardı. Birincisi, Tükiye ile Yunanistan'ın sürece katılımlarının altını kuvvetle çizen bir sözcük deÄŸiÅŸikliÄŸi idi. Genl Sekreter iki ülkenin ‘‘katkısı’’ndan söz ederken Atina, ‘‘iÅŸbirliÄŸi’’ ni tercih ediyordu. Türk tarafı buna ‘‘evet’’ dedi. Ä°kincisi ise, çözümden söz ederken iki kez ‘‘Annan Planı temelinde’’ sözcüğünü ekle talebiydi. Türk tarafı, ‘‘Annan planına referans’’ deyiÅŸini tercih etse de bunu da kabul etti. Ama Avrupa ile ilgili deÄŸiÅŸiklik sıkıntı yarattı. Kabul edilmedi. Bu yüzden, görüşmeler 12 saat uzadı.Annan'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro De Soto, mutabakatın saÄŸlandığı dakikalarla ilgili bilgi verdi. De Soto,‘‘Nihai öneri paketi ile ilgili olarak liderlere Annan, New York'tan ayrılıyor, bugün saat 10.00'a kadar (TSÄ° 17.00) evet ya da hayır yanıtınızı bekliyoruz, dedim. Taraflardan hemen 'evet' cevabı aldım’’ dedi. AB SORUNU NASIL ÇÖZÃœLDÃœBM Genel Sekreteri Kofi Annan, Avrupa BirliÄŸi'nin bu süreçte oynayacağı role açıklık getirdi. Ve bu zihniyeti metne yansıtarak çözüme ulaÅŸtı. ‘‘Avrupa'nın bu süreçte rolü nedir? Biz burada iki taraf arasında bir siyasi anlaÅŸmanın saÄŸlanmasına çalışıyoruz. Öncelikle Kıbrıs'taki iki taraf bir araya gelerek çalışmaya baÅŸlayacak. Sorun çıkarsa Türkiye ve Yunanistan devreye girecek. Bu da yetersiz kalırsa ben devreye gireceÄŸim ve anlaÅŸmayı tamamlama hakkına sahibim. Siyasi meselelerin tartışılmasında Avrupa BirliÄŸi devrede yok. Ama yeni kurulacak devletin, teknik olarak Avrupa BirliÄŸi içinde yaÅŸayabilmesini saÄŸlayacak düzenlemelerde AB yardımcı olacak.’’Bu anlayış, Annan'ın mutabakat metnine şöyle yansıdı ve dört tarafın da onayını aldı:‘‘...Avrupa BirliÄŸi'nin çözüme kendini uyarlamaya yönelik teminatları ile AB Komisyonu'nun teknik yardım önerisini memnuniyetle karşılıyorum. Müzakerelerin seyrinde bu ve diÄŸer yardımlardan yararlanmayı ümit etmekteyim.’’Türkler ilerdeAlvaro de Soto BM binasında bir anlaÅŸma çıkana kadar süren pazarlıkların kilit isimlerindendi. Annan binadan ayrıldıktan sonra taraflar arasında mekik diplomasisi sürdüren deneyimli diplomat, DoÄŸan Uluç'a, ‘‘Türk tarafı ilerde’’ dedi. Gazeteciye kebap görüşmeciye çörekNEW York'ta süren kritik üçüncü gün görüşmeleri ara verilmeksizin düne sarkınca, Türk tarafı ve Rumlar'ın BM ve ABD yetkilileriyle buluÅŸtuÄŸu odalara dışarıdan yemekler taşındı. Tarafların bulunduÄŸu odalara Donut adı verilen çöreklerden servis edildiÄŸi gözlenirken, gazeteciler de önceki gece BM binasının içinde, sabaha kadar aç kalmanın artırdığı yorgunlukla New York'un tanınmış kebapçılarından birine lahmacun ve döner ısmarladılar.BM'DE SOÄžAN KOKUSU Döner ve lahmacun paketlerinin gelmesiyle birlikte, BM Genel Merkezi'nin ana giriÅŸinde kesif bin soÄŸan kokusu içeriyi doldurdu ama Türk ve Yunan gazeteciler, büyük bir memnuniyetle açlıklarını giderdiler. Yerel saatle 15.00'da (TSÄ° 22.00) baÅŸlayan görüşmeler, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın dünkü programındaki yoÄŸunluk nedeniyle mecburen sabahın ilk ışıklarına kadar sürdü. Türk tarafı ve Rum tarafları 38. katta ayrı ayrı odalara yerleÅŸti. Â