4 yıl sonra merhaba Yerebatan

TAVANINDA sızıntılar ve çökmeler tespit edilen Yerebatan Sarnıcı 4 yıl önce restorasyona alındı. Yerebatan Sarnıcı ile birlikte hemen yanı başında bulunan, Antik Roma yollarının başlangıç noktası ve dünyanın merkezi olarak kabul edilen 4. yüzyıl yapısı Million Taşı ile tarihi 16. yüzyıla dayanan su terazisi de restore edildi.

SARAY OLARAK ANILIYOR

Restorasyon çalışmaları sırasında Yerebatan Sarnıcı’nın giriş ve çıkış yapıları yeniden düzenlendi. Giriş alanı cam saçak ile kapatılarak ziyaretçiler için bir bekleme alanı oluşturuldu. Restorasyon kapsamında, özellikle yağışlı havalarda sarnıcın tavan kısmından ziyaretçilerin yürüme alanlarına yüksek miktarda su sızıntısı olması nedeniyle, ziyaretçilerin güvenliğini tehlikeye atan bölgelere yalıtım uygulaması yapıldı. Sarnıcın içindeki betonarme platform kaldırıldı ve yerine modern malzemeler kullanılarak inşa edilen yeni bir platform yerleştirildi. Yapı içerisindeki kolonlarda, duvarlarda ve tonozlarda gerekli güçlendirme çalışmaları restorasyon projesi ve raporu doğrultusunda tekniğine uygun olarak yapıldı.

İstanbul’un görkemli tarihsel yapılarından olan Yerebatan Sarnıcı, Ayasofya’nın güneybatısında yer alıyor. Bizans İmparatoru I. Jüstinyen (527-565) tarafından yaptırılan bu büyük yeraltı sarnıcı, suyun içinden yükselen mermer sütunlar sebebiyle halk arasında “Yerebatan Sarayı” olarak isimlendirilmiş. Sarnıcın bulunduğu yerde daha önce bir bazilika bulunduğundan, Bazilika Sarnıcı olarak da anılıyor. Sarnıç, uzunluğu 140 metre, genişliği 70 metre olan dikdörtgen biçiminde bir alanı kaplayan dev bir yapı. Toplam 9 bin 800 m2 alanı kaplayan bu sarnıç, yaklaşık 100 bin ton su depolama kapasitesine sahip. 52 basamaklı taş bir merdivenle iniliyor. İçinde her biri 9 metre yüksekliğinde 336 sütun bulunuyor.

OSMANLI’DA İKİ ONARIM

Sarnıç, Osmanlı İmparatorluğu döneminde iki kez kapsamlı onarımdan geçirildi. İlk onarım Sultan 3. Ahmed döneminde (1723) Mimar Kayserili Mehmet Ağa’ya yaptırıldı. İkinci onarım ise Sultan 2. Abdülhamid zamanında yapıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 1987 yılında yaptığı temizliğin ardından sarnıca bir gezi platformu ekleyerek ziyarete açtı. 1994 yılında da Yerebatan Sarnıcı’nda büyük bir temizlik ve bakım yapıldı.

HOLLANDALI BİR GEZGİN KEŞFETTİ

YEREBAKAN Sarnıcı, Bizans döneminde imparatorluk sarayı ve çevresindeki yapıların su ihtiyacını karşılıyordu. İstanbul’un 1453’te fethinin ardından sarnıç bir süre daha bahçe sulamak için kullanıldı. Durgun su olduğu için tercih edilmedi ve Osmanlılar kendi su tesislerini kurunca sarnıç unutuldu. İstanbul’daki Bizans kalıntılarını araştırmak için 1544-1550 yılları arasında İstanbul’da yaşayan Hollandalı gezgin Gyllius, Ayasofya civarındaki evlerin zemin katlarındaki kuyu benzeri deliklerden ev halkının aşağıya sarkıttıkları kovalarla su çektikleri, hatta balık tuttuklarını öğrendi. Ahşap bir binanın duvarlarla çevrili avlusundan, yerin altına inen taş basamaklardan elinde bir meşaleyle sarnıcın içerisine girince bu eserin yeniden günışığına çıkmasına katkıda bulundu.

DAN BROWN’IN ROMANINA KONU OLDU

KİTAPLARI dünyada bestseller olan Amerikalı yazar Dan Brown, 2013 yılında basılan Cehennem kitabının kurgusunda Yerebatan Sarnıcı’nı kullanmıştı. Kitap 2016 yılında aynı isimle beyaz perdeye aktarıldı. Filmin sokak sahneleri İstanbul’da çekildi. Yerebatan Sarnıcı’ndaki sahneler ise çökme tehlikesi nedeniyle Budapeşte’de kurulan, Yerebatan Sarnıcı’nın canlandırıldığı bir platoda çekildi.

GİRİŞ ÜCRETİ

İBB Kültür AŞ’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, Yerebatan Sarnıcı’na giriş ücreti yerli ziyaretçiler için 50 TL, yabancı ziyaretçiler için 190 TL, öğrenci, öğretmen ve askeri personel için 20 TL olarak belirlendi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olmadığı için girişte Müze Kart kullanılamıyor.