36 maddelik yeni Basın Kanunu taslağı

36 asıl ve bir geçici maddeden oluÅŸan taslağın önemli hükümleri şöyle:-Basın özgürdür. Bu özgürlük, bilgi edinme-yayma, eleÅŸtirme ve eser yaratma haklarını içerir. Bu özgürlüğün kullanılması, ancak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak baÅŸkalarının şöhret ve haklarının, toplum saÄŸlığının ve ahlakının, milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliÄŸi ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının veya suç iÅŸlenmesinin önlenmesi, adaletin tarafsızlığının saÄŸlanması amacıyla sınırlanabilir. -Her süreli yayının bir sorumlu müdürü bulunur. Sorumlu müdür fazla ise her birinin sorumlu olduÄŸu bölüm belirtilir.Sorumlu müdür olabilmek için 18 yaşını bitirmiÅŸ olmak, Türkiye'de ikametgah sahibi olmak ve devamlı oturmak, en az ortaöğretim veya dengi bir eÄŸitim kurumundan mezun olmak, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak, bir yıldan fazla ağır hapis ve taksirli suçlar hariç 5 yıldan fazla hapis cezasına mahkum olmamış olmak gerekir. Sorumlu müdürün TBMM üyesi olması halinde sorumlu müdürlüğü üstlenmek üzere müdür yardımcısı tayin edilir. -Gerçek ve tüzel kiÅŸiler süreli yayın sahibi olabilirler. Süreli yayın sahibinin 18 yaşından küçük veya kısıtlı olması halinde kanuni temsilci, tüzel kiÅŸi olması halinde ise tüzel kiÅŸiliÄŸi temsile yetkilikiÅŸi hakkında yukarıda belirtilen ÅŸartlar aranır. -Gazete ve diÄŸer süreli yayınların çıkarılması için, kaydedilmek üzere mahallin Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı kalemine beyanname verilmesi yeterlidir. Kalem tarafından düzenlenen kayıtlar alenidir. -Süreli yayının sahibi beyanname verdiÄŸi tarihten itibaren bir sene içinde süreli yayın yayımlanmaz veya yayımlandıktan sonra yayıma 5 yıl müddetle ara verilirse beyanname hükümsüz kalır ve saÄŸladığı haklar ortadan kalkar. -Basımcı, bastığı her türlü yayının ikiÅŸer nüshasını, dağıtım veyayayımın yapıldığı gün, dağıtım veya yayımın tatil gününde yapılması halinde tatili takip eden ilk iÅŸ günü mahallin Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'na teslim etmekle yükümlüdür. -Basılmış eserler yoluyla iÅŸlenen suç yayım anında oluÅŸur. Süreli yayınlar ve süreli olmayan yayınlar yoluyla iÅŸlenen suçlardan eser sahibi sorumludur. -Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür, müdür yardımcısı ve eser sahibi, haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamaz. -Basılmış eserler yoluyla iÅŸlenen fiillerden doÄŸan maddi ve manevi zararlardan dolayı süreli yayınlarda, yayın sahibi ve varsa temsilcisi, süreli olmayan yayınlarda ise yayımcı eser sahibi ile müşterek ve müteselsilen sorumludur.      CEVAP VE DÃœZELTME     -Süreli yayınlarda kiÅŸisel ÅŸeref ve haysiyeti ihlal edici veya kiÅŸilerle ilgili gerçeÄŸe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kiÅŸinin yayım tarihinden itibaren iki ay içinde göndereceÄŸi, suçunsurlarını içermeyen, üçüncü kiÅŸilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan cevap ve düzeltme yazısını, sorumlu müdür, varsa yardımcısı hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde; diÄŸer süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden sonraki ilk nüshada, ilgili yayının yer aldığı sahife ve sütunlarda, aynı puntolarla, aynı ÅŸekilde ve yazım kurallarına uygun olarak yayımlamak zorundadır.Cevap ve düzeltmede, buna neden olan eser belirtilir. Cevap ve düzeltme, ilgili yazıdan uzun olamaz. Bu yazının yirmi satırdan az veya resim veya karikatür olması hallerinde cevap ve düzeltme otuz satırı geçemez. Süreli yayının birden fazla yerde basılması halinde, cevap ve düzeltme yazısı, cevaba sebebiyet veren eserin yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanır. Cevap ve düzeltmenin birinci fıkrada belirlenen süreler içinde yayımlanmaması halinde, yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren, aynı fıkra hükümlerine aykırı ÅŸekilde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beÅŸ gün içinde, cevap ve düzeltme istemiÅŸ olan kiÅŸi, bulunduÄŸu yer sulh ceza hakiminden yayımın yapılmasına veya kanun hükümlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hakimi, bu istemi üç gün içerisinde, duruÅŸma yapmaksızın, karara baÄŸlar. Sulh ceza hakiminin kararına karşı acele itiraz yoluna gidilebilir. Ä°tiraz merciinin üç gün içinde itirazı inceleyerek vereceÄŸi karar kesindir. Cevap ve düzeltmenin yayımlanmasına hakim tarafından karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki süreler, sulh ceza hakiminin kararına itiraz edilmemiÅŸse kararın kesinleÅŸtiÄŸi tarihten, itiraz edilmiÅŸse merci kararının tebliÄŸi tarihinden baÅŸlar. Cevap ve düzeltme hakkına sahip olan kiÅŸinin ölmesi halinde, hak sahibine tanınan süre içerisinde bu hakkı mirasçılarından biri kullanabilir. -Cevap ve düzeltmenin yayımlanmasına iliÅŸkin kesinleÅŸmiÅŸ hakim kararlarına uymayan sorumlu müdür veya yardımcısı, on milyar liradan yüzelli milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Para cezası, bölgesel süreli yayınlarda yirmi milyar liradan, yaygın süreliyayınlarda elli milyar liradan az olamaz. Sorumlu müdür veya yardımcısı hakkında verilen para cezasından yayın sahibi, sorumlu müdür veya yardımcısı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur. -Cevap ve düzeltme yazısının yayımlanmaması veya gerekli ÅŸartları taşımaması durumunda, mahkeme ayrıca, masraflar yayın sahibi tarafından karşılanmak üzere, bu yazının ülkenin en yüksek tirajlı ikigazetesinde Basın Ä°lan Kurumu vasıtasıyla ilan ÅŸeklinde yayımlanmasınada karar verir. -Hazırlık soruÅŸturmasının baÅŸlamasından takipsizlik kararı verilmesine veya kamu davasının açılmasına kadar geçen süre içerisinde, soruÅŸturmacı, Cumhuriyet Savcısı, hakim veya mahkeme iÅŸlemlerinin ve soruÅŸturma ile ilgili diÄŸer belgelerin içeriÄŸini yayımlayan kimse, iki milyar liradan elli milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Bu ceza, bölgesel süreli yayınlarda on milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda yirmi milyar liradan az olamaz. Mahkeme önüne götürülen bir dava kesin kararla sonuçlanıncaya kadar, bu dava ile ilgili Cumhuriyet Savcısı, Hakim veya mahkeme iÅŸlemleri hakkında mütalaa yayımlayan kimse yukarıdaki fıkrada öngörülen cezalarla cezalandırılır.      CÄ°NSEL SALDIRI, CÄ°NAYET VE Ä°NTÄ°HARA ÖZENDÄ°RME         -Cinsel saldırı, cinayet ve intihar olayları hakkında, haber vermenin sınırlarını aÅŸan ve okuyucuyu bu tür fiillere özendirebileceknitelikte olan yazı ve resim yayımlayanlar iki milyar liradan yirmi milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Bu ceza bölgesel süreli yayınlarda beÅŸ milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda on milyar liradan az olamaz. -Türk Medeni Kanunu'na göre evlenmeleri yasaklanmış olan kimseler arasındaki cinsel iliÅŸkiyle ilgili haberlerde bu kiÅŸilerin, Türk Ceza Kanunu'nun 414, 415, 416, 421, 423, 429, 430, 435 ve 436 ncı maddelerinde yazılı cürümlere iliÅŸkin haberlerde maÄŸdurların veya onsekiz yaşından küçük olan suç faili veya maÄŸdurlarının kimliklerini açıklayacak ya da tanınmalarına yol açacak ÅŸekilde yayın yapanlar iki milyar liradan yirmi milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Bu ceza bölgesel süreli yayınlarda beÅŸ milyar liradan,yaygın süreli yayınlarda on milyar liradan az olamaz. -Kanuna uygun olarak basılmış eserleri, bunların yayımını veya dağıtımını veya satışını önlemek amacıyla koparan, tahrip eden veya bozan kimse, fiili daha ağır bir suç teÅŸkil etmediÄŸi takdirde, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve bir milyar liradan beÅŸ milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. -Kanunun aradığı ÅŸartlara uyulmasına raÄŸmen süreli ve süreli olmayan yayınların basılmasını, yayımını, dağıtımını veya satışını ÅŸiddet veya tehditle engelleyen kimseye de, fiili daha ağır bir suç teÅŸkil etmediÄŸi takdirde, birinci fıkradaki cezalar verilir.Yukarıdaki fıkralarda öngörülen fiiller, umumi mahalde veya matbaanın veya umuma satış yapan veya dağıtım yapan yerlerin etrafında toplanan kiÅŸiler tarafından iÅŸlenirse ceza yarı oranında artırılır. -Süreli yayınların dağıtımını yapan kiÅŸiler, kendilerinden dağıtılması istenen yayınları, dağıtımını yaptıkları diÄŸer yayınlar için aldıkları, satış fiyatı ile tiraja göre belirlenen dağıtım ücretini aÅŸmayacak bir bedel karşılığında, dağıtmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülüğe aykırı davrananlar, dağıtımından kaçındıkları yayının toplam bedelinin yarısı oranında ağır para cezası ile cezalandırılırlar.      KAYNAK GÖSTERMEDEN YAYIN     -Bir süreli yayında yayımlanmış haber, yazı ve fotoÄŸrafları kaynak göstermeksizin yeniden yayımlayanlar beÅŸ milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar. Bu eserleri, yeniden yayım hakkı saklı tutulmuÅŸ olmasına raÄŸmen süreli yayın sahibinin izni olmadan yeniden yayımlayanlar yirmi milyarliradan kırk milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.      EL KOYMA     -SoruÅŸturma için sübut vasıtası olarak her türlü basılmış eserin en fazla üç adedine Cumhuriyet Savcısı, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kolluk el koyabilir. Devletin toprak bütünlüğünün, milli güvenliÄŸin, kamu düzeninin ve genel ahlakın korunması, suç iÅŸlenmesinin önlenmesi ile Atatürk Aleyhine Ä°ÅŸlenen Suçlar Hakkında Kanun ve Anayasa'nın 174 üncü maddesinde yer alan inkılap kanunları aleyhine iÅŸlenen suçları içerdiÄŸine dair kuvvetli delil bulunan basılmış eserlerin tamamına hakim kararıyla el konulabilir. Hangi dilde olursa olsun Türkiye dışında basılan süreli veya süreli olmayan yayın ve gazetelerin ikinci fıkrada belirtilen suçları içerdiklerine dair kuvvetli delil bulunan hallerde bunların Türkiye'de dağıtılması veya satışa sunulması, Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'nın talebi üzerine sulh ceza hakiminin kararı ile yasaklanabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet BaÅŸsavcılığının kararı yeterlidir. Bu karar en geç yirmidört saat içinde hakimin onayına sunulur. Ä°ki gün içinde hakim tarafından onaylanmaması halinde BaÅŸsavcılığın kararı hükümsüz kalır. Yukarıdaki fıkra uyarınca yasaklanmış yayın veya gazeteleri bilerek dağıtanlar veya satışa sunanlar bu yayınlar yoluyla iÅŸlenen suçlardan eser sahibi gibi sorumludurlar. -Basılmış eserler yoluyla iÅŸlenen veya bu Kanunda öngörülen diÄŸer suçlarla ilgili ceza davalarının günlük süreli yayınlar yönünden altı ay, diÄŸer basılmış eserler yönünden bir yıl içinde açılması zorunludur. Bu süreler basılmış eserlerin Cumhuriyet BaÅŸsavcılığına teslim edildiÄŸi tarihten baÅŸlar. -Cevap ve düzeltme hakkına iliÅŸkin olanlar dışındaki suçlar için hükmedilen para cezaları, hürriyeti baÄŸlayıcı cezaya çevrilemez. Â