3 bin yıllık tarih kanal üzerinde HES
Güncelleme Tarihi:
Gülay ÖZEK / VAN,(DHA)
Oluşturulma Tarihi: Nisan 09, 2013 11:53
URARTU Kralı Menua tarafından Gürpınar İlçesi’nden geçen Güzelsu Çayı’ndan Van’a su getirmek için 3 bin yıl önce yaptırılan Şamran Kanalı üzerinde hidroelektrik santrali (HES) yapılması planına karşı çıktıklarını belirten Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dekanı ve Doğa Gözcüleri Derneği Başkanı Prof.Dr. Mustafa Sarı, Anadolu ve dünya su mühendisliğinin bir harikası olan 51 kilometre uzunluğundaki kanal üzerinde HES projesinin bir hata olduğunu söyledi. Prof.Dr. Sarı, 3 bin yıllık tarihi yok edecek kadar gözümüzü karartmamalıyız" dedi.
Şamran Kanalı, Urartu Kralı Menua tarafından yaklaşık 3 bin yıl önce Van’ın Gürpınar ilçesi’nden, Urartu Devleti’nin başkenti Tuşba’ya su getirmek amacıyla yaptırıldı. Anadolu ve dünya su mühendisliğinin bir harikası olan 51 kilometre uzunluğundaki Şamran Kanalı, halen Van’ın sulama suyu ihtiyacını karşılıyor. Yukarı Kaymaz köyü yakınlarında, Bacet Dağı’nın batı uzantısı olan Kalker kayalıklardan doğan su kaynağı, tarihi kanal aracılığı ile Van merkeze taşınıyor. Kanalın geçtiği Edremit İlçesi’nde yazıtlara rastlamak da mümkün. Şamran Kanalı, günümüzde sevilerek söylenen türküde "Edremit Van’a bakar, içinden Şamran akar" dizeleriyle yaşamaya devam ediyor.
TARİHİ KANAL HAYAT VERİYOR
Kanal üzerinde incelemelerde bulunan YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dekanı ve Doğa Gözcüleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, HES projesine karşı çıktıklarını söyledi. Prof. Dr. Sarı, Şamran Kanalı’nın yaklaşık üç bin yıldır akmaya devam ettiğini, Van’ın ve Edremit’in bağlarına hayat verdiğini belirtti. Suyun hayat olduğunu ifade eden Prof. Dr. Sarı, "Suyu sadece para olarak görenlerimiz var. Suların üstünde sadece ekonomik hesaplar yapanlar var. İşte 3 bin yıllık Şamran Kanalı’nın üstünde de böyle bir hayal var. Burada HES planlanmış. İşlemleri yapılmış. Neredeyse başlayacak. Eğer bu kanalın üstünde HES’leri yaparsak 3 bin yıldır hayatı taşıyan bu kanalı yok etmiş olacağız" diye konuştu.
GÖZÜMÜZÜ KARARTMAYALIM
Enerjiye de ihtiyaç olduğunu belirten Prof. Dr. Sarı, "Tabii ki, HES’ler, barajlar olacak. Üç bin yıllık tarihi yok edecek kadar gözümüzü karartmamalıyız. Umarım yetkililer bu durumu dikkate alırlar. Şamran Kanalı’nı yok etmekten kurtaracak iptal kararını projeyi yeniden gözden geçirme iradesini ortaya koyarlar. Şamran Kanalı, üç bin yıl önce Urartular zamamında yapıldı. Gürpınar’daki suları Van’a taşıyıp bağlara bahçelere hayat götürmek için yapıldı. Yaklaşık 51 kilometre uzunluğa sahip. Şamran Kanalı o kadar muhteşem bir planla yapılmış ki, ne çok hızlı akıyor ne de çok yavaş" dedi.
’TAHRİP EDEN MAHVEDİLSİN’ YAZITLARI
DSİ tarafından zaman zaman onarımdan geçirilen Şamran Kanalı’nda bazı yazıtlar da dikkat çekiyor. Edremit İlçesi’nden geçen kanal etrafından bulunan bir yazıtta "Menua derki; kim bu yazıyı silerse, kim onu (kanalı) tahrip ederse, kim bunu görürse, kim başkasına, ’Bu kanalı ben açtım’ derse o, tanrı Haldi, Tanrı Teişiba, Tanrı Şivini ve bütün tanrılar tarafından mahvedilsin güneş ışığından yoksun edilsin" deniliyor.
TARİHİ KANAL HAYAT VERİYOR
Kanal üzerinde incelemelerde bulunan YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dekanı ve Doğa Gözcüleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, HES projesine karşı çıktıklarını söyledi. Prof. Dr. Sarı, Şamran Kanalı’nın yaklaşık üç bin yıldır akmaya devam ettiğini, Van’ın ve Edremit’in bağlarına hayat verdiğini belirtti. Suyun hayat olduğunu ifade eden Prof. Dr. Sarı, "Suyu sadece para olarak görenlerimiz var. Suların üstünde sadece ekonomik hesaplar yapanlar var. İşte 3 bin yıllık Şamran Kanalı’nın üstünde de böyle bir hayal var. Burada HES planlanmış. İşlemleri yapılmış. Neredeyse başlayacak. Eğer bu kanalın üstünde HES’leri yaparsak 3 bin yıldır hayatı taşıyan bu kanalı yok etmiş olacağız" diye konuştu.
GÖZÜMÜZÜ KARARTMAYALIM
Enerjiye de ihtiyaç olduğunu belirten Prof. Dr. Sarı, "Tabii ki, HES’ler, barajlar olacak. Üç bin yıllık tarihi yok edecek kadar gözümüzü karartmamalıyız. Umarım yetkililer bu durumu dikkate alırlar. Şamran Kanalı’nı yok etmekten kurtaracak iptal kararını projeyi yeniden gözden geçirme iradesini ortaya koyarlar. Şamran Kanalı, üç bin yıl önce Urartular zamamında yapıldı. Gürpınar’daki suları Van’a taşıyıp bağlara bahçelere hayat götürmek için yapıldı. Yaklaşık 51 kilometre uzunluğa sahip. Şamran Kanalı o kadar muhteşem bir planla yapılmış ki, ne çok hızlı akıyor ne de çok yavaş" dedi.
’TAHRİP EDEN MAHVEDİLSİN’ YAZITLARI
DSİ tarafından zaman zaman onarımdan geçirilen Şamran Kanalı’nda bazı yazıtlar da dikkat çekiyor. Edremit İlçesi’nden geçen kanal etrafından bulunan bir yazıtta "Menua derki; kim bu yazıyı silerse, kim onu (kanalı) tahrip ederse, kim bunu görürse, kim başkasına, ’Bu kanalı ben açtım’ derse o, tanrı Haldi, Tanrı Teişiba, Tanrı Şivini ve bütün tanrılar tarafından mahvedilsin güneş ışığından yoksun edilsin" deniliyor.