23 Nisan’ın bayram olması

TÃœRK milletinin emperyalizme direniÅŸinin simgesi olan TBMM, 85 yıl önce açılmıştı. Mustafa Kemal PaÅŸa’nın önderliÄŸinde yürütülen Milli Mücadele, milliyetçi kükreyiÅŸin simgesiydi. Ancak ilk Meclis çatısı altında bile günümüz gericilerine benzer sesler yükselirdi.Åžimdi sizi, geçen yıllarda da burada çıkan yazımla bir kez daha 85 yıl öncesine götüreceÄŸim, 23 Nisan tarihinin nasıl ulusal bayram olduÄŸunu kısaca ve Meclis tutanaklarından -özetleyerek- anlatacağım. Günlerden 23 Nisan 1921. Meclis’in açılışının birinci yıldönümünde Saruhan (Manisa) milletvekili Refik Åževket (Ä°nce) ve 11 arkadaşının verdiÄŸi tek maddelik yasa önerisi görüşülüyor: ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk yevmi küşadı (yıldönümü) olan 23 Nisan, ayad-ı milliyedendir (ulusal bayramdır).’***Görüşmeleri tutanaklardan ve günümüz Türkçesi ile özetliyorum: ‘Vehbi Bey (Konya): Efendiler, bu gibi bayramlar ulusun yüreÄŸinden doÄŸar. Gösteri yapmakla bayram olmaz. Böyle gösterilerle ulusun manevi gücünü kuvvetlendirmek istersek, bunlar geçicidir. Bunlarla güçlendirilmez, rica ederim. İçinizde bir tek Hıristiyan yoktur. Ezanı Muhammedi okunuyor da katiyen aldırış etmiyoruz. Ulusumuz milli amacını tam olarak elde ettiÄŸi gün, yüreÄŸinde gerçek bir bayram yaÅŸanır. Rica ederim, böyle kanuna ne ihtiyaç var. Bayram, gösteri, bir ÅŸey yapmaz. SöyleyeceÄŸim budur efendiler. Yahya Galip Bey (KırÅŸehir): Hoca Vehbi Efendi hiçbir vakit doÄŸru düşünmüyor. EÄŸer sizin fikrinizi bu ulus taşımış olsaydı, bu Meclis toplanamazdı. Bu öyle bir ulusal bayramdır ki, bunun üzerinde hiçbir bayram düşünülemez. Millet, kurtuluÅŸ ve mutluluk belgesini o gün (23 Nisan 1920) almıştır. Hocaefendi hazretleri, bugünü gökteki melekler bile yüceltiyor, siz niçin yüceltmek istemiyorsunuz? Sizi buraya gönderenler Ä°ngilizler idi. Siz buraya kendiliÄŸinizden gelmediniz. BaÅŸkan: Rica ederim Yahya Galip Bey... Yahya Galip Bey: Bu bir gerçektir efendim. Efendi hazretleri buraya Ä°ngilizlerin vasıtasıyla ve aynı zamanda özel trenle gelmiÅŸtir. Hamdi Namık Bey (Ä°zmit): Ben de ÅŸahidim. Tunalı Hilmi Bey (Bolu): Evet, Ä°ngilizler göndermiÅŸti. (Åžiddetli gürültüler). Yahya Galip Bey: Ne patırtı ediyorsunuz efendiler, ben kimseye hakaret etmiyorum. Ne zaman ki böyle bir milli bayram olur, memleketin sevinçli anları olur, bunun içine ‘İslam ahlakı’ sokarlar. Her gün her fırsattan yararlanarak temcit pilavı gibi bunu söylemekten ne çıkar? Celal (Bayar) Bey (Saruhan): Efendiler, biz esir olmayı reddediyoruz. Bağımsız olarak yaÅŸadık ve yaÅŸayacağız. Bu bizim hakkımızdır. Rica ederim, bu Ä°slamlar için de büyük bir gün deÄŸil midir? Ali Şükrü Bey (Trabzon): Vehbi Efendi ulusun seçmenleri tarafından buraya gönderilmiÅŸtir. Kutsal savaşımızın daha başındayız. Esirlik halkasını atmak istiyoruz. Bu iÅŸi bütün ulus yaptığı halde baÅŸarı bize mi aittir? Mesela bir ordunun baÅŸarısı bir kumandana mı (Mustafa Kemal PaÅŸa) ait olacak? Meclis’in kendi kendine, 23 Nisan’da burada toplandığım için bugünü bayram yapıyorum demesi uygun deÄŸildir. Fevzi Efendi (Malatya): Pek yanlış söylüyorsunuz. Muhittin Baha (Pars) Bey (Bursa): 22 Nisan’da bize hıyanet etmiÅŸ bir adam (PadiÅŸah) ve onun takımı vardı. Ulus baÅŸsızdı. Ulus burada, 23 Nisan’da ilk sözünü söyledi ve bu ulusal davaya atıldı. Yoktan bir ordu çıkardı. Milletin başına musallat olan Halife’yi orada yalnız bıraktı. Yalnız Türklerin ve Anadolu’nun deÄŸil, bütün Ä°slam áleminin hayatını ve geleceÄŸini kurtaracak bir ulusun temellerini 23 Nisan’da attık efendiler. (Alkışlar). Müfit Efendi (KırÅŸehir): Efendiler, bugünün bir milli bayram olması gereklidir. Refik Åževket (Ä°nce) Bey (Saruhan): Koca tarihi canlandırmak ÅŸerefini, koca bir tarihi yeniden yaÅŸatma görevini üzerine alan Meclisimiz bu günü elbette ve elbette deÄŸerlendirecek, kutsallaÅŸtıracak ve bunu torunlarına yadigar bırakacaktır. Buna inandığım içindir ki, yüksek kurulunuza bu önerinin oybirliÄŸi ile kabulünü teklif ediyorum. Refik (Koraltan) Bey (Konya): Efendiler, 23 Nisan’dan önce düşmanlarımızın bizim için söylediÄŸi Türk ulusu bağımsızlığa layık deÄŸildir sözünü iÅŸte bu büyük güne ulaÅŸmakla yalanlıyoruz. Bugünün ulusal bayramlarımızdan biri olmak üzere kabulünü rica ederim. BaÅŸkan: Efendim, kabul edenler lütfen el kaldırsın. Kabul edildi efendim. Åžimdi kabul ettiÄŸiniz kanun gereÄŸince bugün resmi tatil olduÄŸundan, pazartesi günü toplanmak üzere oturumu kapıyorum.’ (Yasa önerisi, görüşme ve tartışmaların ayrıntıları için bakınız: TBMM Zabıt Ceridesi Devre 1, Cilt 10, sayfa 70-74). ***Bu kanun teklifini Meclis’in açılışının 1. yıldönümünde veren, 23 Nisan gününün ulusal bayram olmasını saÄŸlayan Saruhan (Manisa) Milletvekili Refik Åževket Ä°nce benim dedem. Annemin babası. Selanik Hukuk Mektebi mezunu, yedeksubay. Balkan Harbi’nde kolundan sakat kalıyor. Ä°lk Meclis’e milletvekili olarak geliyor, 1920 yılında Ä°stiklal Mahkemeleri kurulunca Meclis tarafından Kastamonu Ä°stiklal Mahkemesi üyeliÄŸine seçiliyor, asker kaçaklarını, bozguncuları, vatan hainlerini yargılıyor. 1921 yılında Mustafa Kemal PaÅŸa’nın Adalet Bakanı olarak görev yapıyor. Vatana hizmetten baÅŸka hiçbir ÅŸey düşünmeyen, Türk istiklaline damgasını vuranlardan, kelle koltukta bir devrimci. Milli Mücadele’nin sivil kahramanlarından biri. O iÅŸleri baÅŸarmak ÅŸimdi kolay görünüyor da, o zaman pek öyle deÄŸildi. Allah hepsine rahmet eylesin, nur içinde yatsınlar.Â