2100 yıllık şifa merkezi

Bakanlar Kurulu kararı ve Kültür Turizm Bakanlığı’nın izni ile 2000 yılından bu yana sürdürülen Tekirdağ’daki Heraion Teikhos akrapol kazılarını Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nde düzenlenen 40. Uluslararası Arkeoloji Sempozyum’unda kazı başkanı Prof. Dr. Neşe Atik anlattı. İlaç sanayinin temelleri olabilecek antik dönem tedavi merkezi bulguları sempozyumun en ilgi çekici sunumları arasındaydı. Tekirdağ Karaevlialtı mevkiinde sürdürülen akrapol kazılarında Tunç çağından Bizans dönemine (M.Ö. 3 bin - M.S. 13. yüzyıl) kadar yaşam izlerinin devam ettiği antik şehirde bir kült alanı ile tedavi merkezi kalıntılarının ayrıntıları ortaya çıkarıldı. M.Ö 1. yüzyıl ve M.S. 1. yüzyıllarda şehrin önemli bir sağlık merkezi olduğu tespit edildi. Akrapol’ün doğusunda Hera / Kybele kült alanı ve tapınağın yakınında tedavi merkezi kalıntıları önemli bilgileri de beraberinde getirdi. Tapınak alanı içinde çok sayıda ilaç yapımında kullanılan fırın yapıları ile tıp aletleri bulundu.

DİŞ MACUNU NİYETİNE
Tedavi merkezi ve ilaç fırınlarında Dikenli Deniz Salyangozu olarak bilinen Murex Brandaris’in eritilerek ilaç ve boya malzemesi olarak kullanıldığı belirlendi. Plinius, Aristotales, Aristophanes, Vitrivius, Plutarchos, Hippokrates, Dioskurides, Xenokrates gibi antik dönem yazarları dikenli deniz salyangozunun hangi amaçlarla kullanıldığını anlatmışlardı. Onlara göre Dikenli Deniz Salyangozu’nun salgısı, sindirim tedavisinde ve bazı zehirlenmelere karşı etkili kullanılıyor. Eti sirkede bekletilerek karaciğer rahatsızlıklarının tedavisinde, yağda kızartılmışı kelliğe karşı önlem olarak öneriliyor. Salyangozun kabukları fırında eritilerek diş temizliğinde (diş macunu), bal ve domuz yağıyla karıştırıldığında ise yanık tedavisinde krem olarak sürülüyor. Ayrıca Dikenli Deniz Salyangozu’ndan mor boya elde ediliyor. Boya, salyangozun başının arkasındaki küçük salgı bezinde bulunuyor ve 12 bin salyangozdan 1.5 gram boya çıkarılıyor. Renksiz olan sıvı, güneş altında kumaşlar boyanırken önce yeşile ve sonra mora dönüşüyor. Az ve pahalı olan mor kumaş sadece krallar için üretiliyordu.

SPONSOR ARANIYOR
Prof. Atik, kült ve tedavi merkezinde üç kültür katının üst üste olduğunu belirledi. Klasik, Hellenistik ve Roma devirleri buluntuları tedavi merkezi için oldukça önemli bilgileri getirdi. İlaç kapları ve tıp aletleri ile antik dönem tedavi merkezi sağlık tarihi açısından Tekirdağ’ı yeni bir merkez haline getiriyor. Bilimsel kazılar için ilaç sektöründen sponsor arayışları sürüyor. Kazılar bir yandan arkeolojik buluntular ile antik dönem tedavi yöntemlerini tanımamıza neden olurken diğer yandan sağlık alanında da yeni bilgilere ulaşmamıza fırsat tanıyor.