2011'de petrol krizi için üç senaryo

Küresel ekonominin nabzı EKONET'te atıyor     

 

Makalede petrol fiyatları için üç fiyat senaryosunu deÄŸerlendiren Davies çarpıcı deÄŸerlendirmelerde bulundu. Â

 

Ä°ÅŸte Davies'in analizi:

 

"Küresel ekonomide bundan önce yaşanan beş büyük krizden önce petrol fiyatlarında önemli ölçüde yükselişler görüldü. Bazen, tıpkı 1970 ve 1990'larda olduğu gibi petrol fiyatları, gerek OPEC'in tutumu gerekse de Ortadoğu'daki savaşların neden olduğu arz tarafındaki sıkıntılardan dolayı yükseldi. Diğer zamanlarda ise, örneğin 2008'de, petrole olan yüksek talepten dolayı ortaya çıktı.

 

ÜÇ SENARYO

“Aşağıdaki grafikte petrol fiyatlarının 12 aylık ortalamasını ele alarak 2011 için üç durumda petrol krizi riskini ele aldım.

 

“Buna göre:

 

“a) İyimser senaryo: Varil fiyatı yeniden 80 dolara iner

b) Orta riskli senaryo: Fiyatlar 100 dolar civarında seyreder

c) Kötümser senaryo: Fiyatlar yıl boyunca 120 dolar ve üzerinde kalır

 

    Â 

"İyimser senaryoya göre 2011'de bir petrol krizi yaşanması riski oldukça düşük dururken, orta riskli senaryoda ise 2005-2006 yılındakine benzer bir etki ortaya çıkarabilir. O dönemde küresel GSYİH'sının yaklaşık yüzde 5 büyüdüğü düşünülürse bu çok kötü bir duruma işaret etmiyor.

 

"Ancak kötümser senaryoda, petrol fiyatlarında görülecek ortalama 40 dolarlık artış, küresel GSYİH'yi yüzde 2 oranında aşağı çekebilir. Böyle bir durumda küresel ekonomi oldukça zor günler yaşayabilir.

 

 

"Peki, varil fiyatının 120 dolara çıkıp yıl boyunca orada kalma şansı nedir? Bence, isyan ateşi Suudi Arabistan'a sıçramadığı takdirde bu zor görünüyor. Öyleyse, bütün bahisler iptal." 

 

 

KRİZ İÇİN DAHA FAZLA YÜKSELMELİ

"Bundan önceki krizlerde yüksek enerji fiyatları, dünya ekonomisinde daralma yönünde üstesinden zor gelinebilinen etki yarattı. Petrol fiyatlarının geçen yaza kıyasla yüzde 30'dan fazla artışla yeniden 100 doların üzerine çıkması, doğal olarak küresel ekonomide yaşanan toparlanmayı sekteye uğratabileceği yönündeki korkuları da tetikledi. Ancak, bu korkuların gerçek olması için petrol fiyatların daha fazla yükselmesi ve daha uzun süre yüksek seviyelerini koruması gerekiyor.

 

"Ancak, Libya'dan gelen faaliyet durdurma haberleriyle dünya petrol arzının hali hazırda etkileniyor olması, bir petrol krizi tehdidinin teorik boyuttan çıktığını da gösteriyor. Libya'nın günlük 1.6 milyon varil olan üretimin yaklaşık yarısını gerçekleştiremediği haberleri, son bir haftada spot piyasadaki petrol fiyatını yaklaşık 14 dolar artırdı.

 

REZERVLER ŞİMDİLİK YETERLİ

"Libya'nın petrol üretiminin dünyanın toplam üretimi içindeki payı yüzde 2'den daha az ve elbette kalıcı olarak ortadan kalkmış değil. Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) petrol birime göre, ellerinde 1.6 milyar varillik rezerv bulunuyor ve bu tüm yıla yayıldığında günlük 4 milyon varillik destek anlamına geliyor. Bununla birlikte OPEC üyelerini günlük üretimi dört ile altı milyon varil arasında artırma kapasitesi bulunuyor.

 

"Elbette bazı uzmanların da savunduğu gibi, bu rezervi çok hızlı şekilde kullanıma sunma zor ve Libya petrolü kadar kaliteli olmayabilir. Ancak yine de, stokların 2008'de petrol fiyatlarının 145 dolara çıktığı dönemden daha iyi durumda olduğunu söylemek mümkün...

 

KRİZ İÇİN NE KADAR YÜKSELİŞ LAZIM

“Peki, küresel ekonomideki toparlanmayı ciddi biçimde etkileme tehlikesi yaratması için petrol fiyatların nereye kadar yükselmesi lazım?

 

“Petroldeki şimdiki fiyat seviyesiyle, ham petrol tüketimi için harcanan miktar küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5'ine denk geliyor. Varil başına fiyatlarda görülecek 20 dolarlık artış, petrol tüketimi için yapılan harcamanın toplam GSYİH içindeki payını yüzde 1 artıracaktır...

 

“Bunun toplam talepte yol açacağı kaybın nelere yol açacağı belli başlı birkaç diğer faktöre bağlı bulunuyor. Diğer harcamalardaki azalış gün geçtikçe azalacağı gibi, yüksek petrol fiyatının enflasyonist baskısına karşı para politikası tarafında sıkılaştırma adımları atılacaktır. Dolayısıyla bunun dünyanın toplam GSYİH'sı içindeki etkisi yüzde 1 geçebilecektir...

 

“Diğer yandan, petrol fiyatlarının yüksek seviyesini ne kadar koruduğu da önem arz ediyor...

 

 

* Bu yazı, "How big is the 2011 oil price shock?" başlıklı makaleden derlenmiştir.

 

* Londra merkezli varlık yönetimi şirketi Fulcrum Asset Management'ın başkanlığı görevini yürüten ve Prisma Capital Partners'in kurucularından olan Gavyn Davies, 1987 ve 2011 yılları arasında Goldman Sachs'ın küresel ekonomi biriminin başında bulundu. İngiltere Başbakanı ve Hazinesi için de danışmanlık görevlerinde bulunan Davies, London School of Economics'de de zaman zaman misafir akademisyen olarak ders veriyor.

 

EkoNet'i Facebook'ta takip etmek için:

http://www.facebook.com/#!/HurriyetEkonetÂ

 

EkoNet'i Twitter'da takip etmek için:
http://twitter.com/HurriyetEkonetÂ