2.5 milyar liraya soba

İstanbul'da doğalgazın da yaygınlaşmasıyla kalorifer birçok bölgede sobanın pabucunu çoktan dama atmıştı. Ama şimdi soba yeniden moda oldu. Yoksul evlerinde değil, zengin evlerinde!

Yoksul evlerinin vazgeçilmez eşyalarından biri olan sobalar son yıllarda zengin evlerine de girmeye başladı. Eminönü'ndeki tarihi sobacılar çarşısı, merkez olmayı sürdürürken, sabalar Carrefoursa, Bauhaus gibi hipermarketlerin vitrinlerinde de görülmeye başladı.

Hürpaş ve Hürsan gibi İstanbul'un ünlü şöminecileri de soba sektörüne girdi. Hürpaş kendi imal ettiği döküm kuzine ve sobaları pazarlerken, Hürsan soba ithaline başladı. Sobaların en pahalısı 2 milyar 475 milyon, en ucuzu ise 5.5 milyon liraya alıcı buluyor.

Kore Gazisi'nin firması

Yüzlerce yıldır İstanbul'un soba marketi durumunda olan Eminönü'ndeki Sobacılar Çarşısı'nda hareketli günler yaşanıyor. 1945'ten bu yana faaliyet gösteren Koreli firması çarşının en eski soba üretim ve satış mağazası.

Kore Gazisi Mustafa Çakır'ın kurduğu işi oğlu İsmail Çakır yürütüyor. İsmail Çakır, çarşıda yazın tek tük iş olduğunu, kışın ilk karlarının düştüğü anda piyasanın açıldığını söylüyor. Çünkü diyor, her işimizi son dakika bırakırız!

Çakır, doğalgazın devreye girmesiyle sobaya rağbetin azaldığını, ancak son bir iki yıl içinde yeniden ilginin arttığını anlatıyor:

‘‘Özellikle son iki yıldan bu yana hükümet sürekli bir enerji krizi yaşayacağımızı ilan etti. Bu, doğalgazla ısınan konut sahiplerini de endişeye düşürdü. Sonunda 'ne olur ne olmaz bacaların bakımını yeniden yapalım ve evimize bir de soba koyalım' diyenlerin sayısı arttı.’’

Teneke soba en ucuz

Çarşıdaki sobaların en pahalısı 177 milyon lira etiketli ECA'nın ürettiği, Çingene Sobası adı verilen en ucuz emaye kaplı olan soba ise 7-8 milyon lira. Çarşıda 177 milyona satılan sobalar mağazalarda 200-210 milyon lira civarında. Çakır, kuzinenin altın devrini yaşadığını öne sürüyor. Çarşıdaki en pahalı kuzine 100, en ucuzu ise 25 milyon lira civarında.

Çarşının 35 yıllık esnafı Faruk Çelik küçük dükkanında teneke soba imal edip satıyor. Galvanizli sacdan üretilen bu sobaların fiyatı 5.5 milyon lira. Faruk Bey, sobanın devrinin kapanmak üzere olduğunu söyleyerek yetiştirmek için çırak bulamadıklarını söylüyor.

İthal sobalar

Kadim çarşıyı ardımızda bırakıp Harbiye, Etiler civarına çıktığımızda sobaların, lüks konutlara şömine üreten firmaların vitrinlerini de süslediğini görüyoruz. Bu odun sobalarının fiyatları ise dudak uçuklatan cinsten: Tam 2 milyar 475 milyon lira.

Piyasanın en eski şömine imalatçısı olan Hürsan'daki lüküs hayat sobalarına talep oldukça fazla. Firmanın yöneticisi Hasan Cem Araptarlı, Fransa, ABD ve Danimarka'dan odun sobası ithal ettiklerini söyleyerek talebin çok olmasını şu sebeplere bağlıyor:

‘‘Soba oldukça dekoratif bir unsur. Bazı evlerde hem dekorasyon hem de ısınma amaçlı olarak kullanılıyor. Bunların ısıtma kapasiteleri çok yüksek. Çiftlik evlerinde ya şömine yapılıyor ya da bu sobalardan yararlanılıyor. Soba bu yapıların özelliklerini bütünleyen bir eşya olarak duruyor.’’

Danimarka firması Danflame'nin imal ettiği 2.5 milyar liralık sobanın özelliği bir kere dolduruldu mu 10 saat boyunca hiç odun ikmaline gerek görülmemesi. Bu soba 160 metrekarelik alanı rahatça ısıtabiliyor. Klasik yakıt olan odunla çalışmasına rağmen oldukça postmodern bir çizgi taşıyor.

Şömine üretirken sobaya geçtiler

Şömine piyasasında faaliyet gösteren Hürpaş, kendi atelyelerinde soba imalatına da başlamış. Döküm kuzinelerin fiyatı 250 milyon lira, döküm sobalar ise 150 milyon lira. Hürpaş yönetim kurulu Başkan Yardımcısı Serap Azeri, soba imalatına 5 yıl önce başladıklarını söylüyor. Yıllarca soba ithali yapmışlar, son zamanlarda talep artınca üretime geçmişler.

Serap Azeri de, insanların enerji krizinden korkarak soba aldıklarını söylüyor. Ancak bu sayede ölmekte olan sobacılık da dirilmiş.

‘‘Odunlu sobalara ilgi giderek artıyor. Çünkü bu soba hem şömine zevki veriyor hem de yüksek ısıtma kapasitesine sahip. Ayrıca varlıklı ve orta sınıf ailelerin üçüncü kuşağı kaloriferli evlerde büyüdü. Dedeler ve babalar nostaljik bir duyguyla, sobanın başına toplanmış aile fotoğrafını özlediler. Son kuşağın da bu zevki tatması için lüks konutlarının bir köşesine soba koymaya başladılar.’’

Soba sonunda aylık dekorasyon dergisi Art Decor'a (AD) da girdi. Derginin Ekim sayısında ‘‘Odun Ateşinde Isınmak’’ başlıklı yazısında Sevda Barandır, sobaların estetik ve işlevsel olarak evlere geri döndüğünü belirtiyor. Dergide, Hürsan'ın ithal ettiği Amerikan Vermont Castings marka bacalı şömine sobalarında bir örnek yer alıyor. Bu soba hem ekonomik, hem de bakımı ve kullanımı kolay.