18 akrep türünden 8'i zehirli
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 01, 2009 10:02
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gürkan Ersoy, dünyada zehirli ve zehirsiz 1500 akrep türü bulunduğunu, bunların 20-25'inin öldürücü olduğunu bildirdi.
Ersoy, Türkiye'de de 19 akrep türünden 8'inin zehirli olduğunu, bu türler arasında 3'ünün “çok zehirli” sınıfına girdiğine dikkati çekti.
Akreplerin hamam böceği, çekirge, ufak kertenkeleyle beslendiğini, kaydeden Ersoy, örümceklerin avlarının peşinde koşarken insanları da sokabileceğini ifade ederek, “Eğer uyurken üstüne basmışsanız, kendini tehlike altında hissedip sokar” dedi.
Ersoy, zehirli akrep sokmaları ve belirtilerinin şunlar olduğunu ifade etti:
“Yanıcı ağrı, deride kızarıklık, şişlik olur. Kan basıncı yükselebilir veya düşer. Çift görme, bilinç kaybı, ağızdan köpük gelmesi gibi nörolojik belirtiler yaşanabilir. Karın ağrısı, bulantı, kusma olabilir. Kasılma, yerinde duramama, aşırı terleme gelişebilir. Kişi komaya da girebilir. Akrep sokmalarında akrebin zehrinin cinsine göre, vücutta aşırı bir adrenalin salınımı olur ve bu kan damarlarında ani spazma ve pıhtı oluşumuna yol açar. Bu ani değişiklikler de etkiledikleri damara göre kalp krizi, inme gibi acil durumlara neden olabilir. Akrebin cinsi ve zehiriyle bağlantılı olarak kalpte ciddi ritm bozuklukları oluşabilir.”
“DERHAL ACİL SERVİSE BAŞVURUN”
Avrupa Acil Tıp Birliği Başkan Vekili Uzman Dr. Ülkümen Rodoplu da akrep sokması durumunda derhal acil servise başvurulmasını önerdi.
Rodoplu, akrebin zehirli olup olmadığının profesyonel sağlık personeli tarafından yapılacak tetkiklerle anlaşılabileceğini söyledi.
Sağlık kuruluşlarına ulaşılamaması durumunda akrebin soktuğu yerin bol su ve sabunla yıkanmasını isteyen Rodoplu, şöyle dedi:
“Kısa süreli soğuk su uygulamak ağrıyı hafifletmek için yararlı olur. Turnike bağlamak, sokulan yeri kesmek, amonyak uygulamak ise kesinlikle yapılmaması gerekenlerdendir. Akrep sokması sonrasında eğer akrep kaçtıysa yakalamak ve aramak için vakit yitirilmemelidir. 112 aranarak, en hızlı şekilde acil servise gidilmelidir. Akrebin türü de tedavi aşamasında önemli olduğu için evde kalanlar hayvanı yakalamaya çalışmalıdır. Akrebin cinsi ne olursa olsun risk almayın. Mutlaka acil servise gidin. Ülkemiz, zehirli akrepler açısından önemli bir kuşakta yer aldığından, halkın ve hekimlerin bu konuda bilgili olması gerekir.”
Ülkümen Rodoplu, erken dönemde ısırılan kişiye akrep serumu verilmesinin hayat kurtarıcı olabileceğini ifade ederek, “Akrep serumunun alerjik olabileceği de akılda tutulmalıdır. Akrep serumu uygulanan bazı hastalarda seruma bağlı alerjik sorunlar hiç de az değildir. Akrep serumu verilen hastalarda kardiyovasküler risk azalsa da devam eder ve hastalar ısırılma sonrası en az 48 saat gözlem altında tutulmalıdır”dedi.
Rodoplu, akrepten korunmanın yollarını şöyle özetledi:
“Özellikle kırsal yerleşim yerlerinde eve yakın taş yığınları, tezekler, odun yığınları kaldırılmalıdır. Bu gibi durumlarda akrebin saklanması ve insanlara ulaşması çok kolay olur. Bu malzemeler ile uğraşırken kalın eldiven giyilmesi gerekir. Pencerelerin sineklikle örtülmesi sağlanmalıdır. Kapalı ayakkabı ve kıyafet, eldiven giyerken önce kontrol edilmeli, sonra giyilmelidir. Konut içinde kapı kenarları ve süpürgeliklerdeki boşluklar kapatılmalıdır. Çocukların terlik giymesi sağlanmalı, evin duvarlarındaki yarıklar kapatılmalıdır."
Akreplerin hamam böceği, çekirge, ufak kertenkeleyle beslendiğini, kaydeden Ersoy, örümceklerin avlarının peşinde koşarken insanları da sokabileceğini ifade ederek, “Eğer uyurken üstüne basmışsanız, kendini tehlike altında hissedip sokar” dedi.
Ersoy, zehirli akrep sokmaları ve belirtilerinin şunlar olduğunu ifade etti:
“Yanıcı ağrı, deride kızarıklık, şişlik olur. Kan basıncı yükselebilir veya düşer. Çift görme, bilinç kaybı, ağızdan köpük gelmesi gibi nörolojik belirtiler yaşanabilir. Karın ağrısı, bulantı, kusma olabilir. Kasılma, yerinde duramama, aşırı terleme gelişebilir. Kişi komaya da girebilir. Akrep sokmalarında akrebin zehrinin cinsine göre, vücutta aşırı bir adrenalin salınımı olur ve bu kan damarlarında ani spazma ve pıhtı oluşumuna yol açar. Bu ani değişiklikler de etkiledikleri damara göre kalp krizi, inme gibi acil durumlara neden olabilir. Akrebin cinsi ve zehiriyle bağlantılı olarak kalpte ciddi ritm bozuklukları oluşabilir.”
“DERHAL ACİL SERVİSE BAŞVURUN”
Avrupa Acil Tıp Birliği Başkan Vekili Uzman Dr. Ülkümen Rodoplu da akrep sokması durumunda derhal acil servise başvurulmasını önerdi.
Rodoplu, akrebin zehirli olup olmadığının profesyonel sağlık personeli tarafından yapılacak tetkiklerle anlaşılabileceğini söyledi.
Sağlık kuruluşlarına ulaşılamaması durumunda akrebin soktuğu yerin bol su ve sabunla yıkanmasını isteyen Rodoplu, şöyle dedi:
“Kısa süreli soğuk su uygulamak ağrıyı hafifletmek için yararlı olur. Turnike bağlamak, sokulan yeri kesmek, amonyak uygulamak ise kesinlikle yapılmaması gerekenlerdendir. Akrep sokması sonrasında eğer akrep kaçtıysa yakalamak ve aramak için vakit yitirilmemelidir. 112 aranarak, en hızlı şekilde acil servise gidilmelidir. Akrebin türü de tedavi aşamasında önemli olduğu için evde kalanlar hayvanı yakalamaya çalışmalıdır. Akrebin cinsi ne olursa olsun risk almayın. Mutlaka acil servise gidin. Ülkemiz, zehirli akrepler açısından önemli bir kuşakta yer aldığından, halkın ve hekimlerin bu konuda bilgili olması gerekir.”
Ülkümen Rodoplu, erken dönemde ısırılan kişiye akrep serumu verilmesinin hayat kurtarıcı olabileceğini ifade ederek, “Akrep serumunun alerjik olabileceği de akılda tutulmalıdır. Akrep serumu uygulanan bazı hastalarda seruma bağlı alerjik sorunlar hiç de az değildir. Akrep serumu verilen hastalarda kardiyovasküler risk azalsa da devam eder ve hastalar ısırılma sonrası en az 48 saat gözlem altında tutulmalıdır”dedi.
Rodoplu, akrepten korunmanın yollarını şöyle özetledi:
“Özellikle kırsal yerleşim yerlerinde eve yakın taş yığınları, tezekler, odun yığınları kaldırılmalıdır. Bu gibi durumlarda akrebin saklanması ve insanlara ulaşması çok kolay olur. Bu malzemeler ile uğraşırken kalın eldiven giyilmesi gerekir. Pencerelerin sineklikle örtülmesi sağlanmalıdır. Kapalı ayakkabı ve kıyafet, eldiven giyerken önce kontrol edilmeli, sonra giyilmelidir. Konut içinde kapı kenarları ve süpürgeliklerdeki boşluklar kapatılmalıdır. Çocukların terlik giymesi sağlanmalı, evin duvarlarındaki yarıklar kapatılmalıdır."