14 bin baypas yaptı

ABD'de geçtiğimiz yılın en iyi doktoru seçilen kalp cerrahı Prof. Dr. Jimmy F. Howell, deneyimlerini ve bilimsel çalışmalarını Türk meslektaşlarıyla paylaşmak üzere Türkiye'ye geldi. Ünlü kalp cerrahı Dr. Debakey ile ilk baypas ameliyatlarını gerçekleştiren ekipte yer alan Prof. Howell, 1963'den günümüze 14 bin hastaya baypas yaptı.

İstanbul'a gelen 65 yaşındaki dünyaca ünlü kalp cerrahı Prof. Dr. Jimmy F. Howell, binlerce kalp hastasının yaşamını kurtardı. Prof. Dr. Howell, kendi kalbini ise ‘‘çok çalışarak’’ koruduğunu söyledi. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve merhum işadamı Vehbi Koç'un da aralarında bulunduğu birçok ünlü Türke baypas yapan Prof. Howell, 18 yıldır Türkiye'den ABD'ye giden hastaları ameliyat ediyor.

Amerikan Hastanesi ile Methodist Hastanesi'nin her yıl ortak düzenlediği konferansa katılan Prof. Dr. Howell, Baylor Tıp Fakültesi'ndeki eğitimden sonra, Dr. Debakey ile 1963'te çalışmaya başladığını anlattı. Kalp-akciğer pompasının bulunmasıyla kalp ameliyatlarında büyük gelişmeler yaşandığını belirten Prof. Dr. Howell, cihazı insanlar üzerinde ilk kullanan ekibin de kendileri olduğunu söyledi. Baypas ameliyatlarının başladığı 1963'te kardiyologların ölümcül hastaları kendilerine gönderdiğini anlatan Prof. Dr. Howell, ‘‘Zaman içinde biraz daha iyi durumdaki hastaları göndermeye başlayınca başarılı sonuçlar aldık. Enfarktüs geçirmemiş, göğüs ağrıları bulunan 3 kalp hastasını seçtik. Bunlara 1964'te baypas yaptık. 7 yıl sonra hastaları kontrol ettiğimizde sağlıklı ve kalp damarlarının açık olduğunu gördük. ABD'de çeşitli merkezde baypas uygulanmaya başlandı ve 1967'de de yöntem kesin kabul gördü’’ dedi.

Baypasın günümüzde de hemen hemen aynı tekniklerle yapıldığını belirten Prof. Dr. Howell, ‘‘ABD'de baypas artık apandist ameliyatlarından bile daha sık yapılıyor. Hastalar uzun yıllar izlendi. Baypasın sadece yaşam kurtarmadığı, yaşamı uzattığı da anlaşıldı’’ dedi.

DAMAR BANKASI KURDU

Kalp hastalarının yüzde 3'ünün şahdamarlarında tıkanıklık bulunduğunu anlatan Prof. Dr. Howell, ‘‘Bunlara baypas ile şahdamarının açılması ameliyatının aynı anda yapılması daha doğru’’ dedi. Önce şahdamarı ameliyatının yapılması halinde hastanın kalp krizi geçirme riski bulunduğunu, baypasa öncelik tanınması halinde ise felç veya ölümlerin meydana gelebildiğini belirten Prof. Dr. Howell, ‘‘Bu ameliyatlar bir arada yapılarak, ayrı yapılan ameliyatlarla sonuçlar karşılaştırıldı. İkisinin bir arada yapılmasıyla sakatlık ve ölüm riskinin azaldığı saptandı’’ dedi. Şahdamarı ameliyatlarında kullanılmak üzere bacaktan alınan damarların temizlendikten sonra saklandığı ‘‘damar bankası’’ kurduklarını anlatan Prof. Dr. Howell, ‘‘Şahdamarı ameliyatında önce damar açılıyor. İçindeki damarı tıkayan plaklar temizleniyor.

Damar bankasından alınan damarla da yama yapılıyor’’ dedi. Prof. Dr. Howell, damar naklinde verici ile alıcın aynı kan grubundan olmasının yettiğini, vücudun reddi gibi risklerin ise bulunmadığını söyledi.

Kalbi genç tutmanın yolu

350'nin üstünde kalp cerrahı, yüzlerce de hekim yetiştiren 65 yaşındaki Prof. Dr. Howell, başarılı ameliyat yaptığına dair inancı sürdükçe ameliyathaneden çıkmayacağını söyledi. Günde 20 saati bulan çalışma temposunu, artık 14 saatle sınırlandıran Prof. Dr. Howell, kalbi genç tutmak için şu önerilerde bulundu:

Doğru beslenin ve kilonuza dikkat edin

Egzersiz yapın

Sigara içmeyin

Tansiyonunuzu kontrol altında tutun.

Kalp ameliyatlarında yeni yöntemler

Amerikan Hastanesi ile Methodist Hastanesi'nin her yıl ortak düzenlediği toplantıda, kalp ve damar hastalıklarının tedavi ve denetimindeki bazı yenilikler sunuldu. Türkiye'de de uygulanan yenilikler şunlar:

RİTİM BOUZUKLUĞUÖNLENİYOR

Ventrikül fibrülasyon denilen ve kalp karıncığının alt gözlerindeki sorundan kaynaklanan ciddi ritm bozukluklarında, sigara paketi büyüklüğündeki bir ‘‘kalp canlandırıcı’’nın verdiği şokla, kalbin ritmi düzenlenerek ölümlerin önüne geçilebiliyor. Türkiye'de de takılan implant defiblatör, kalp durduğunda ilk yardımda kullanılan defiblatörlerle aynı işlevi görüyor. Defiblatör, sağ veya sol göğsün üstüne, cilt altına yerleştiriliyor. Kalbin ritmini hafızasına kaydediyor. Ani ritm bozukluğu olması halinde saptıyor ve kalbe bağlı olduğu arter yoluyla şok yollayarak hayat kurtarıyor. Cihaz her yaştaki hastaya uygulanabiliyor.

BACAK YERİNE GÖĞÜS DAMARI

Baypas ameliyatlarında, bacak damarları yerine göğüsten alınan toplardamarın kullanılması eğilimi ağır basmaya başladı. Göğüs damarının tıkanma riski, bacak damarına (atardamar) göre daha düşük. Araştırmalara göre, göğüsten alınan damarın açık kalma oranının 10 yıl sonra bile yüzde 95. Bacaktan alınan damarların ise 5 yıl sonra yüzde 35-50'si tıkanıyor. Ayrıca zayıf kalbi kuvvetlendirmek için suni kalp pompası kullanılıyor. Yeni bazı ilaçlar da deneniyor.

Kalp hastamız çok

Türkiye'de ortalama 15-18 bin açık kalp ameliyatı gerçekleştiriliyor. Ancak bu rakamın Türkiye nüfusuna göre düşük olduğunu ve en az 2-3 katı ameliyat yapılması gerektiğini belirtiliyor. Kalp hastalıklarının tanısının konulması ve tedavisinde her türlü olanak Türkiye'deki ileri merkezlerde bulunuyor. Ayrıca, yılda ortalama 15-20 bin bebek kalp hastalığı ile dünyaya geliyor.