13 SORU 13 YANIT | Antikor testim yüksek çıktı, Covid'e karşı korunuyor muyum?
Güncelleme Tarihi:
Covid-19 aşısı olan ya da hastalığı atlatan birçok kişi “Acaba ne kadar antikor ürettim?” sorusuyla test yaptırmaya koşuyor. Ancak her sorunun yanıtı test sonuçlarında yok. Antikor seviyesinin düşük ya da yüksek olması ne anlam ifade ediyor? Her isteyen bu testi yaptırabilir mi? Koronavirüse karşı gelişen antikorlar ne kadar süre koruma sağlar? Uzmanlar yanıtlıyor
Kişilerin aşı yoluyla veya enfekte olarak koronavirüse karşı bağışıklık geliştirip geliştirmediği antikor testleri ile belirleniyor. Son günlerde antikor testleri de Covid gündeminin önemli bir parçası haline geldi. Biraz antikoru anlatarak başlayalım: Antikor, bağışıklık sisteminin bir parçası olarak vücuttaki yabancı maddelerle savaşan Y biçimli proteinlere deniyor. Vücudumuz, enfeksiyonlara karşı cevap olarak antikor oluşturuyor.
Bir yılı aşkın süredir dünya Covid-19 enfeksiyonu ve onun daha bulaşıcı mutasyonlarıyla mücadele ediyor. Antikor testleri, önceleri Covid-19 enfekte olup olunmadığını göstermek için kullanılıyordu. Aşılamanın da hızlanmasıyla birlikte artık aşının etkilerini görmek isteyen vatandaşlar bu testi yaptırıyor.
Hürriyet.com.trANTİKOR TESTİ NEYE YARAR?
Antikor testi, kişinin daha önce Covid-19 geçirip geçirmediğini gösterir. Diğer bir kullanım alanı ise vücudun virüse karşı antikor oluşturup oluşturmadığını tespittir. Doğru tespit için ise doğru zamanlama önemlidir. Bu sebeple semptomlar başladıktan en az 14 gün sonra yapılmalıdır.
IgG ve IgM ANTİKOR TESTİ NEDİR?
IgG: Koronavirüs enfeksiyonunun ileri döneminde ortaya çıkan antikordur. Testte IgG antikorunun pozitif olması, koronavirüse maruz kalındığını gösterir. Belirtiler başladıktan yaklaşık 14 gün sonra gerçekleşir.
IgM: Kişinin yakın zamanda koronavirüs geçirdiğini gösterir. Koruyucu antikor değildir ve 21 günden itibaren kaybolur.
ANTİKOR TEST SONUCU NASIL YORUMLANIR?
Yapılan antikor testinin sonucu negatif çıkarsa iki farklı sonuca varılabilir. Test sonucu negatifse kişiye ya Covid-19 virüsü bulaşmamış ya da enfekte olduysa bile IgG antikorları gelişmemiştir. Sonuç pozitif ise kişinin daha önce enfekte olduğunu veya aşılandığını anlayabiliriz.
ÖZEL HASTANELERDE BU TESTLERİN ORTALAMA FİYATI NEDİR?
Antikor testlerinde her özel hastane farklı fiyat vermekle birlikte, ortalama rakam 150 TL ile 500 TL arasında değişiklik gösteriyor. Bazı hastaneler aşı öncesi ve sonrası farklı fiyatlar verirken, bazıları da iki durumda da aynı ücreti talep ediyor.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü ve Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı uzmanı Doç. Dr. Mert Kuşkucu ve Ankara Şehir Hastanesi'nden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı Uzm. Dr. Esragül Akıncı antikorlar hakkında merak edilenleri hurriyet.com.tr okurları için yanıtladı.
ANTİKOR TESTİ HANGİ DURUMLARDA YAPTIRILABİLİR?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Antikor testi aşı olduktan sonra antikor yanıtı oluşup oluşmadığını görmek için yapılabilir. Bir de bazı hastalarda PCR testi negatif çıkmasına rağmen diğer tanı ve tetkiklerde Covid-19 tanısı koyuluyor. İlerleyen dönemlerde antikor testinin pozitif olması da geçirilmiş enfeksiyonları kanıtlamak için kullanılıyor.
ANTİKOR TESTİ NASIL YAPILIR? SONUÇLARI NE KADAR SÜREDE ÇIKAR?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Başlangıçta antikor testini parmak ucundan alınan kan ile yapılıyordu. Şimdi ise damardan alınan kan ile yapılıyor. Kullanılan cihaza ve hasta yüküne bağlı olarak 45 dakika ile 24 saat arasında sonuç verilebiliyor.
Gözden Kaçmasın
KORONAVİRÜSE KARŞI GELİŞEN ANTİKORLAR NE KADAR SÜRE KORUMA SAĞLAR?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Bu konuda net bir bilgi yok ancak 3 ile 6 ay içerisinde koruyuculuk oluşturacağını öngörebiliyoruz. Covid-19 yeni bir virüs olduğundan bu konuda çalışmalar da henüz yeni yapılıyor. Geçirilmiş koronavirüs hastalığından sonraki yanıtlara bakarak aşı için de bir fikir oluşturabiliyoruz. Aşıdan sonra oluşan antikorlar kalıcı bağışıklık sağlamıyor ama 2 yıl ve üzeri süre kanda tespit edilebiliyor.
VÜCUDUN AŞI SONRASI ANTİKOR ÜRETMEMESİ YA DA YETERLİ SAYIDA OLMAMASI, KORUNMA OLMADIĞI ANLAMINA MI GELİYOR?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Yapılan testlerde elde edilen sonuçlar bize kabaca fikirler veriyor. Önemli olan nötralizan antikor seviyesidir ama şu an buna bakılmıyor, bunun için çok özel güvenlik şartları gerektiren testler yapılması gerekiyor. Bu sebeple oluşan antikor miktarı ile koruyuculuk arasında bir ilişki olsa da net bir şey söyleyemeyiz. Mesela bir kişide oluşan 100 birim antikorun ne kadarının koruyucu antikor olduğu önemlidir. Şu an yapılan testler sadece ne kadar antikor oluşturduğunu söylüyor ancak ne kadar koruyucu olduğunu söylemiyor. Düşük antikor yanıtlarında koruyuculuğun daha az olduğunu düşünebiliriz ama yüksekler için net bir eşik seviyesi veremeyiz.
ANTİKOR TESTİ İÇİN EN DOĞRU ZAMAN HANGİSİ? 1. DOZ’DAN SONRA MI YOKSA 2. DOZ BEKLENMELİ Mİ?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Bazı aşılarda birinci dozdan sonra da antikor yanıtı oluşuyor ama şu an için bildiğimiz klasik aşılamada ikinci dozdan 21 gün sonra antikor testi yaptırılması gerekiyor. Aşı sonrası antikor oluşup oluşmadığını en sağlıklı bu şekilde alabiliriz. Her kurumun kullandığı kitler farklı olduğundan sonuçlar da farklı olabilir. Bizim için önemli olan riskli gruplarda 2. doz aşıdan sonra antikor oluşup oluşmadığıdır. Eğer oluşmadıysa bu gibi özel durumlarda belki 3. doz aşı konusu gündeme gelebilir. Vatandaşlar unutmamalı ki aşıya rağmen enfekte olabilir ve hastalığı bulaştırabilirler.
TEK BAŞINA TANI İÇİN YETERLİ Mİ?
Doç. Dr. Mert Kuşkucu: Antikor testi tanı koymak için değil, geçirilmiş enfeksiyonu kanıtlamak için kullanılabilir. Virüs vücuda girdikten sonra 21. günde pozitifleşen bir test. Tüm belirtiler ortadan kalktıktan sonra pozitifleştiği için covid-19 tanısında yeri yok.
Gözden Kaçmasın
ANTİKOR TESTİNİN DOĞRULUK ORANI NEDİR?
Dr. Esragül Akıncı: Antikor testlerinin doğruluk oranı kullanılan kite göre değişebilir. Her isteyen kişi hastalığı geçirdikten veya aşı olduktan sonra devlet hastanesinde antikor testi baktıramaz. Testin gerekliliğine hastayı değerlendiren hekim karar verir. Ayrıca, aşı olduktan sonra antikor testi yaptırılması gereksiz bir işlemdir ve bilimsel olarak önerilmemektedir.
AŞI OLAN VEYA HASTALIĞI GEÇİREN KİŞİLERDE ANTİKOR SEVİYESİ NE ZAMAN YÜKSELİR?
Dr. Esragül Akıncı: Antikor yanıtı aşı olanlarla hastalığı geçirenler arasında farklılık gösterir. Aşı olanlarda antikorlar yaklaşık 2 hafta sonra oluşmaya başlar. Hastalığı geçirenlerde ise yaklaşık olarak 7 gün sonra IgM tipi antikorlar, 14 gün sonra ise IgG tipi antikorlar oluşur.
ANTİKOR SEVİYESİ YÜKSEKSE BİLE KORUNMAYA DEVAM ETMEK GEREKİR Mİ?
Dr. Esragül Akıncı: Rutinde kullanılan antikor testleri Covid-19 virüsü ile karşılaşıp karşılaşmadığımızı gösterir. Ölçülen bu antikorların koruyucu olup olmadığını ya da ne kadar süre koruduğunu henüz bilmiyoruz. Bu nedenle antikor testi pozitif çıksa bile koruyucu önlemlere uymaya devam edilmesi gerekmektedir.