12 SORU 12 YANIT | İngiltere varyantı hakkında merak edilen her şey...

Covid-19 bir yılı aşkın süredir dünyayı etkisi altına aldı. Ancak virüsün ilk hali artık ortada yok, daha çok mutasyon geçirmiş koronavirüs türleri ile karşı karşıyayız. Dolayısıyla hastalığın şekli ve özellikleri de değişimler gösterdi. Önlem ve farkındalıkların da buna paralel olarak dönüşmesi gerekmekte.

Avrupa başta olmak üzere birçok ülkede baskın varyant haline gelen B.1.1.7 yani İngiltere varyantı ülkemizde de yüz vakadan 85'inde görülüyor. Peki İngiltere varyantını yeterince tanıyor muyuz? Akıllarda birçok soru işaret mevcut: 

• Belirtileri farklı mı?
• Daha mı öldürücü?
• Gençleri daha mı çok etkiliyor?
• Aşılarımız etkili mi?
• Önlemler nasıl değişmeli?
• Karantina süresi uzamalı mı?

Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşe Saltoğlu İngiltere varyantının öncekinden daha farklı ve daha etkili olduğunu belirterek, mutant hakkında tüm merak edilen soruları hurriyet.com.tr için yanıtladı.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın

İNGİLTERE VARYANTINI FARKLI KILAN NEDİR?

Faruk Aydın: Virüsler sayıca çoğalırken genetik materyallerinde değişimler oluyor. Bu değişim aslında bir hata olarak meydana geliyor ama bazen virüsün lehine de gelişebiliyor. İngiliz varyantında meydana gelen değişim daha kısa sürede insanları enfekte edebiliyor. Yapılan araştırmalarda daha genç grubun da hasta olmaya başlamasıyla virüsün daha hastalandırıcı özellik kazanmış olacağı öngörülüyor. Özetle İngiltere varyantı, daha kolay ve hızlı bulaşıyor, daha hızlı çoğalıyor ve daha fazla hasta edebilme potansiyeline sahip.

İNGİLTERE VARYANTININ BELİRTİLERİ NEDİR?

Faruk Aydın: Mutasyonsuz suşu boğazda birkaç gün kalarak hemen akciğere iniyor. İngiliz varyantının ise boğazda alma süresi biraz daha fazla. Dolayısıyla üst solunum yolu semptomlarını biraz daha artırıyor. Ancak şu an alerjik reaksiyonların arttığı bir döneme girdik, bu sebeple her semptom için de İngiliz mutantı dememek gerekir, mutlaka tanısı koyulmalı.

Neşe Saltoğlu: İngiltere varyantı baş ağrısı, burun akıntısı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, kuru öksürük gibi belirtiler gösterir. Bu belirtiler mutant olmayan korona virüsün belirtileri ile benzerdir. 

İNGİLTERE VARYANTI DAHA MI ÖLDÜRÜCÜ?

Faruk Aydın: Varyant virüs gençleri de hasta edebildiğinden gücünün daha fazla olduğunu anlayabiliyoruz. Ancak ölümleri belirleyen kişilerin farklı sağlık sorunları, sinir sistemi gibi birçok parametreyi içine alıyor. Sadece varyantın ölüme çok fazla neden olduğunu söyleyemeyiz.

Neşe Saltoğlu: Koronavirüs İngiltere varyantının daha fazla öldürücü olduğu konusunda çelişkili birçok yayın var. Yapılan en son araştırmada mutant virüsle enfekte olanlarda ölüm açısından bir fark saptanmadığı bildirildi ancak enfekte olanlarda viral yük daha fazlaydı. Son dönemlerde bulaş hızının artması ve viral yükün fazla olması nedeni ile ağır hastalık geçiren ve ölüm vakaları da artış göstermekte.

İNGİLTERE VARYANTININ BULAŞ HIZI NEDİR?

Neşe Saltoğlu: Mevcut durumda İngiltere varyantı vakaların yüzde 80’inden fazlasında görülmektedir. İngiltere varyantının bulaş hızı ise mutant olmayan virüsten yaklaşık yüzde 50 oranında daha fazladır.

KENDİMİZİ VARYANTLARDAN NASIL KORUYABİLİRİZ, NE GİBİ TEDBİRLER ALMALIYIZ?

Faruk Aydın: Koronavirüs Wuhan’daki bir insandan tüm dünyaya yayıldı ve ne kadar güçlü olduğunu bu şekilde bile anlamak mümkün. Şimdi ise bu virüsün daha fazla bulaşabilen varyantları da oluştu. Eskiden bilinen kuralları biraz daha sıkılaştırmak gerekli. Mümkünse standartlara uygun çift maske takılmalı ve düzgün yerleştirilmelidir. Varyantlarla birlikte sosyal mesafe 1,5 metreyi aşmalı artık 2 metreden daha fazla mesafe olmalı. İki kişinin birlikte olduğu süre ise 10 dakikadan daha aza indirilmeli.

Neşe Saltoğlu: Fiziksel mesafe kısıtlamaları arttırılmalıdır. Özellikle kapalı alanlarda ve olası yakın mesafede çift maske uygulaması öneririm. Aşılama oranlarının artırılması da korunma konusunda çok önemlidir. 

VARYANT VİRÜS TANISI NASIL KONULUR?

Faruk Aydın: PCR testlerinde başarı oranı yüzde 80’in üzerindedir. Varyantları tanıyan ikinci bir PCR testi yapılır. Aradaki fark ise iki testte de bakılan farklı noktalar olması. Birinde vücutta koronavirüs var mı diye bakarken, ikinci testte olan virüs değişime uğramış mı sorusuna cevap arıyoruz.

İNGİLTERE VARYANTININ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Faruk Aydın: Tanısı koyulduktan sonra daha bulaştırıcı olacağından alınacak önlemler değişiyor. Tedavi için ise zaten spesifik bir ilaç yok, semptomlara uygun tedavi yapılıyor. Haliyle varyant için de aynı tedaviler geçerli.

TÜRKİYE’DE UYGULANAN AŞILAR İNGİLTERE VARYANTINA KARŞI DA ETKİLİ Mİ?

Faruk Aydın: Türkiye’de kullanılan mevcut aşıların İngiliz varyantına karşı etkili olduğu biliniyor. Ancak Güney Amerika ve Brezilya mutantına karşı aşıların gücü düşmüş durumda. Aşıya güvenmenin yanında kısıtlamalara da uyulması çok önemlidir. Ülkemizde İngiliz varyantı hakim ve mevcut aşılar da etkili.

Neşe Saltoğlu: Biontech aşısı ile ilgili olarak mevcut aşıların İngiltere varyantına karşı da etkili olduğu belirtilmiştir. Afrika ve Brezilya gibi diğer varyantlara karşı aşıların etkinliğinde ise yüzde 40 azalma olacağı bildirilmiştir.

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşe Saltoğlu

PEKİ VARYANT AŞILANMIŞ KİŞİLERDE NASIL ETKİ GÖSTERİYOR?

Neşe Saltoğlu: Koronavirüs aşılı bireylerde İngiltere varyantı ile karşılaşma durumunda enfeksiyon gelişse bile ya çok hafif belirti gelişmekte ya da belirtisiz enfeksiyon geçirdiği gözlenmektedir.

VARYANT VİRÜS ÇOCUK VE GENÇLERİ DAHA MI FAZLA ETKİLİYOR?

Faruk Aydın: Yaşlıların aşılanması istatistikleri gençlere kaydırdı. Şu an aşılanmamış olan genç kesimin hastalanma oranı doğal olarak daha fazla oluyor. Yapıla gözlem ve araştırmalar doğrultusunda çocuk yaş grubunda da ciddi sağlık sorunlarına sebep olduğunu söylemek mümkün.

Neşe Saltoğlu: Varyant virüs çocuk ve gençleri daha fazla etkileyebilir. Ancak çocuklarda nadiren ağır belirtiler ortaya çıkar ve genelde semptomlar hafiftir. İleri yaş bireylerde aşının yapılması ise sonuçları olumlu yönde etkilemiştir. Mevcut durumda şiddetli hastalık ve hastaneye yatış orta yaş bireylerde daha çok görülmeye başlamıştır.

DAHA ÖNCE ENFEKTE OLMAK İNGİLTERE VARYANTINA KARŞI GÜÇLÜ YA DA RİSKLİ YAPAR MI?

Faruk Aydın: Ciddi bir sağlık sorunu olmayan kişiler koronavirüs geçirdikten sonra virüse karşı dirençli hale gelir. Ancak kesin bir direnç söz konusu değildir, tekrar enfekte olup sağlığınızı kaybedebilirsiniz. Ciddi derecede korunma olmasına rağmen hasta oldum bir daha bir şey olmaz rahatlığına yenik düşmemek gerekir.

Neşe Saltoğlu: Önceden hastalık geçirmenin İngiltere varyantına karşı daha güçlü ya da riskli yapıp yapmayacağı konusunda net bir veri yoktur. Bundan sonra yapılacak uzun süreli izlemlerle bir sonuca varmak mümkündür. Burada kişinin bağışıklık sistemi, hastalık sonrası oluşturduğu koruyucu antikor düzeyi ve koruyucu antikor süresi büyük ölçüde önemli olacaktır.

VARYANTLARDA KARANTİNA SÜRESİ DAHA MI UZUN TUTULMALI?

Faruk Aydın: Virüsün solunum yolunda bulunma süresi arttığından dolayı, virüs tanısı koyulan gün ile bittiği gün arasındaki süre de uzadı. Başlangıç gününü doğru tespit etmek için hastalar çok iyi muayene edilmeli ve izolasyon süresi ona göre belirlenmeli. Mevcut izolasyon süresi 10 gün olarak belirlendi, ancak varyant ile enfekte olunduysa bu süre uzatılmalı ve en az 13 gün karantinada kalınmalı.