12 milyar dolarlık Avrupa futbol pazarı çıkış arıyor

Türkiye'de özellikle Süper Lig'deki kulüpler naklen yayın gelirlerinin düşüşünden ÅŸikayet ederken, Avrupa'nın 12 milyar dolarlık futbol pazarında da birçok kulüp kriz yaşıyor. 400 kulübün top koÅŸturduÄŸu Avrupa liglerinde tüm kulüpler kurtuluÅŸu Åžampiyonlar Ligi ve UEFA'ya baÄŸlıyor.NAKLEN yayın ihalesi sonrasında Türkiye'de Süper Lig'deki en büyük kulüpler bile gelir azalması tartışması yaparken, Avrupa'da da birçok ünlü kulüp bozulan mali yapı sorunu yaşıyor. Avrupa'da birinci liglerde yer alan yaklaşık 400 futbol kulübünün çoÄŸu gelirlerini artırmak için tek yol olarak Åžampiyonlar Ligi ve UEFA Kupası'na girip baÅŸarı elde etmeyi görüyor. Bu sayede isimlerini marka haline getirip, perakende alanında gelir elde etmeyi amaçlıyor. Bunu yapamayanların hem kulüp, hem ülke nezdinde futbolları geriliyor.Ä°TALYA KAN KAYBEDÄ°YORÄ°ngiliz araÅŸtırma ÅŸirketi Deloitte Touche'ye göre 2002'de futbol endüstrisinin 1.4 milyar dolarlık gelir elde ettiÄŸi Ä°talya Birinci Ligi kulüplerinin kaybı 485 milyon dolar oldu. 2003'te ise bu kaybın 360 milyon dolar olduÄŸu belirtiliyor. Ä°ngiltere'de ise Priemier Ligi'nde yer alan 20 takımdan sadece 5'i sezonu kár elde ederek kapattı. Futbolun popülaritesi dünyada hızla artarken elde edilen gelirlerde yaÅŸanan düşüş futbol otoritelerini düşündürüyor. Businessweek Dergisi de "Futbol kurtarılabilecek mi" baÅŸlığı altında konuyu inceledi. Son yıllarda Avrupa kulüpleri bir sezonda ortalama 12 milyar dolarlık gelir elde ederken, Ä°ngiltere, Almanya, Fransa ve Ä°talya 1990'lı yılların ortalarında gelirlerini neredeyse 3 kat artırdı. Uluslararası futbol turnuvaları marka ismi, futbolla baÄŸlantılı ürün, forma ve ayakkabı satışlarıyla yıllık 3.1 milyar dolarlık bir iÅŸ hacmi yaratıyor.ÇİN VE HÄ°NDÄ°STAN ÇIKARMASIDünyanın en zengin futbol kulübü olan Ä°ngiliz Manchester United'ın yıllık satışları 317 milyon doları buluyor. Real Madrid'de oynayan David Beckham ve Zinedin Zidane gibi oyuncuların ünü de Avrupa sınırlarını aÅŸarak Çin ve Hindistan'a kadar uzanıyor. Büyük kulüpler yıldız futbolcularının bu ünleri sayesinde satışlarını Avrupa dışına kaydırıp büyük gelirler elde ediyor.GELÄ°RLER NEDEN DÜŞÜYORAvrupa'da bir kaç büyük kulüp dışında diÄŸer kulüplerin gelirlerinin düşüşü birkaç nedene baÄŸlanıyor.Kulüpler fiyatları artan futbolcuları transfer etmek için stadyum gibi baÅŸka yatırım yapamıyor. Televizyon gelirlerinde artış olmuyor ve perakende alanında iyi bir yönetim sergileyemiyor. Harcamada kontrol saÄŸlayamıyor.Gelirlerini artıran kulüpler ise oyunculara performansa göre maaÅŸ veriyor. Stadyum kapasitelerini artırarak daha iyi ve daha üst seviyede koltuk satıyor. Nike, Adidas ve Puma gibi ÅŸirketlerle anlaÅŸma yapıp markalarıyla ilgili maÄŸazalar açmalarını saÄŸlıyor. Futbol akademileri kurup genç yetenekleri çekip gelir elde ediyor. Çin gibi potansiyeli olan ülkelerden futbolcu bulup, süper yıldızlarını buralarda pazarlıyor.Åžampiyonlar Ligi finali 50 milyon dolar kazandırıyorÅžAMPÄ°YONLAR Ligi ve UEFA Kupası'nda özellikle final oynayan takımlara verilen ödüller her geçen yıl artıyor ama bu kupaları kazananların sayısında ise azalma yaÅŸanıyor. Avrupa'da son yıllarda sadece az sayıda kulüp sürekli bu kupaları alarak gelir ve imaj artırıyor. Bu kulüplerin başında ise kuÅŸkusuz Juventus, Milan, Real Madrid, Bayern Münih ve Manchester United yer alıyor. Deloitte Touche'nun araÅŸtırmasına göre Åžampiyonlar Ligi'nde final oynayan bir takımın kasasına televizyon, perakende ve bilet satışlarından 50 milyon dolar giriyor. Bu gelir de büyük takımların mali yapısını kuvvetlendirerek gelirlerinin daha da artmasını saÄŸlıyor. Turnuvalara giremeyen veya girip baÅŸarılı olamayanların ise mali durumları her geçen gün daha da dibe iniyor.Formada yer almak 3.5 milyon dolarFUTBOLUN popülaritesi artarken sponsorluk gelirleri de hızla artıyor. 2003/2004 sezonunda 6 büyük futbol ülkesinde yer alan kulüplerin formalarında yer almak için ÅŸirketler ortalama 3.5 milyon dolar para ödüyor. Euro 2004'te seyirci sayısı 2000'i geçtiEKONOMÄ°K olarak futbolda yaÅŸananların aksine popülaritesinde ise her geçen gün artış yaÅŸanıyor. Almanya'da maça giden seyircilerin sayısında 1990'a göre yüzde 70 artış yaÅŸanırken, bugün 10.7 milyon kiÅŸinin stadyuma giderek maç seyrettiÄŸi belirtiliyor. Bilet satışlarında elde edilen gelir ise üç kat artarak 175 milyon dolara ulaşıyor. Portekiz'de düzenlenen Avrupa Futbol Åžampiyonası'nın televizyondan izlenme oranı ise 2000'de düzenlenen ÅŸampiyonaya göre yüzde 26 artış kaydetti.Rus petrol kralından transfere 230 milyon dolar BAZI futbol kulüplerin sahipleri, takımlarına önemli maddi katkı saÄŸlıyor. Ä°ngiliz Chelsea kulübünü satın alan Rus petrol kralı Roman Abromovich, Ä°talyan Milan kulübünün sahibi olan BaÅŸbakan Silvio Berlusconi ve Fiat'ın sahibi Agnelli Ailesi tarafında kontrol edilen Juventus bu kulüpler arasında yer alıyor.Bazı futbol otoriteleri kulüplerin süper zengin sahiplerinin diÄŸer kulüpler için sorun yaratacağını belirterek, "Özellikle Abromovich rakipleri için birçok dezavantajlı durum yaratıyor. Geçen yıl 230 milyon doları transfer için harcayan Abromovich'in bu sınırsız harcaması Ä°ngiliz liginin iflas etmesiyle sonuçlanabilir" yorumunu yapıyor.Manchester Nike ile anlaÅŸtı satışları yurtdışında arttıMANCHESTER United, futbol endüstrisinin standardını oluÅŸturuyor. Yurtdışında oynadığı maçlarla uluslararası alanda büyük taraftar kitlesine sahip olan kulübün ürün satışlarının yüzde 40'ı dış pazarlarda gerçekleÅŸiyor. Manchester United'ın bu baÅŸarısının altında Nike ile yaptığı 520 milyon dolarlık anlaÅŸma yatıyor. Nike, kulübün dünyadaki perakende haklarının sahibi bulunuyor.Adidas, Euro 2004'te 120 milyon dolarlık top sattıPORTEKÄ°Z'de düzenlenen Avrupa Futbol ÅŸampiyonasının tek resmi topu olan Adidas Roteiro, turnuvanın düzenlendiÄŸi Haziran 12-Temmuz 4 tarihleri arasında 6 milyon adet satarak 120 milyon dolarlık bir satış hacmine ulaÅŸtı. Â