113 yaşında

Her yaştan, her cins ve ırktan insan bu alkolsüz içeceği tanıyor

Küreselleşme tartışmalarından çok önce bir ürün dünyayı küresel bir pazar haline getirdi. Dünyanın dört bir yanında 80 ayrı dilde satılan bu ürünün adı Coca-Cola. ‘‘7X’’ adlı formülü hálá dünyanın en büyük ticari sırları arasında. Coca-Cola bu başarısını bir yandan da 113 yıldır sürdürdüğü tanıtım, reklam , promosyon ve sponsorluklara borçlu.

1880'lerin olaylarına bakılacak olursa 8 Mayıs 1886'da Georgia Atlanta'daki gelişme Amerika için oldukça mütevazi kalıyordu. O yıl, Amerika'nın göçmenlere dramatik bir selamı olan Özgürlük Anıtı yerine yerleştirilmişti; Kanada-Pasifik Demiryolu ve İngiltere'nin 6 millik Severn Tüneli yeni tamamlanmıştı. New York ile Şikago ilk kez telefonla görüşebiliyordu. Thomas Edison ve George Eastman ilk sinema filmini çekmişti. Robert Louis Stevenson ‘‘Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’’ romanını yayımlamıştı ve Sir Arthur Canon Doyle da okuyucularını Şerlok Holmes'la tanıştırmıştı.

EFSANE DOĞUYOR

Dr. Pemberton adlı bir eczacı bu tarihte pirinç bir kapta karamela renkli bir içecek yarattı. Dr. Pemberton'un muhasebecisi bu karışımı tattıktan sonra ona bir isim verdi: Coca-Cola. Öyküye bakılırsa Dr. Pemberton Atlanta'nın en büyük eczacı dükkanı olan Jacob's Pharmacy'de hazırladığı şurubu buz gibi suyla karıştırarak bir bardak hazırladı, bir tane de sodayla karıştırarak. O gün orada bulunanların hemen hepsi sodalı karışımı tercih ettiler. Böylece bir efsane doğmuş oldu.

Tüm alkolsüz içecekler gibi Coca-Cola da ilk çıkışını şeker ve ilaç satışını çayhane ile birleştiren dükkanların büfelerinde yaptı. Coca-Cola, 1887 yılında artık Amerika'daki büyük şehirlerin merkezlerinde satılıyordu. Yüzyılın başından itibaren Coca-Cola ‘‘sifonları’’ tiyatro lobilerinde, mağazalarda tren istasyonlarında yerlerini almıştı. Atlantalı bir ilaç toptancısı olan Asa G. Candler bu yeni ürünün popülaritesini ilk fark edenlerden biri oldu. Pemberton'un 1888 yılında ölümünden sonra Coca-Cola'nın tüm haklarını ve sır gibi saklanan formülünü 2 bin 300 dolara satın aldı. Candler'ın su ve doğal ürünlerle uyguladığı karışım dünyanın en büyük ticari sırrı olarak günümüze kadar ‘‘7X’’ adıyla bilinerek geldi. Bu Coca-Cola'nın formülüydü.

Coca-Cola'nın artan popülaritesi beraberinde ciddi bir sorun da getirdi. Şişede satılan Cola'lar diğer alkolsüz içeceklerden ayırdedilemiyor, taklit ediliyor, bu da satışı etkiliyordu. Durum Coca-Cola için ayırdedici bir şişeyi gerektiriyordu. Dokunulduğunda, karanlıkta hatta kırıldığında bile Cola şişesi özelliğini kaybetmeyecek bir tasarım. 1915 yılında Root Cam Şirketi bu şişeyi yarattı. Bu şişe daha sonra ‘‘kullanılan en iyi tasarlanmış paket’’ olarak kabul edildi. O yıl Candler ailesi Coca-Cola şirketini Ernest Woodruff başkanlığında bir Vakfa sattı. Şirket 25 milyon dolara elden çıkartıldı. Bu o tarihe kadar gerçekleşen en büyük satın almaydı.

DÜNYAYI İŞGAL

Coca-Cola savaş yılları sonrasında da dünyayı işgale devam etti. Jet uçuşları mesafeleri ve süreleri kısaltmış, televizyon dünyanın dört bir köşesini oturma odalarına taşımaya başlamış, uydular okyanus aşırı iletişimi mümkün kılmıştı. 1950 yılında Coca-Cola, Time dergisinin kapağındaydı. Time'ın başlığı ''Dünya ve Dostu''ydu. Artık Coca-Cola heryerdeydi. Káh Olimpiyat Oyunları'nın resmi içeceği oluyordu, káh yeraltında kalma rekorlarına eşlik ediyordu. Káh Kuzey Kutbuna nükleer denizaltı Nautilus ile giden Amerikan denizcilerine eşlik ediyor, káh Güney kutbunu fetheden Sir Edmund Hillary'nin susuzluğunu gideriyordu. Birçok organizasyona sponsor olarak tanıtıma devam ediyordu. Aya ilk kez ayak basan Amerikalı astronotlar, New York, Times Square'de, ‘‘Coca-Cola'nın Evine, Dünyaya Hoşgeldiniz’’ afişleriyle karşılandı.

COCA COLA KLASİK

1944 yılında ilk keşfedilişinden 58 yıl sonra Coca-Cola şurubunun 1 milyarıncı galonu, 1953 te ikinci milyar tüketildi. 80'lere gelindiğinde artık her 13 ayda bir, bir milyarlık galon yetmez olmuştu.

Coca-Cola'ya tüketici sadakatinin en dramatik örneği 1985 yılında yaşandı. Bu yıl, Coca-Cola'nın artık farklı bir tadı olacağı açıklandı. Tat testlerinde yeni Cola çok iyi karşılandı ama şirket duygusal bağlılığı göz ardı etmişti. Yeni ürün piyasaya sürülünce binlerce Amerikalı Coca-Cola Company'e mektupla, faksla, telefonla ulaştı, gösteriler yaptılar, imza topladılar; eski dostlarını geri istiyorlardı. Coca-Cola Company eski formülü tekrar piyasaya sürerek Coca-Cola Klasik diye satışa sundu. Sağlık çılgınlığının başgöstermesiyle beraber 1982 yılında ilk diet Cola'yı piyasaya çıktı.

Globalleşmenin gündeme gelmesinden çok önce Coca-Cola dünyayı global bir pazar haline getirmişti. İkinci asrını yaşarken artık zamansız bir sembol olarak 19. ve 20. yüzyıla damgasını vurmuştu.