11 Ağustos’ta dünya kararacak

20. Yüzyıl'ın son tam güneş tutulmasına az zaman kaldı

Yüzyılın son güneş tutulması için geri sayım başladı. Türkiye tutulmanın izlenebileceği ülkeler arasında en uygunlarından. 11 Ağustos günü, Türkiye saati ile 14:20 den itibaren sırasıyla Bartın, Kastamonu, Çorum, Merzifon, Amasya, Turhal, Tokat, Sivas, Elazığ, Diyarbakır, Batman ve Cizre'de tam tutulma izlenebilecek.

Güneşli bir ağustos günü güpe gündüz ortalık birdenbire kararır ve gökyüzünde yıldızları seçebilecek kadar bir karanlık oluşursa sakın şaşırıp korkmayın. Bu durum en fazla 9 dakika sürecek ve sonra herşey tekrar normale dönecek. Bu dokuz dakika boyunca güneşimizi kapatacak o siyah yuvarlak da aslında yakından tanıdığımız, dünyamızın biricik uydusu ay.

TAM TUTULMA

Gökbilimin belki de en görkemli olaylarından biri, tam güneş tutulması, 20 Yüzyıl'da son kez 11 Ağustos 1999'da gerçekleşecek. Tutulma profesyonel ve amatör binlerce gökbilimciyi dünyanın çeşitli yerlerine çekiyor ve bu yerler arasında Türkiye en uygunlarından biri.

Ay'ın dünya ile güneş arasına girmesi ve gölgesinin yeryüzüne düşmesiyle oluşan güneş tutulmasını izlemek içinse Türkiye, diğer ülkeler arasında iklim ve gözlem açısından en uygun ülkelerden biri. Tutulma, ülkenin her yerinden parçalı ve 112 kilometrelik bir hat boyunca da tam olarak gözlenebilecek. Ve yaşları henüz 20'leri aşmayan genç kuşak bugüne kadar Türkiye'den ilk kez bir 'Güneş Tutulması'na tanık olacak.

11 Ağustos 1999 Çarşamba günü Türkiye'den de gözlenecek Tam Güneş Tutulması, ilk olarak saat 12:30'da İngiltere açıklarında okyanus üzerinde meydana gelecek. Oluşan büyük gölge, genişliği 112 kilometre olan dar bir koridor boyunca Avrupa'ya doğru kayacak. Böylece tutulma sıra ile önce İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan'da izlendikten sonra Türkiye'de izlenmeye başlayacak.

14.20’DE

Güneş Tutulması bütün Türkiye'den parçalı tutulma halinde izlenebilecek. Türkiye saati ile 14:20 den itibaren ise haritadaki hat üzerinde tam tutulma halinde ortaya çıkacak. Bu hat üzerinde bulunan yerler sırasıyla Bartın, Kastamonu, Çorum, Merzifon, Amasya, Turhal, Tokat, Sivas, Elazığ, Diyarbakır, Batman ve Cizre.

Önemli uyarı!

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü uzmanlarının verdiği bilgiye göre güneş tutulmasını çıplak gözle izlemek son derece tehlikeli.

Güneş sadece tam tutulma sürecinde Ay'ın Güneş diskini bütünüyle kapattığı bir kaç saniyelik anda çıplak gözle izlenebilir. Yine de tam tutulma anını çıplak gözle izlemek tümüyle güvenli değil. özel aygıt ve teknikler kullanmaksızın parçalı ve halkalı tutulmalarda ya da tam tutulmanın parçalı safhalarında kesinlikle güneşe bakmamak gerekiyor. Öyle ki, bir tutulmanın parçalı safhalarında güneşin yüzeyi % 99 örtüldüğünde bile (aydınlanma düzeyi yaklaşık alaca karanlık kadardır), geriye kalan güneş hilali göz retinasında yanığa yol açacak kadar yeterli ışık şiddetinde. Kısacası özel gözlem yöntemlerinin ihmali kalıcı göz hasarları ya da ciddi görüş kusurları doğurabiliyor.

Güneş tutulması nedir?

Tutulmalar çok eskiden beri bilinen gök olaylarıdır. Yeryüzü, Ay ile birlikte güneş çevresinde dönerken güneş'e dönük yüzleri aydınlık, öbür yüzleri karanlıktır. Karanlık tarafa doğru uzayda birer gölge konisi oluştururlar. Ay'ın gölge konisinin yer üzerine düşmesi ile de güneş tutulması meydana gelir. güneş tutulmaları Ay, Güneş ve Yer'in uzayda birbirlerine göre konumlarının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Bunlardan birinin gölge konisinin, diğeri üzerine düşebilmesi için bu üç cismin yaklaşık aynı doğrultuya gelmiş olmaları gerekir. Bu da ay'ın yörünge düzlemi gereği sadece özel zamanlarda meydana gelmektedir.