ANKA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 16, 2007 09:35
Topladığı prim gelirleriyle emekli aylıklarını karşılayamadığı için aktüeryal dengesi bozulan, bu yüzden de bütçeden her yıl rekor tutarlarda kaynak aktarılan sosyal güvenlik kuruluşları, kayıt dışı çalıştırılan 12 milyona yakın kişiden dolayı yılda en az 28.8 milyar YTL’lik bir prim gelirinden mahrum kalıyor.
Resmi verilere göre, 23,7 milyona ulaşan istihdamdaki toplam nüfusun 11.6 milyonu olmak üzere; her iki çalışandan birinin herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kaydı bulunmuyor. En düşük matrah baz alınarak yapılan hesaplamaya göre bile bu kişilerin kayıt dışı çalıştırılmasından dolayı SSK yılda 18.5 milyar, Bağ-Kur 8.6 milyar, İşsizlik Sigortası Fonu da 1.7 milyar YTL olmak üzere sistem toplam 28.8 milyar YTL prim kaybına uğruyor.
İŞÇİ DE İŞVEREN DE KAYIT DIŞI
TÜİK’in Haziran-Temmuz-Ağustos dönemine ilişkin Hane halkı İşgücü Anketi’ne göre istihdamdaki toplam nüfus 23 milyon 747 bin olurken, bunun 11 milyon 621 bininin herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kaydı bulunmadığı belirlendi. İstihdamdaki toplam nüfusta kayıt dışılık oranı yüzde 48.9 düzeyinde oluştu. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kaydı bulunmayan bu kişiler adına bordro düzenlenmiyor, primin yanı sıra gelir vergisi de ödenmiyor.
Ücretli olarak çalışan toplam 11 milyon 602 bin kişiden yüzde 21.5 oranındaki 2 milyon 491 bininin kayıt dışı çalıştığı bildirildi. Toplam sayıları bir milyon 988 bin olan yevmiyelilerin ise yüzde 89.5 oranındaki bir milyon 779 bini kayıt dışı olarak çalışıyor. İşveren olarak faaliyet gösteren bir milyon 266 bin kişiden yüzde 27.9 oranındaki 353 bini ile kendi hesabına çalışan 5 milyon 155 kişiden de yüzde 65.7 oranındaki 3 milyon 385 bininin de sosyal güvenlik kaydı bulunmuyor.
Kayıt dışı çalışanlar içinde en büyük grubu ise “ücretsiz ev işçileri” oluşturuyor. Büyük bölümü tarım kesiminde bulunan ve standart bir istihdamdan farklı olarak ailesine yardım eden bu kişilerin toplam sayısı 3 milyon 737 bin. Bunların da yüzde 96.7 oranındaki 3 milyon 613 bini sosyal güvenlik şemsiyesi dışında, kayıt dışı olarak çalışıyor.
Kayıt dışı çalışanlar toplamının 6 milyon 2 bini tarımda, 5 milyon 619 bini ise tarım dışı sektörlerde bulunuyor. Kayıt dışılık oranı tarımda yüzde 88.2, diğer sektörler ortalamasında yüzde 33.2 düzeyinde.