Savaş ÖZBEY
Oluşturulma Tarihi: Aralık 25, 2005 00:00
Murakıp Hasan Basri Okan (30) Burdurlu. Dört yıllık murakıp. Görev alanında Sultanahmet, Süleymaniye, Şehzade, Yeni Camii gibi Türkiye’nin en önemli camileri var. 106 cami ve 24 mescidin ‘asayiş’inden tek başına sorumlu. Fotoğrafını, Sultanahmet’teki Firuzağa Camii’ni denetlerken çektik. Cami personelinin teftişten haberi yok. Fark edilmesin diye, cemaat namaza durduktan iki dakika sonra içeriye giriyor.
Denetleme sonunda murakıp defterini imzalıyor: Personel caminin temizliği ve yaptırdıkları hayrat için artı puan alıyor. Ama denetim sırasında görevi başında olmayan İmam Hüsnü Hoca (Okumuş) hakkında araştırma yapılacak. Raporlu bile olsa, imamın rapor belgesini camide bırakması gerekiyormuş.
Zonguldak Ereğli’de, sabah namazındaki ‘cami baskını’ basına yansıyınca duyduk adlarını. Müftülüğe yapılan ‘İmam uyuyor, sabah namazı kaçıyor’ ihbarları üzerine teftişe gitmiş, imamların ‘bizi ahali önünde rencide ediyorlar’ şikayetine konu olmuşlardı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nda murakıp olarak çalışan görevliler, camilerin imajından sorumlu. Verdikleri rapor, imam ve vaizlerin sicillerini etkiliyor. Bu nedenle Milli Eğitim’deki müfettişler kadar saygı görüyorlar. Türkiye’nin en önemli camilerinin bulunduğu Eminönü ilçesinin tek murakıbı Hasan Basri Okan (30)’la cami denetimine çıktık.
‘Baskıncılar’ aslında Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB)’nın ‘murakıp’ denilen resmi görevlileri. Murakıplar (Arapça ragabe’den geliyor; araştırma, gözetleme demek) kelimenin tam anlamıyla Diyanet’in vitrin düzenleyicileri. Tıpkı Milli Eğitim’deki müfettişler gibi cami cami gezip eksiklikleri tespit ediyor, varsa yanlışlıklar hakkında rapor düzenliyorlar.
Onların verdikleri rapor, sicillerini etkilediği için cami personeli için çok önemli. DİB bünyesinde 15’i İstanbul’da olmak üzere 149 murakıp görev yapıyor. Teşkilat bünyesinde murakıpların hiyerarşik düzeyi imamların hemen üstünde, vaiz ve şube müdürlerine denk geliyor.
Murakıp Okan, Selatin (sultanlar tarafından yaptırılmış) camilerinin imajından sorumlu. Haftada ortalama 10 cami denetliyor. Denetimlerin bir kısmı rutin, bir kısmı ise şikayet üzerine habersiz ve ani.
İnternet, telefon, mektup ya da sözlü olarak müftülüğe ulaşan bütün şikayetler tek tek inceleniyor. Bunlar arasında ciddi olanlar olduğu gibi ipe sapa gelmez şikayet ve iftiralar da oluyor. Murakıpların en büyük sorunu hiyerarşik olarak şube müdürü ya da vaize denk gelmelerine karşılık maaşlarının daha düşük olması. O yüzden personel tasarısının geçmesini dört gözle bekliyorlar.
MURAKIP NEYE BAKAR
İmam (ve diğer görevlilerin) sarık ve cüppesi temiz ve düzgün mü?
Görevlilerin cemaate yaklaşımı nasıl? Diyalog kurabiliyor mu?
Caminin iç ve dış temizliğine gereken özen gösteriliyor mu?
Teberrukat eşya (kayıtlı demirbaş) yerinde mi? Korunuyor mu?
Cami zamanında açılıp kapatılıyor mu? Personel işinin başında mı?
Hırsızlık gibi adli olaylarda personelin herhangi bir kusuru var mı?
İsraf yapılıyor mu? Elektrik ve su gereksiz kullanılıyor mu?
Camide kütüphane var mı? Halk kitaplardan kolayca yararlanıyor mu?
Namaz olması gerekenden hızlı ya da yavaş kıldırılıyor mu?
EN SIK GELEN ŞİKAYETLER
Hoca çok çatık kaşlı, cemaati dövecek gibi bakıyor
Ezanın (ya da cami içi mikrofonun) sesi çok yüksek
Camiye girerken örtünen turistler sonra başlarını açtı
Hoca namazı çok yavaş (ya da hızlı) kıldırıyor