100 çocuktan 4’ü hiperaktif

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı'nda görevli Doç. Dr. Ayla Aysev (Soykan), Dr. Pınar Öner, Dr. Özgür Öner, Psikolog Dr. Gülsen Erden, Uzman Psikiyatrist Füsun Kurdoğlu anne ve babalar için ‘‘Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)’’ adlı bir el kitabı hazırladı.

DEHB'nin çocukluk çağının sık görülen psikiyatrik bozukluklarından olduğunu vurgulayan uzmanlar, bu çocukların aşırı hareketli olduğunu, dikkatlerinin çabuk dağıldığını, engellenme ve beklemeye tahammül edemediklerini vurguladı. Sabırsız oldukları, çabuk sinirlendikleri, kolay incindikleri gözlenen DEHB'li çocukların psikolojik bozukluklarının yetişkin dönemde şekil değiştirerek devam ettiği belirtildi.

Toplumda 4- 12 yaşlar arasındaki kızların yüzde 4’ünde, erkeklerin 10'unda rahatsızlığın görüldüğü bildirildi. 13 - 18 yaşlarında bu oranın kızlarda yüzde 2 - 3'e, erkeklerde 6 - 8'e düştüğü, erişkinlerde de daha düşük oranda şikayetler görüldüğü kaydedildi.

Rehber kitapta ailelerin çocuklarının davranışlarını dikkatli gözlemesi gerektiğini belirten üç uzman, DEHB'yi saptama ve tedavi süreciyle ilgili ayrıntılı önerilerde bulundu.

Anne baba ne yapmalı

Uzun süreli ve programlı tedavi sürecine hazır olun; çocuğunuz sizin desteğinizle bu sorunun üstesinden gelebilir. Çocuğun farklı ve güçlü yanlarını, sorun alanlarını belirleyin. Güçlü olduğu alanları kullanarak öğrenme hevesinin artmasını sağlayın. Beklentilerinizi en aza indirin. Koyduğunuz kuralları açıklayın, bozmayın, uyup uymadığını takip edin. Olumlu davranışları özendirin, olumsuzlara sert tepki göstermeyin. Ödevde zorlandığında yardım edin, destek olun. Ara vermesini, dinlenmesini sağlayın. Sportif faaliyetlere özendirin. Küçük sorumluluklar verin, pozitif yaklaşıp ödüllendirin. Öğretmenleriyle yakın temasta olun. Doktorunuz ilaçlı tedavi önerdiğinde nedenini sorun.

Nasıl anlaşılır

DEHB'li çocuğun dikkati çabuk dağılır. Yerinde duramaz, hareketleri amaçsızdır. Yemek masasında uzun süre oturamaz, TV seyreder, ders çalışırken pekçok şeyle aynı anda ilgilenir. Dikkat gerektiren elişlerini öğrenme ve yapmada, elini kullanmada zorlanır. Sonuçlarını düşünmeden hareket eder mesela aniden yola fırlayabilir. Yaşıtlarıyla, kardeşleriyle sorun yaşar. Yetişkinlerle ilişkilerde de kurallara uymada zorlanır. Uyarılara sert tepki gösterir. Israrcıdır, hatalarını savunur. Özgüveni eksiktir, tedirgin ve kaygılıdır. Zeka düzeyi normal olduğu halde, bir konuya konsantre olma, dinleme, pekiştirme becerileri eksik olduğu için okulda başarısız olabilirler. Hataları derin hayal kırıklığıyla karşılarlar.