10 soruda baz istasyonu

Baz istasyonlarının olası zararlarından tedirgin olan okurlarımızın bize yönelttiği soruları biz de konunun uzmanı bir hukukçuya, Avukat Recep Ayyıldız'a yönelttik. İşte baz istasyonları konusunda en fazla sorulan soruların cevapları.

Ev sahibi olarak bana sorulmadan, apartmana baz istasyonu kurulabilir mi, kurulursa nasıl kaldırtabilirim?

Çıkan yönetmeliklerin dışında var olan yasalardan doğan haklar var. Baz istasyonunun kurulması için kira kontratosu yapılıyor. Bu istasyonun apartmana kurulabilmesi için, önce tüm kat maliklerinin oy birliği ile karar alması lazım. Biri imzalamamışsa ve şerh koymuşsa, sulh hukuk mahkemesine bir dava açarak istasyon kesinlikle kaldırtılır. Burada baz istasyonlarının zararlı olup olmaması konu bile değil. Yasal sürede dava açılması gerekir.

Yasal süre nedir?

Kat malikleri kurulu kararından itibaren bir aylık zaman aşımı süresi var.

3Karar alınırken Türkiye'de ya da İstanbul'da değilsem ve aylar sonra bu karardan haberdar olursam ne yapmalıyım?

Öğrendiğiniz andan itibaren de dava açabilirsiniz. Hukukumuzda buna yönelik elastiki maddeler var. Ama 2-3 yıl geçtiyse çok geç. Hukukumuzda zımni kabul süreleri var; bu zamana kadar neredeydin diye sorarlar.

4Diyelim ki, baz istasyonu kurulu apartmanla benim ev sahibi olduğum apartman bitişik. Bu durumda ne yapabilirim?

Birçok apartmanda, site türü yerlerde tapuda yönetim planları vardır. Bu planda iki apartman da aynı yönetim planına tabiyse yine itiraz hakkınız var. Ama yönetim planları bağımsızsa bu hükümden yararlanamazsınız.

5Dört yıldır kiracı olduğum apartmana baz istasyonu kurulduğunda itiraz hakkım var mı?

Usul olarak yukarda sözünü ettiğim haktan yararlanma durumunuz yok. Ama mal sahibi imza atmışsa, bunun için genel bir dava açmak ve uygulamanın zararlarını ispat etmek zorundasınız.

6Kira kontratı yapıldığında binaya ait taşınmazlar ayrıntılı olarak yazılıyor ve bu kontratta baz istasyonu yok. Bu değişikliğe itiraz edemez miyim?

Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre iki taraflı bir akit yapılıyor. Bu akit iki tarafa da sorumluluk yüklüyor. Mal sahibi ne diyor; ‘‘Sana hidroforlu, kaloriferli, çatısı korunaklı bir ev veriyorum.'' Kaloriferini yakamadığında sorun nasılsa, böyle bir elektronik sıkıntı getirdiğinde de onun sorumluluğundan giderek konu çözülebilir. Ama yine esasa gireceğiz. Yani elektronik kirliliğin kiracıya, bedensel ya da ruhsal bir zarar verdiğini bilirkişi incelemeleriyle ispat edeceğiz. Ulaştırma Bakanlığı yönetmeliğinde belirtilen yollarla, yani mahkemeler yoluyla yapılacak bu da. Bu davalarda sadece bugün doğan zararlar değil, ilerde oluşabilecek zararlar da göz önüne alınmalı.

7 Bu istasyonların yaydığı mikro dalgalar nedeniyle diyelim ki bir zarar meydana geldi; kimlere karşı dava açabilirim?

Kiracı olduğunuzu varsayarsak, öncelikle zarara neden olan GSM şirketi, ikinci olarak buna izin veren mal sahibine karşı dava açabilirsiniz. Ayrıca devletin dahli var mı, yok mu, bu da soru işareti. Diyelim ki, bir hastaneye yattınız orada da bir baz istasyonu var ve bundan zarar gördünüz. O zaman buna izin veren kaymakamlığı da dahil ediyoruz. Yani bu işte sorumlu olan kimseler olacaktır.

Ev sahibiysem değişir mi?

İstasyonun kurulmasına izin bile vermiş olsanız bu durumda da yine GSM şirketine ve bu istasyonun kurulmasına izin veren resmi görevliye karşı dava açabilirsiniz.

9 Şu ana kadar eletronik kirlilik nedeniyle alınmış bir karar var mı?

Böyle bir karar yok, böyle bir mahkeme de yok. Sadece iki avukat arkadaşın açtığı davalar var. Aksaray Halk Bankası Şubesi olayında da olduğu gibi ön tespit davaları var. İki kanıt tespiti davası var ama bunlar istasyonların kaldırılmasını içermiyor. Yani şu ana kadar açılmış bir tam yargı davası yok. Dünyada da yok.

Birbirini geçersiz kılan genelgeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Daha birbiriyle çelişen pek çok karar çıkacak. Bunları derleyip toparlayıcı standartlar oluşmadı daha. Bu da devletin üst düzeyinde bu işin tamamiyle anlaşılmadığını gösteriyor. Son yönetmelik sadece yetkiyi tek elde topluyor, açıkları kapatmıyor.

Yönetmelik hüsran yarattı

Baz istasyonları konusunda son yönetmelik 5 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlandı. ‘‘Mobil Telekomünikasyon Şebekelerine Ait Baz İstasyonlarının Kuruluş Yeri, Ölçümleri, İşletilmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik'' adlı bu metin, halktan gelen talepleri karşılamıyor. Yönetmeliğin konuyla ilgili olarak getirdiği en önemli hükümler şöyle sıralanıyor:

TEK YETKİLİ ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

Çevre ve Sağlık Bakanlıkları, bugüne kadar yayımladıkları genelgelerle baz istasyonlarının kurulmasını kısıtlayan hükümler getirmişlerdi. Ancak yeni yönetmelik tek yetkili olarak Ulaştırma Bakanlığı'nı gösteriyor. 21. Madde'de şöyle deniliyor: ‘‘Yargı kararları haricinde baz istasyonlarına Bakanlığın izni dışında müdahalede bulunulamaz.''

OKUL VE HASTANELERDE KAYMAKAM ONAYI

Yönetmeliğin 16. Maddesi, hastane ve okullarda baz istasyonu kurulacağı zaman, Ulaştırma Bakanlığı dışında ayrıca kaymakam ya da valinin onayını da şart koşuyor. Ancak bu şart, diğer binalar için geçerli değil. Avukat Recep Ayyıldız şöyle diyor: ‘‘Yönetmeliğin enteresan yönü, okul, hastane gibi yerlerde baz istasyonu kurulacağı zaman kaymakamlık ve valilikten izin zorunluluğu getirilmesi. Ama aynı çocuk okuldan evine geldiğinde apartmanın çatısına kurulan baz istasyonu nedeniyle aynı etkiyle karşı karşıya ama bu konuda bir zorunluluk yok. Yani hasta ya da çocuk evindeyse devlet buna karışmıyor, okulda ya da hastanede olduğu zaman karışıyor.''

MEVCUT İSTASYONLARIN ÖLÇÜMÜ

Yönetmeliğin geçici 1. Maddesi, okul ve hastanelerde şu anda takılı olan baz istasyonlarına bir düzenleme getiriyor. Bu istasyonlarda iki ay içinde ölçüm yaptırılacak ve Bakanlığa yollanacak. Bakanlık ölçümleri limit değerler içinde bulursa, bu istasyonlara izin verecek. Bu ölçümü yapmakta yetkili kuruluşlar ise şöyle: Tübitak'a ait ölçüm merkezleri, bağımsız elektromanyetik alan ölçüm laboratuvarları, ölçüm cihazları bu laboratuvarlarca kalibre edilmiş ve Bakanlığın onayladığı kurumlar.