1 SORU 3 UZMAN | 4'üncü doz aşıyı olalım mı?
Güncelleme Tarihi:
3. doz hatırlatma aşısının ardından 17 Ağustos itibarı ile 4. doz aşılar sağlık çalışanları ve 50 yaşın üstündeki vatandaşlar için talebe bağlı olarak sisteme tanımlandı. Ancak hala kafa karışıklıkları mevcut. Yurt genelindeki milyonlarca kişi “4. doz aşıyı olmalı mıyım?” diye düşünüyor. Anne babalarımız bize danıştı, biz de uzmanlara sorduk...
Sağlık Bakanlığı, 17 Ağustos’ta AB vizesine kolaylık için, iki doz Sinovac ile bir doz BioNTech aşısı olanlara 4. doz aşı randevularını açtı. 4'üncü doz aşılar, 3'üncü dozdan 21 gün sonrasına tanımlandı.
Hemen ardından gelen açıklama ile sadece yurt dışına seyahat yapacaklar için randevu alınabileceği ve bunun dışında ek bir aşı gerekliliğinin olmadığı belirtildi.
Kimileri hemen 4'üncü doz randevularını aldı ve yaptırdı, kimileri ise “4'üncü doz gerçekten gerekli mi değil mi?” diye sorgulamaya başladı.
Bazı ülkelere girişte sadece belirli aşı türleri kabul edilmektedir. İlgili ülke düzenlemelerine uymak üzere 2 doz mRNA aşısı olmayı talep eden kişiler için özel bir düzenleme yapılmıştır. Özel seyahat için talep edilmesi dışında ek bir aşı gerekliliği yoktur.
— Dr. Fahrettin Koca (@drfahrettinkoca) August 16, 2021
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise Twitter'da yaptığı açıklamada iki doz BioNTech ya da üç doz Sinovac aşısı vurulmuş kişilere ilave bir doz daha aşının gerekli olmadığını vurguladı.
Hürriyet.com.tr3'ÜNCÜ DOZ AŞILAMA NE ZAMAN BAŞLAMIŞTI?
1 Temmuz 2021’de 3'üncü doz hatırlatma aşısı 50 yaş üzeri kişiler ve sağlık çalışanları için sisteme tanımlanmıştı. 3'üncü doz aşıyı olmak isteyenler Sinovac ya da BioNTech aşılarından birini tercih ettiler.
18 Ağustos’ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, aşı etkililiği üzerine yapılan çalışmaların tamamlandığını söyledi ve "3 doz aşı olmuş kişilerin, 2 doz aşı olmuş kişilere göre hem hastalığa yakalanma oranında hem de hastaneye ve yoğun bakıma yatışta daha iyi korunduğu anlaşıldı" dedi.
İsrail Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, üçüncü doz Pfizer-BioNTech aşısı, Covid-19 hastalığı riskini ciddi oranda düşürüyor. Yapılan araştırmada 60 yaş ve üzeri kişilere uygulanan üçüncü doz aşının hastalığa karşı koruyuculuk oranı, aşının yapılmasından 10 gün sonra, ilk iki doza göre 5 ila 6 kat arttı.
3'üncü dozdan (2 Sinovac ve 1 Biontech) sonra yurt dışı seyahat edecekler için bir zorunluluk haline gelen 4'üncü doz Biontech aşı için uzmanların görüşleri de farklılık gösteriyor. Bazıları 4'üncü dozun gerekli olmadığını savunuyor bazı uzmanlar ise 2 doz Sinovac sonrası 2 doz BioNTech olmanın koruyuculuğu arttıracağını düşünüyor. Biz de alanındaki uzman isimlerden 4'üncü doz hakkında görüşlerini aldık.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Doç. Dr Ümit Savaşçı
'4'ÜNCÜ DOZUN BİR ZARARI OLMAZ'
4. doz şu anda yurt dışı aşı pasaportu için gerekli gibi gözüküyor. Bunun dışında özellikle bağışıklık sistemi çok baskın olan kişilere, iki doz mRNA aşısı yapılmasını etkin buluyorum. Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaç alanlar veya organ nakli yapılanlar, Covid enfeksiyonuna karşı bağışıklık sistemi açık olanlar, birkaç defa Covid enfeksiyonu geçirenler bu gruba giriyor. Covid geçirmiş kişilerin tekrar geçirme ihtimalleri olabilir ve ağır kalıcı hasarlara da yol açabilir. Bu nedenle 4. doz mRNA aşının ekstra bir koruma sağladığını düşünüyorum. Yapılan bazı çalışmalar da bu yönde. Özellikle üçüncü doz BioNTech’in daha koruyucu olduğu yönünde çalışmalar var.
Eğer 3. doz olarak 2 Sinovac sonrası BioNTech yapıldıysa ve ilk dozda ciddi bir yan etki görülmediyse 4. dozu da yapılabilir. mRNA aşılarında ikinci dozda yan etkiler biraz daha fazla hissedilebilir. Eğer ilk dozda alerjik bir durum oluşmadıysa ve ciddi bir kalp ritim bozukluğu gelişmediyse yaptırabilirler, 4. dozun bir zararı olmaz. Ayrıca 4. dozların yapılması ile aşı tedarikinin bir sıkıntıya yol açacağını düşünmüyorum. Şu anda aşı temini konusunda da bir sıkıntımız yok.
Prof. Dr. İsmail Balık
'ŞU AŞAMADA BİLİMSEL OLARAK GEREKLİ DEĞİL'
4. dozun özel seyahat için talep edilmesi dışında hiçbir gerekliliği yok. Sadece Avrupa'ya seyahat için 2 doz BioNTech ihtiyacı olanlarda uygulanıyor. 2 doz Sinovac üzerine bir doz Biontech yapılmışsa, Avrupa ülkelerine gidebilmek için 4. dozu da BioNTech olmak gerekiyor. Bunun dışında 4. doz şu aşamada bilimsel olarak gerekli değil.
Şu anda değil ama ileride virüs bir takım farklı mutasyonlar geliştirirse o zaman belki güçlendirme dozu olarak 4. doz gerekebilir. 4. doz aşının teorik olarak zararı ya da ekstra bir yan etkisi söz değil. Ekstra koruma sağlamasıyla ilgili ise bir çalışma bulunmuyor. Zaten 3. doz ekstra koruma sağlıyor. 4. doz nasıl ekstra ekstra koruma sağlar, onunla ilgili bir veri yok.
Prof. Dr. Alper Şener
'TRAFİKTEKİ TAKİP MESAFESİ GİBİ GÜVENLİK ALANI BIRAKMALI'
4. dozun zamanlaması ile ilgili bilimsel bir veri, yok. Zaten bu konuda sağlık bakanımız da açıklama yapmıştı; sadece kendi ülkelerinde uygulanan aşılar için ülkeye giriş izni veren ülkelere gidişte mağdur olunmaması için yapılan bir düzenleme.
Bununla birlikte her aşılama bir ikincil antijen sunumu için uyarıdır. Bu konuda her aşılama sonrası sitokin yanıtı, antikor yanıtı olduğunu unutmamak lazım. 4. doz aşının bilimsel tanımlanmış bir zararı yok ama özel bir zaruret durumu da söz konusu değil.
4 doz gerekli mi konusunda şunu söyleyebilirim, ekstra antikor yanıtı her zaman iyidir, çünkü vücutta savaşçınız artıyor ama bu savaşçıların etkili olabilmesini mükerrer aşılamalar sağlamıyor. Hatta tam tersi bile olabilir. Bağışık yanıt herkeste aynı işlemiyor. Kişisel düşünceme göre biraz trafikteki takip mesafesi gibi güvenlik alanı bırakmak iyi olur.
Türkiye aşı kartı AB ülkesinde tanımlı. Yurtdışında AB üyesi ülke bölgelerinde bir engel yok. DSÖ’nün onay verdiği, tüm aşılar için AŞI pasaportunda sorun çıkacağını sanmıyorum. Sadece zaman meselesi…
Son olarak 4. dozun yapılması ile aşı tedarikinde sıkıntı olacağını sanmam; çünkü Sinovac aşısının tam muadilini (Turcovac) zaten üreteceğiz. BioNTech için de Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin ülkemiz için yaptığı bir jest var ki o biraz gözden kaçtı. Sadece Almanya ve Türkiye için aşılarının satış anlaşmalarını Pfizer’den bağımsızlaştırdılar. Tek yetkili kendileri.
4'ÜNCÜ DOZ RANDEVUSU NASIL ALINIYOR?
İlk iki dozunu Sinovac, üçüncü dozunu ise Pfizer/BioNTech aşısıyla olmuş kişilerde dördüncü doz süreci talebe bağlı işliyor.
Dördüncü dozu olmak isteyenler öncelikle e-Nabız sistemine girerek 2. doz mRNA aşısı tanımlanması için talepte bulunuyor. Talepler aksi bir durum olmadığı müddetçe çok kısa süre içinde onaylanıyor. Dördüncü doz randevu hakkı talep onaylandıktan sonra 7 günlük bir periyot olarak sisteme tanımlanıyor. Örneğin bugün talep oluşturanlara 25.08.2021-01.09.2021 aralığında randevu hakkı veriliyor.