İL İL HÜRRİYET YAZARLARININ SEÇİM TAHMİNLERİ İÇİN TIKLAYIN...
Bölgelerine dağılan Hürriyet yazarları gencinden yaşlısına, zengininden fakirine, kararsızından kararlısına hemen herkesin görüşünü alıp, gerçeğe en yakın seçim tahminlerine ulaşmaya çalıştı. Ortak kanı CHP ve AKP’nin birincilik yarışında olduğu, MHP’nin ise büyük sıçrama yaptığı.
Halka kulak verdiler
Hürriyet yazarları Tufan Türenç, Erman Toroğlu ve Ahmet Hakan, ABD Başkanı Bush’un meşhur ettiği manzaradan, seçimin manzarasına baktılar. Ortaköy’de şef, garson, komi, inşaat işçisi, şoför, işletmeci, esnaf ve sanatkardan oluşan mini bir final zirvesi yaparak çalışmalarını noktaladılar. Boğaziçi Köprüsü, Ortaköy Camii ve boğazın masmavi akan denizinin önünde görüşlerini ifade eden seçmenler AKP, CHP, MHP’ye oy vereceklerini belirttiler.
1. BÖLGE’Kararsız’lar MHP veya GP
İNANILMAZ sıcak ve nemli bir havada, Türkiye’nin en büyük oy pusulasının (88’e 20 cm) seçmenin önüne geleceği İstanbul 1. bölgede görevliydim. Seçmenin nabzını tutarken benim nabzım attı, "Madem hava bu kadar sıcak" dedim, gezimin sonunu hamamda bitirdim. Millet politikacıları keselemeden, ben keseyi kendime attırdım. Yoldaki vatandaş şikáyetçi. Enteresan cümleler kuruyor. Birine sordum, "Kime oy vereceksin" diye. Aldığım yanıt da enteresandı: "Var mı o kapasitede politikacı, söyle ona verelim hocam" dedi ve devam etti:
"Mehmet Ağar ile Deniz Baykal arasında inanılmaz farklılıklar var. Ama ben hangisine oy vereyim diye kararsızım. Düşünebiliyor musun?"
2 DAKİKADA MUAYENE
"Amerika’yı bile çarptı. Cem Uzan başa gelirse başarılı olur" diyeni bile duydum. AKP’liler, "Seçime gidiyoruz, zaman zaman ortalık karışıyor. Ama döviz yükseleceğine düşüyor. Eskiden mızrak gibi yükselirdi" diyerek ekonomik istikrara işaret ediyorlar.
Kimi, "Enflasyon yok diyorlar, toplu iğneyle, çengelli iğneyle enflasyon hesaplıyorlar. Elektrik ve mazota yapılan zammı hesaplamıyorlar" diye şikáyet ediyor.
Kartal’da bir kadın, "Her belediye başkanı, hemşerilerini İstanbul’a göç ettirdi. Buralarda mahalleler kurup kendi adamlarına iş verdi. Şimdi de onlar diyet ödeyecekler" diyor. Kimi, "AKP niye kadına önem versin. Türk insanının aile yapısı, evde erkek ne derse o olur sistemi" diye şikáyet ederken, kimi "Hastaneler eskisi gibi değil, saatlerce beklerdik, şimdi gidip 2 dakikada muayenemizi oluyoruz" diyerek memnuniyetini dile getiriyor.
Dolmuş, taksi şoförleriyle konuşuyorum, "Mazot 1 YTL diyen kimin parasını kime veriyor. Biz mazotu dışarıdan alan ülkeyiz, mazotu 1 YTL’ye indirecek kişinin petrol kuyuları mı var" diye soruyorlar. Kimi de diyor ki: "Bu AKP’nin hakkından ancak Cem Uzan gelir."
En son iki kardeşle konuştum. 5 yıl evvel İhlas’a 200 bin dolar yatırmışlar. "Paramız pul oldu. Bu iktidar kendi yandaşlarını kurtarmak için her şeyi yaptı. Ama Uzanlar’ı perişan etti. Eğer Uzanlar’a yapılanlar doğruysa diğerlerine niye yapmadılar? Ben 200 bin dolarımı hálá alamadım. Geçen seçimde AKP’ye oy vermiştim, ama bu kez o oyu vermem."
2 BÜYÜK SAKINCA
Bunlar vatandaşların görüşleri. Yaz ve turizm mevsimi olmasına rağmen, belki de en üst düzeyde katılımın gerçekleşeceği bir seçim yaşayacağız. Tatile gidenler, oy vermek için geri dönecekler. Bu trafik keşmekeşinde kimbilir kaç vatandaşımız hayatını kaybedecek. Bunun faturasını kim ödeyecek. Bu bir...
İkincisi... İnanılmaz derecede kararsız seçmen var. Çok enteresan, kararsızların çoğu MHP ile Genç Parti arasında gidip geliyor. Demokrat Parti’nin ise esamisi okunmuyor. Eğer Anavatan ile birleşip seçime girseydi büyük bir oy patlaması yaşardı. Şimdi büyük bir hüsran yaşayacak, öyle görünüyor.
BENCEBenim görüşüm mü? AKP 11, CHP 9, MHP 4 milletvekili çıkarır.
AKP’nin oy oranı düşer, ama birinci parti olur.
CHP’nin oy oranında yükselme var. İyi bir rüzgár yakalamışlar. Ama "Baykal’a rağmen oy vereceğim" diyenler çoğunlukta.
MHP barajı çok rahat geçecek gibi görünüyor.
En ilginci, nereye gitsem mutlaka Genç Parti diyen birileri çıkıyor. Cem Uzan akıllı adamdır. "Mazot 1 YTL, her işsize 300 YTL" dedi. Başbakan da muhatap oldu, diğer partiler de. Demek ki Genç Parti, onlar için tehlikeli. Ama maalesef acemilermiş. Uzan, "Ben iktidar olursam 1 YTL" diyor. Yüzde 10 barajını aşmak iktidar olmak demek değil. Yarın diyecek ki, "Ben koalisyondayım, gücüm yetmiyor". Olsun, politikacının da akıllısı, zekisi makbuldür.
Erman TOROĞLU yazdı
2. BÖLGEHasta Ecevit’i bile arar olduk
İSTANBUL ikinci bölgedeki görünüm şöyle: AKP-CHP başa baş... AKP de birinci parti olabilir, CHP de... AKP il örgütünün önemli bir ismi şu ilginç değerlendirmeyi yaptı:
"2002’deki AKP’ye dönük umut rüzgárı bu seçimde aynı güçte esmiyor. Evet başarılar var ama başarılamayanlar da var. Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde yaşananlar gelecek için tereddüt ve korkulu bir hava yarattı. Artı terör ve şehit cenazelerinin yarattığı tepki de var."
Bu değerlendirmeye AKP’lilerin büyük bölümü katılıyor ama yine de oylarının artacağı umudunda olanlar var. AKP örgütü olağanüstü çalışıyor. CHP örgütünde de moraller iyi. DSP ile yapılan seçim işbirliğinin olumlu bir hava yarattığı kesin.
2002’de bölgedeki 21 milletvekilinin 13’ünü AKP, 8’ini CHP kazanmış.
Meclis’e üçüncü partinin girmesi bu paylaşımı değiştirir. Hele dördüncü parti barajı aşarsa bu durum AKP ve CHP’ye en az dört milletvekiline patlar. Bu dört milletvekilinin 3’ü AKP’den gider.
Barajı aşacak üçüncü partinin MHP olacağı kesin gibi. İstanbul’da bir patlama bekliyorlar. Son seçimlerdeki seçmen sayıları kadar partili ve gönüllünün sahada çalıştığını söylüyorlar.
DP DÖRDÜNCÜ
Şu ilginç saptamayı dile getiriyorlar:
"İktidar, belediyeler eliyle seçmene bir sürü şey dağıtıyor. Yoksul insanlarda bir minnet duygusu yaratmaya çalışıyorlar ama tepki alıyorlar. İnsanlar ’Bizi dilenci durumuna soktular’ diyorlar. Esnaf ise çok zorda. Onlar da tepkili, ’Hasta Ecevit dönemini bile arıyoruz’ diye feryat ediyorlar." Dördüncü parti ya Genç Parti, ya da Demokrat Parti olacak. İstanbul’da DP zayıf. DP’nin umudu çiftçi ve küçük esnafta. Oralardan alacağı oylarla DP’nin barajı geçmesi bekleniyor. CHP’liler çok iddialı, "Bu sefer geçen seçimdeki paylaşımın kesinlikle tersi olacak ve CHP bölgeden, hatta İstanbul’dan birinci parti olarak çıkacak" diyorlar. Bazı CHP’liler ise Türkiye genelinde birinci parti olacaklarını öne sürüyorlar. CHP il yöneticileri, 1.5 yıldır çok ciddi çalıştıklarını söylüyorlar.
"Büyük bir heyecan var. Her gün 200 yeni kayıt yapıyoruz. Özellikle varoşlarda sevindirici bir ilgi görülüyor. O nedenle varoşlara dönük çalışmaları yoğunlaştırdık."
CHP’li yöneticilerin bu gözlemini bazı araştırmacılar da doğruluyor. Ama varoşlardaki bu eğilim sandığa nasıl yansıyacak? Saptanamayan bu. İkinci bölgedeki görünüm böyle. İstanbul aslında her seçimde Türkiye genelini verir. Şunu belirtmekte yarar var: Bu seçim sürprizlere açık bir seçim. Sandıktan gerilimli ve cepheleşmiş bir Türkiye çıkabilir. Bunu ancak geçen seçimde sandığa gitmeyen seçmenin bu kez oyunu kullanmasıyla artacak katılımın yüksek olması önleyebilir.
Çarşı, AKP’ye karşı
Çarşı, diye bakıp da, "
FB’li Tufan Türenç’e de karşı" demeyin sakın. Ama BJK’nın kalbi olan Çarşı Grubu, AKP’ye karşı.
Beşiktaş’ta dolaşırken onlarla seçimi konuştuk. Çarşı’nın tribün lideri Alen Makaryan, "Bizden CHP’nin dışına oy çıkmaz" diyor.
BENCEBirinci parti olmaya AKP daha yakın. Ancak CHP de birinci parti çıkabilir. Bu bölgede MHP sürpriz parti olmaya aday. Sonuçlar şöyle olabilir: AKP 10, CHP 8, MHP 3. (İkinci olasılık CHP 10, AKP 8, MHP 3.) Dördüncü parti barajı aşarsa bu üç partiden bir veya iki milletvekilini alabilir.
Tufan TÜRENÇ yazdı
3. BÖLGEBakırköy CHP Bağcılar AKP
HADİ Peyami Safa’nın ünlü "Fatih-Harbiye" romanına selam göndererek işe başlayalım: Bilenler bilir, bir zamanlar İstanbul’da "alafranga-alaturka" ayrımını, "Fatih-Harbiye" ayrımı ortaya koyardı. İstanbul üçüncü bölgede de tam olarak eskinin "Fatih-Harbiye" farklılığına benzemese de, onu andıran bir çelişki var. Üçüncü bölgedeki çelişki şöyle bir şey: Bölgenin bir tarafında biraz Anadolu muhafazakárlığının, biraz da büfeci İslamcılığının mührünü bastığı AKP kaleleri bulunmakta.
GÜL’E HAKSIZLIK Eğer yolunuz Bağcılar, Güngören ya da Esenler gibi "Birinci İstanbul"a mensup ilçelerden birine düşerse... Kahvehanelerde, cami avlularında, parklarda, berber dükkánlarında, lokantalarda, "Cumhurbaşkanlığı seçiminde Abdullah Gül’e haksızlık yapıldı" cümlesinin çok popüler olduğunu ve seçmeni fena halde motive ettiğini görürsünüz.
Terzi Recai Amca, bakkal Hüseyin, belediye işçisi Muzaffer, ev kadını Münevver Abla... Hepsi de "Haksızlık yapıldı" meselesine kafayı takmış durumda. Yani AKP, iddia edildiği gibi "mağduru oynuyor" ise bu oyun en azından üçüncü bölgenin "Birinci İstanbul"unda tutmuş gözüküyor. Ayrıca olaya daha pragmatik bakan "yoksul seçmenler" de var burada: "AKP giderse yardımlar kesilir" cümlesini, en az "Haksızlık yapıldı" cümlesini duyduğumuz kadar duyduğumuzu belirtelim de, gerisini siz hesaplayın.
"Birinci İstanbul" deyip geçmeyin! Çünkü bölgenin nüfusça kalabalık ilçeleri burada...
Bakırköy, Avcılar, Büyükçekmece, Silivri ve Çatalca’da ise... Cumhuriyet mitinglerinin motive ettiği bir kitle var. Bu kitle, "AKP gitmeli" diyor da başka bir şey demiyor. Bu nedenle oyları bölmemeye, CHP’de birleştirmeye kararlı. Laiklik, Atatürkçülük, Cumhuriyet... Buraları hareketlendiren, dalgalandıran sözcükler bunlar. Terörün artması ve her geçen gün artan şehit cenazeleri de buraları etkisi altına almış. AKP karşıtı havayı besleyen unsurlardan biri de bu.
MHP HAREKETLİ Demokrat Parti bir rüzgár estiremiyor. "Birleşememe sancısı", tüm Türkiye’de olduğu gibi burada da nüksediyor. MHP’de bir kıpırdama var ama bölgede öteden beri varlığı güçlü olmadığından yarışa epey geriden başlamanın dezavantajını yaşıyor. 3 Kasım’da MHP’sinden ANAP’ına, DYP’sine kadar anlı şanlı partileri geride bırakıp bölgede üçüncü parti olma başarısını yakalayan Genç Parti’ye gelince... Benzer bir başarıyı yakalaması zor görünüyor. Çünkü ne kadar "Barajı aştık, geliyoruz" havası basarsa bassın, seçmen Genç Parti’nin bir baraj sorunu olduğunu biliyor.
Bu nedenle Genç Parti oylarının bir kısmı CHP’ye, bir kısmı MHP’ye kayabilir.
Oyum Tayyip’eDoğu Sanayi Sitesi’nde plastik mutfak eşyaları ve sanayi parçaları imalatı yapan Hasan Usta, "Oyum Tayyip’e... Bundan öncekileri de gördük" diyor.
BENCEBarajı sadece iki parti, yani AKP ile CHP geçerse 25 milletvekilliğinden 14’ünü AKP, 11’ini CHP alır. MHP barajı aşarsa 13 AKP, 10 CHP, 2 MHP olur.
Ahmet HAKAN yazdı