GENÇLER PARALARINI YÖNETMEYÄ° ÖÄžRENÄ°YOR

BERNA ÃœLMAN
(VISA EUROPE KIDEMLI BAŞKAN YARDIMCISI VE BÖLGE GENEL MÜDÜRÜ)

Paramı Yönetebiliyorum projesi, eğitim içeriği, başarılı sonuçları ve tüm bankaları kapsayan katılımcı modeliyle Visa Europe’taki diğer ülkeler için de önemli bir örnek oldu. Bir süredir yerel ihtiyaçlar doğrultusunda eğitim içeriğindeki değişiklikler üzerinde çalışan Romanya’da, projenin pilot çalışmaları Haziran ayı itibariyle başlıyor.

Finansal okuryazarlık, bireylerin finansal ürün ve hizmetleri daha iyi anlaması, böylece ihtiyaçlarına en uygun tasarruf ve borçlanma ürünlerini seçmesi, hak ve yükümlülüklerini bilmesi anlamına gelmektedir. Tüm dünyada, birçok kurumun finansal okuryazarlık kavramını tanımlamak üzerine çalıştığını, bu alanda eğitim ve düzenleme yaklaşımlarını tartıştığını ve tüketicilerin finansal bilinç düzeyi üzerine araştırmalar yaptığını görmekteyiz.

Visa Europe olarak finansal okuryazarlık alanında sektöre liderlik ederek, faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerde tüketicilerin bilinçlendirilmesi ile ilgili çalışmalar, sanal mecralarda gençlere ve yetişkinlere yönelik uygulamalar yürütüyoruz. Farklı paydaşları bir araya getirerek, fikir alışverişine imkân sağlayan ortak platformlar yaratıyoruz.

Ülkemizde de 2006’dan bu yana Tüketicinin Finansal Bilincinin Geliştirilmesi Konferansları’nı organize ediyoruz, finansal eğitim alanında çalışmalar yapan çeşitli tüketici gruplarını destekliyor ve ortak projeler yürütüyoruz. Türkiye’de bu alanda yaptığımız çalışmaların odak noktasını ise "Paramı Yönetebiliyorum" projesi oluşturuyor. 


2009’DAN BU YANA "PARAMI YÖNETEBİLİYORUM"

Bütçe yönetimi, erken yaşlarda öğrenilirse, bireylerin hayatında fark yaratıyor. Doğru finansal bilgiler ve para yönetimi alışkanlıkları, gençlerin parayla tanıştığı, ilk bireysel harcama veya birikim kararını aldıkları yıllarda edinildiğinde, yaşamlarının geri kalanında davranışlarına kalıcı olarak yansıyor. İşte bu nedenle ülkemizde finansal okuryazarlığın pekiştirilmesi için en stratejik kitleyi gençler olarak belirledik. Nitekim, projeye başlamadan önce yaptırdığımız araştırma bize şunu gösterdi: Gençlerimizin %97’si finansal kararlar alırken konuyu uzmanlara danışmadan karar veriyordu; %87’si ilerideki büyük satın alımları için para biriktirmiyor; % 44’ünün kendine ait banka hesabı bulunmasına rağmen %94’ü birikimlerini bankacılık sistemi dışında tutmayı yeğliyordu.

Bu noktadan hareketle Visa Europe olarak üye bankalarımızın desteği ve ‘Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’ (UNDP), ‘T.C Kalkınma Bakanlığı’ ve ‘Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği’ işbirliği ile 2009 yılında "Paramı Yönetebiliyorum" projesini hayata geçirdik. Proje kapsamında gençlere, kişisel mali kaynaklarını bütçeleme ve finans hizmetlerini doğru kullanma konusunda eğitim olanağı sunmayı amaçladık. 

Kamu, özel sektör ve sivil toplum ortaklığı ile bu alanda gerçekleştirilen ilk proje olan "Paramı Yönetebiliyorum", iki yılın sonunda 56 ilde 12 bin öğrenciye ulaştı. Ulaşmakla kalmadı, bu gençlerde belirgin bir değişim yarattı.

GENÇLER KONTROLLÜ HARCAMA ALIŞKANLIĞI KAZANIYOR

Paramı Yönetebiliyorum projesi kapsamında her yıl gerçekleştirdiğimiz etki analizi çalışmaları, geldiğimiz noktayı ve gençlere kazandırdıklarımızı somut bir şekilde ortaya koyuyor. Eğitime katılan gençler, bir yandan finansal kavramları öğrenirken, diğer yandan zorunlu olan ve olmayan harcamalarını ayırt etmeyi, bütçeye yapıp ona göre yaşamayı öğreniyor ve artan oranlarda aylık harcamalarını takip ediyor. 

Paramı Yönetebiliyorum eğitimi sonrasında finansal kavramlar ve bütçeleme konularında bilgi artışı, gençlerin finansal davranış ve tutumlarını olumlu yönde etkiliyor. İkinci yıl etki analizi sonuçlarına göre, aylık harcamalarını takip eden gençlerin oranı 8 puanlık artış gösterirken, her zaman bütçe yaptığını belirten gençlerin oranı eğitime katıldıktan sonra 10 puan yükseliyor. Yaptıkları bütçeye sadık kalan gençlerin oranın da ise 16 puanlık bir artış görülüyor. Bu sonuçlar, eğitime katılan gençlerin, bütçe yapma ve kontrollü harcama alışkanlığı kazandığını ortaya koyuyor. 

PROJENİN YAYGINLAŞMASI KONUSUNDA ÖNEMLİ ADIMLAR ATILIYOR

Paramı Yönetebiliyorum projesi kapsamında gençlere verilen eğitimle kısa sürede ulaşılan bu başarılı sonuçlar, kamunun desteğiyle ülke çapında gerçekleştirilebilecek finansal okuryazarlık seferberliğinin etkisi hakkında da ipuçları veriyor. Proje ortaklarından Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ve İstanbul Şişli Kaymakamlığı arasında imzalanan protokol ile Paramı Yönetebiliyorum eğitimi finansal okuryazarlık teması kapsamında, pilot okul seçilen Ahi Evran Ticaret ve Endüstri Meslek Lisesi’nde verilmeye başlandı. Şişli’deki diğer liselere de taşınacak olan bu girişim, projenin yaygınlaşması açısından önemli bir adım oldu.  

KATILIMCI MODELİYLE AVRUPA’YA ÖRNEK OLDU

Paramı Yönetebiliyorum projesi, eğitim içeriği, başarılı sonuçları ve tüm bankaları kapsayan katılımcı modeliyle Visa Europe’taki diğer ülkeler için de önemli bir örnek oldu. Bir süredir yerel ihtiyaçlar doğrultusunda eğitim içeriğindeki değişiklikler üzerinde çalışan Romanya’da, projenin pilot çalışmaları Haziran ayı itibariyle başlıyor. Türkiye olarak diğer Visa Europe ülkelerine ödeme sistemlerinde uzun süredir teknolojik yenilik ihraç ediyorduk. Ülkemizin, finansal okuryazarlık alanında da kurumsal sorumluluk projesi ihraç eder konumuna gelmesinden büyük mutluluk ve gurur duyuyoruz.

Projemizi başarıyla sürdürmemize olanak sağlayan tüm proje ortaklarımıza, verdikleri destek için üye bankalarımıza ve sahada canla başla çalışıp, bizi her gün amacımıza bir adım daha yaklaştıran gönüllü eğitmenlerimize teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Bizler, bir yandan bir sosyal sorumluluk projesi yürütüyoruz, bir yandan da böyle bir eğitimin başarıya ulaşması için yapılması gerekenleri bir anlamda modelliyoruz. Bundan sonra atılacak en doğru adım, devletin önderlik ettiği ve tüm paydaşların işbirliği yaptığı bir ulusal finansal eğitim stratejisinin geliştirilmesi olmalıdır.

AMAÇ GENÇLERİN KAPASİTESİNİ GELİŞTİRMEK

SEZAÄ° HAZIR
(HABİTAT KALKINMA VE YÖNETİŞİM DERNEĞİ ONURSAL BAŞKANI)

Derneğimizin en önemli çalışmalarından biri dezavantajlı gençlere yönelik finansal okuryazarlık çalışması 

Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği olarak kuruluş amacımız gençlerin kapasitelerini geliştirerek toplumsal kalkınmaya katkı sağlamaktır. 1995’ten günümüze kadar Türkiye’nin 81 ilinde binlerce genç gönüllü ile çalışmalarını yürüten dernek, gelinen noktada çalışmalarını üç ana başlıktan toplamaktadır.  

* Yerelleşme ve gençlerin karar alma süreçlerine katılımı için yasal ve kurumsal çalışmalarda bulunmak: Gençlerin yerel düzeydeki karar alma süreçlerine katılımını destekleyen en önemli mekanizma Kent Konseyi Gençlik Meclisleri’dir. Aynı şekilde Kadınların, Gençlerin ve Engellilerin ortak çalışma kültürünün geliştirilmesi ve yerel politikaların oluşum süreçlerine dahil edilmesinde önemli mekanizmalar yerel Demokrasi Akademileri’dir.  

* Girişimcilik: Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği, artan küresel krizle birlikte Gençler arasında girişimcilik kültürünü geliştirmek ve gençler ile iş dünyası arasında ortaklıklar kurmak için TOBB Genç Girişimciler Kurulu içinde yer alarak çalışmalar yürütmektedir. 

* Kapasite Geliştirme: Dernek kapasite geliştirme başlığı altında binden fazla gönüllü gençle 150.000 gence yüz yüze eğitim vererek bilgisayar okuryazarlığı ve gençlerin bilgiye erişimini kolaylaştırmakta, çalışmaların sürekliliği için 26 Habitat Bilişim Akademisi açmıştır. 

Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği’nin en önemli çalışmalarından biri de dezavantajlı gençlere yönelik Finansal Okuryazarlık çalışmasıdır. 2009 yılında Visa Europe, UNDP ve T.C. Kalkınma Bakanlığı ile başlatılan Paramı Yönetebiliyorum projesi kapsamında, 56 ilde 234 gönüllü eğitmen ile 11806 kişiye eğitim verilmiş; eğitim alanların büyük kısmını da genç kadınlar oluşturmuştur.

Proje kapsamında bir taraftan gençlerin finansal bilinç konusunda algısı değişmekte, diğer taraftan tüketim kalıpları değişerek parasını doğru kullanma ve yatırım yapma konusunda farkındalık oluşmaktadır. Proje sonunda yapılan analizlerde bu konuda olumlu yönde gelişmeler kaydedilmiştir. Gençler bu projede gönüllü çalışarak farklı illerde ve kültürlerde akranları ile sosyal bir network oluşturmakta, aynı zamanda akranlarına eğitim vererek sosyal sorumluluk bilinciyle elini taşın altına koymaktadırlar. 

Projenin başarısı uluslararası düzeyde de ilgile izlenmekte ve diğer ülkelerde de uygulanmaya başlamaktadır.


ÖZEL SEKTÖRE KAMU DESTEĞİ 

DÄ°LEK OKKALI ÅžANALMIÅž
(KALKINMA BAKANLIĞI PLANLAMA UZMANI) 

Bakanlığımız özel sektörün gençlik alandaki çalışmalarını özel olarak teşvik etmekte ve bazı projelerine de maddi destek sağlamaktadır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği, Visa Europe ve 24 üye bankasının katılımıyla geliştirilen Paramı Yönetebiliyorum Projesi de bu kapsamda desteklenen projelerdendir. 

Kalkınma Bakanlığı, yüksek oranlı genç nüfus yapısının gelecek için "demografik fırsat penceresi" olmasının da ötesinde gençlerin günümüzde de değerli olduklarını hissettirecek bir yaklaşımla gençlerin ihtiyaçlarını, farklılıklarını ve kırılganlıklarını dikkate alarak kalkınma planları, orta vadeli programlar ve yıllık programlarda gerekli tedbirleri almakta, mevzuat çalışmalarına destek ve görüş vermekte, proje ve programlara kaynak aktarmakta, uluslararası kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunmaktadır. Bu çalışmalarda temel amaç "düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, yeni fikirlere açık, Atatürk ilkelerine bağlı, demokratik değerleri benimsemiş, milli kültürü özümsemiş, farklı kültürleri yorumlayabilen, yaşadığı topluma duyarlı ve özgüven ve sorumluluk duygusu gelişmiş insanlar yetiştirmektir.

Bu amaçla, ulusal bir gençlik politikası oluşturulması ihtiyacı da göz önünde bulundurularak, 2012 yılında başlatılan 10. Kalkınma Planı çalışmaları kapsamında gençlerin talep ve ihtiyaçlarını, gençlik alanındaki politika ve hizmetlerin temel gerekliliklerini değerlendirmek üzere geniş katılımlı bir "Gençlik Özel İhtisas Komisyonu" oluşturulmasına karar verilmiştir. Aynı zamanda Gençlik ve Spor Bakanlığı’(GSB)nın gençlik politikasına yönelik çalışmalarına da katkı sağlanmaktadır. 

Gençlere yönelik rutin kamu hizmetleri kapsamında sağlık, eğitim, barınma, spor gibi alanlarda tahsis edilen kaynaklara ilave olarak 2011 Yılı Yatırım Programı kapsamında GSB’ye özellikle gençlere sunulan hizmetler alanında kurumsal kapasitesinin artırılması ve sivil toplum kuruluşlarının gençlere yönelik projelerini desteklemeye yönelik bir hibe programının başlatması için kaynak tahsis edilmiştir.

Ayrıca Bakanlığımızca 2008 yılında 9 ilde başlatılan ve 2012 yılı itibarı ile 30 ilde yürütülen Sosyal Destek Programı (SODES) ile kamu kurum ve kuruluşları ile STK’larca teklif edilen gençlere yönelik yüzlerce projeye destek sağlanmıştır.  

GENÇLİK İNSANIN EN DİMANİK DÖNEMİ 

Kalkınma Bakanlığı, uluslararası kuruluşlarla ortaklıklar yoluyla da gençlere yönelik projeleri desteklemektedir. Bakanlık, özel sektörün gençlik alandaki çalışmalarını özel olarak teşvik etmekte ve bazı projelerine de maddi destek sağlamaktadır. Bakanlığımız, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği, Visa Europe ve 24 üye bankasının katılımıyla geliştirilen Paramı Yönetebiliyorum Projesi de bu kapsamda desteklenen projelerdendir.  

Gençlik, insan hayatının en canlı, dinamik, beklentilerin en yoğun olduğu diğer yandan ihtiyaçların oldukça çeşitlendiği hassas bir dönemi ifade etmektedir. Bu dönemde gençlerin bu hareketliliklerini ve çeşitliliklerini kısıtlamadan onlara şimdi ve gelecekte, hayatlarının her aşamasında, kullanacakları gerekli bilgilerin verilmesi gençler için önemli bir kazanımdır. "Paramı Yönetebiliyorum Projesi" de gençlere günlük hayatlarında birebir kullanacakları bilgilerin daha da ötesinde bir anlayış sunmaktadır. Bugün harçlıklarını ve burslarını yönetmekle başlayan finansal tecrübeleri, gelecekte aile bütçelerini, kendi işletmelerini yönetme noktasında gençlere ciddi bir katkı sağlayacaktır. Ülkemizde 15-29 yaş grubundaki nüfusun toplam ülke nüfusun 1/4 ünden fazlasını (%26,5) teşkil ettiği dikkate alındığında ve projenin her geçen sene daha geniş kitlelere yayıldığı düşünüldüğünde projenin önemi daha da ortaya çıkmaktadır.  

Paramı Yönetebiliyorum Projesi’nin, Türkiye’de ilk kez finansal okuryazarlık konusunda kamu, sivil toplum ve özel sektörün bir araya geldiği bir proje olması, gençlere paralarını yönetmeyi öğreterek sağlıklı bir finansal gelecek ile sürdürülebilir kalkınma sürecine katkıda bulunmayı hedeflemesi ve akran eğitimi modeli ile gittikçe artan bir yararlanıcı kitlesine ulaşması da projeyi önemli kılan diğer etmenlerdir. 

Projenin gençlerin sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri ve toplumsal hayata aktif katılımlarını sağlamaya, kişilik, özgüven ve aidiyet duygularının gelişimine ve yaşam kalitelerini yükselmesine önemli katkılar sağladığı ve bu katkının artarak devam edeceği düşünülmektedir.

KADINLAR EVLERİNDEN ÇIKIYOR

 HANSIN DOGAN
(BİRLEŞMIŞ MİLLETLER KALKINMA PROGRAMI ULUSLARARASI ÖZEL SEKTÖR VE KALKINMA MERKEZİ DİREKTÖR YARDIMCISI)

Katılımcıların profiline baktığımızda göze çarpan başka bir unsur da Türkiye’de kadınların artık evinden çıkmak istemesi. Kadınların ekonomik ve sosyal güçlenmesine fayda sağlayacağını düşündüğümüz bu projeden faydalananların yüzde 55’inin kadın olması Türkiye’nin yaşadığı hızlı değişimin önemli bir göstergesi 

Sağlıklı bir ekonomik sistemde her bireyin finansal ürün ve hizmetlerden yararlanıp iş kurabilmesi ve geliştirebilmesi, ihtiyaçlarını kontrollü bir şekilde borçlanarak giderebilmesi, tasarruflarını koruyabilmesi ve değerlendirebilmesi mümkün olmalı. Finansal ürün ve hizmetlerden tüm vatandaşların faydalanabilmesi bu aşamada çok önemli.

Türkiye’de bankacılık ve finans sektörü özellikle son 10 yılda çok sağlıklı bir yapıya oturtularak bir önceki on yıla göre borçlanmanın maliyeti düşürüldü. Bu da tüm bireylere karlı yatırımlar yapabilme ve tasarrufta bulunabilme fırsatı yarattı.  

Ancak, gelişen sektöre paralel olarak finansal ürün ve hizmetlerden doğru şekilde faydalanmayı sağlayacak bilinç düzeyinin oluşması aşamasında toplumda bir eğitim eksikliği bulunuyor. Paramı Yönetebiliyorum projesi bu ihtiyaca cevap vermek için Visa Europe, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Kalkınma Bakanlığı ve Habitat Yönetişim ve Kalkınma Merkezi tarafından hayata geçirildi. Gençlerin finansal yönetim becerisine, yatırıma ve tasarrufa hazırlandıkları öğrencilik döneminde kavuşması için bugüne kadar 56 ilde verilen yüzlerce eğitime yaklaşık 12,000 kişi katıldı. Daha sınırlı bir coğrafyayı hedefleyerek başlamış olan bu projeye gösterilen yoğun ilgi ve talep, gençlerin finansal okuryazar olma konusundaki beklentisini çok açık ortaya koyuyor. Proje, gelen taleplere çözüm getirecek şekilde sürekli güncelleniyor ve kapsamı genişletiliyor.  

TÜRKİYE 77. SIRADAN KURTULMALI 

Katılımcıların profiline baktığımızda göze çarpan başka bir unsur da Türkiye’de kadınların artık evinden çıkmak istemesi ve ekonomik hayata eşit birer birey olarak katılma çabası. Paramı Yönetebiliyorum projesi bunu temin edebilmek için kendine hedef koydu ve bu hedefe ulaşmada hiç zorlanmadı. Kadınların ekonomik ve sosyal güçlenmesine fayda sağlayacağını düşündüğümüz bu projeden faydalananların yüzde 55’inin kadın olması Türkiye’nin yaşadığı hızlı değişimin önemli bir göstergesi. 2011 İnsani Gelişim Raporu’na göre Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi puanı 0.443 olan Türkiye, değerlendirmeye alınan 146 ülke arasında 77’nci sırada bulunuyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye’nin bu sıralamada hızla üst sıralara çıkmasını bekliyoruz.  

Projenin finansal okuryazarlık konusunda duyarlılığı artıran kamu politikalarına katkıda bulunması en öncelikli hedeflerimiz arasında. Elde edilen deneyim küresel çapta faydalanılabilecek bir model haline geldi ve diğer ülkelerde de uygulanmaya başladı. Türkiye’nin proje modeli ihraç ettiği ilk ülke Romanya oldu ve VISA Europe ile UNDP Romanya ülke ofisi arasında yapılan anlaşmalarla proje hayata geçirildi. 

Paramı Yönetebiliyorum projesinde ortaklık içinde bulunduğumuz kurumlara, uygulamaya yardımcı olan danışmanlarımıza ve 56 ilde eğitimleri sürdüren sayısı iki yüzü aşkın gönüllü eğitmenlerimize sonsuz teşekkür ediyorum.

 

PARANIZI YÖNETMEK KENDİNİZİ VE YAŞANTINIZI YÖNETMEKTİR 

PARAMI YÖNETEBİLİYORUM PROJESİNİN EĞİTİM İÇERİĞİNİ HAZIRLAYAN AHMET BULDAM

Bize proje hakkında kısaca bilgi verir misiniz?

- Ülkemizin nüfusunun dörtte biri 15-30 yaş aralığında ve her yıl bir milyona yakın çocuk 18 yaşını bitirip yetişkinliğe adım atarak kendi parasını yönetmeye hak kazanıyor. Yetişkinliğe adım atan bu çocuklar, yaşam ufkuna bakıp, hayalleriyle olanaklarını kendine göre denkleştirmeye çalışıyor. "Paramı Yönetebiliyorum" projesi işte bu geniş kesime seslenerek hesabını bilen, çağdaş finans sisteminin sunduğu hizmetlerden akıllıca yararlanabilen yurttaşlar yaratmaya çalışıyor. Proje, gençlere tam gerek duydukları noktada gerek duydukları bilgiyi vererek bu alandaki açığı kapamaya çalışıyor.  

Eğitim içeriğini oluşturmak için özel bir araştırma yaptınız mı?

- İçeriği hazırlarken Avrupa ve ABD’deki bazı benzer eğitim programlarını inceledim ve hepsinde ortak öğenin "kişisel bütçe" kavramı olduğunu gördüm. Ayrıca bankacılık hizmetleri hakkındaki bilgilerin işlenişinde ülkeden ülkeye farklar bulunuyor. Ben de bu doğrultuda projeyi Türkiye’deki sisteme uyarladım. Projenin uygulama aşamasında gençlerin bu tür gönüllü bir eğitime ayıracak fazla zamanları olmaması bizi zorladı diyebilirim.

İçeriği tasarlarken gençlere en çok ihtiyaç duyacakları becerileri kazandıracak özet bilgileri seçebilmek için çok çaba sarfettik.

Proje akran eğitimi üzerinden ilerliyor. Neden bu modeli seçtiniz?

- "Paramı Yönetebiliyorum" projesini kurgularken gençlerin ihtiyaçlarını önüme alarak yola çıktım. Projenin amaçlarına en uygunu akran eğitimi modeliydi. Baştan itibaren müfredatın oluşturulmasını üstlendiğim için ilk eğitici eğitimlerini de ben verdim. Yetişen eğiticiler kendi çevrelerindeki akranları arasından derledikleri katılımcılarla eğitim çalışmalarını yürüttüler ve ileride yerlerini alabilecek eğitmenleri de yetiştirdiler.

 EĞİTİM HER ZAMAN İKİ YÖNLÜ ÇALIŞIR

Gençlerin bütçe konusunda öncelikli olarak öğrenmesi gerekenler nelerdir?

- Yetişkin olmanın en önemli adımlarından biri kişinin kendi tüketim yapısını tanımasıdır. Çocuklukta ailemizin bizim için ne harcadığını, tüketim tercihlerini nasıl yaptıklarıyla pek ilgilenmeyiz ama yaşam tarzımızı kanıksarız. Bir gün bu yaşam tarzını sürdürme işini üstlendiğimizde nasıl bir tüketici olduğumuzu kavramaya, yani tükettiğimiz binlerce malın, hizmetin içinde neyin ihtiyaç, neyin alışkanlık, neyin sadece lüks bir heves olduğunu ayırmaya başlarız. Bu noktada sınırlı gelirimiz bizi akıllı tercihler yapmaya zorlar. Bütçe kavramı da tam burada başlar. Diğer beceriler, yani ödemeleri doğru yöntemlerle yapmak, para biriktirmek ve bu birikimleri korumak, akıllı borçlanmak gibi yetkinlikler bütçeyi hayata geçirmek için gereklidir.

Proje kapsamında çeşitli illerde eğitimleriniz oluyor. Eğitimleriniz daha çok teorik bilgiye mi dayanıyor yoksa gençlerin yaşamlarına dair örnekler üzerinden mi anlatım yapıyorsunuz?

- Her tür eğitimde altın kural katılımcıların kendi yaşantılarından işe başlamaktır. Bu yönüyle etkin bir eğitim her zaman iki yönlü çalışır. Eğitmen katılımcıları, katılımcılar da eğitmeni bu şekilde anlayıp ilişki kurabilir. Paramı Yönetebiliyorum eğitmenleri bu amaçla gençlerin hemen yaşamına yansıtabilecekleri pratik modeller ve yararlı bilgiler paylaşmaya çalışıyor. Eğitimin içeriğinde hemen hemen hiç teorik bilgi yok diyebiliriz.

Avrupa geneline baktığımızda bütçe yapma konusunda en başarılı ülke hangisi? Sizce Türk halkı parasını nasıl yönetiyor?

- Bir ülke için kesin genellemeler yapmak hem zor hem doğru değil. Son yıllarda yaşanan krizlerde batılı toplumlarda geniş tüketici kitlelerinin topluca yanlış kararlar verebildiklerini gördük. Elbette finans sistemini veya devlet politikalarında farklılıklar olabilir; ama tüketicilere düşen "bilinçli harcama" sorumluluğunu da göz ardı etmemek gerek. Son 50-60 yılda Türkiye’de yurttaşların paralarını giderek daha iyi yönetmeye başladıklarına inanıyorum. Bugünün kuşaklarına baktığımızda ise, anne-babalarına göre daha iyi hesap yapmaları, daha bilgili olmaları gerektiğini düşünüyorum.

Parayı yönetebilmek için belirli bir temel eğitimden geçmiş olmak gerekli midir?

- Bütçe yapmanın yolları elbette sağduyuyla, el yordamıyla da bulunabilir. Finans sisteminin bireylere sunduğu hizmetler konusunda temel bilgiler finans kuruluşlarından alınabilir. Eğitimin temel katkısı bilgi akışını hızlandırmak ve akranlar arasında bilgi alışverişini kolaylaştırarak karşılaştırma ve yorumlama yapmayı sağlamak.

TÃœKETÄ°MÄ°MÄ°ZÄ° TANIMAK KENDÄ°MÄ°ZÄ° TANIMAKTIR

Sizce genel olarak hangi konularda para yönetimi zorlaşıyor?

- Gözlemler, zorunlu olmasa da yerleşmiş tüketim alışkanlıklarını değiştirmenin oldukça zor olduğunu gösteriyor. Bu durum gençlerde de aynı. Tüketiminizi tanımak, aslında kendinizi tanımaktır. Paranızı yönetmek, kendinizi ve yaşantınızı yönetmektir. Bu yüzden kendi paranızı yönetmenin ön koşulu yaşamınıza hâkim olabilmek. En önemli zorluklardan biri borçlanmanın sınırını bilebilmek, diğeri ise birikimleri yatırıma dönüştürürken riskleri iyi hesaplamak. Bu sebeple Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinde bu konulara da eğiliyoruz.

Para yönetimi konusunda uzmansınız. Peki, siz paranızı nasıl yönetiyorsunuz?

- Herkesin kendine has bir yaşam biçimi ve tüketim alışkanlıkları vardır. Her aile ve birey kendi birikimi hakkındaki yatırım kararını kendi başına verir.

Bu konuda anne – babalara da düşen roller var. Ne tavsiye edersiniz?

- Bu konuda kural koymak zor ancak çocukların ya da gençlerin olanaklar elverdiği ölçüde kendi ailesinin harcamalarını bilmesi, belirli konularda bir bütçe içinde kendi harcamalarını yapması, bankacılık hizmetlerini öğrenmesi yararlı olacaktır. Örneğin öğrenimini ailesinden uzakta sürdüren gençlerin bütçelerini daha iyi bildiklerini görüyoruz çünkü kişisel harcamalarının çoğunu kendileri yapıyorlar. Tüketim kalıpları çok genç yaşlarda oluşuyor. Bu nedenle anne-babaların ailenin genç üyelerine sağladıkları yaşam tarzında aşırılıklardan kaçınmaları, gençleri ileride daha güçlü ve bütçe yönetimi konusunda daha dikkatli bireyler yapacaktır.

 "Projenin amaçlarına en uygunu akran eğitimi modeliydi. Yetişen eğiticiler kendi çevrelerindeki akranları arasından derledikleri katılımcılarla eğitim çalışmalarını yürüttüler ve ileride yerlerini alabilecek eğitmenleri de yetiştirdiler"

10 ADIMDA BÜTÇE

Okuma yazmayı biliyor olabilirsiniz. Peki bir finansal okur yazar mısınz? Uzmanlar denk bütçe yaratmak için sizin için en temel 10 ipucunu hazırladı

1. Harcama defteri tutun.

Harcamalarınız yaşamak için gerek duyduğunuz her şeyin toplamıdır. Ne harcadığınızı ve neye harcadığınızı tam olarak biliyor musunuz? Başkalarının (örneğin babanızın) sizin adınıza yaptığı harcamalar var mı?

2. Aylık harcamalarınızı gözden geçirip başlıklar altında toplayın.

Harcamalarınızı sınıflandırırken ev, giyim-kuşam, gıda, tatil, sağlık, hediye gibi başlıklar kullanın. Yaşam tarzınız için önemli gördüğünüz her harcama türüne ayrı bir başlık açın. Hangi harcamalara odaklandığınızı daha iyi göreceksiniz.

3. Harcamaları zorunlular ve zorunlu olmayanlar diye iki gruba ayırın

Bütçe yapmanın kritik bir aşamasıdır. Zorunlu, yani öncelikli olanla, zorunlu olmayanı yani ertelenebilir olanı ayırmalısınız. Bu konuda sağduyunuz size yardımcı olacaktır. Bütçeyi kendiniz için yaptığınızı unutmayın; kendinize dürüst olun.

4. Gelir kaynaklarınızdan düzenli ve güvenilir olanları belirleyin

Maaş, burs gibi gelirler başarınız sürdükçe düzenlidir. Ticaret kârı, prim, bahşiş gibi gelirlerin sürekliliğine güvenemezsiniz. Bütçenizi yaparken güvenebileceğiniz gelirleri, tutarlarını ve zamanlamalarını belirleyin.

5. Ödeme ve gelirlerinizi bir takvime yerleştirin

Peki, gelir ve ödeme tarihleriniz çakışıyor mu? Bu önemli. Bir ayın tümünü göreceğiniz, her günün önemli gelir ve ödemelerini yerleştireceğiniz bir takvim bulun. Bu takvimi işleyin ve ödemeleri gelir türüne göre ayarlamaya çalışın.

6. Bir aylık zorunlu harcamalarınızla güvenli gelirlerinizi toplayıp bütçenizi görün

Şimdi, bir aylık zorunlu harcamalarınızla güvenli gelirlerinizi toplayın. Gelirler harcamaları geçiyorsa bütçeniz "fazla veriyor" demektir. Tersi geçerliyse, bütçeniz "açık vermektedir".

7. Bütçeniz yeteri kadar "fazla veriyorsa" birikimlerinizi ne yapacağınızı düşünmeye başlayın

Bütçeniz "fazla verdi". Zaten amacınız bu fazlaları biriktirip, uzun dönemde büyük hedeflere ulaşmak. Birikimlerinizi güvenli ve verimli olarak değerlendirmek için yatırım yolları aramaya başlayın. Dikkatli olun, iyi hesap yapın.

8. Bütçeniz yeterli artı vermiyor ya da açık veriyorsa harcamalara dönüp onları kısma yolları arayın

Bütçeniz az miktarda "fazla verdi" ya da "açık verdi". Tehlike işareti! Zorunlu harcamalarınıza bir kez daha bakıp, kısabilecekleriniz varsa kısmayı deneyin.

9. Harcamalarınızı kısamıyorsanız, ek gelir yaratmanın yollarını düşünün

En temel harcamalarınızı belirlediniz ama geliriniz yine yetersiz. Gelirinizi artırmanın yolları mutlaka vardır. Biraz kendinizi zorlayıp çağrı merkezlerinde, üniversite kampüslerinde yarı zamanlı veya ek işler bulabilir, ders verebilir, zamanınızı değerlendirebilirsiniz. Düşünün, arayın, deneyin.

10. Yeni bir aylık bütçe yapın

Bir aylık bütçe çalışmanız çok öğretici oldu. Şimdi önünüzde bir ay daha var. Fırsatlarla dolu yeni bir ay. Oturup yeni bir bütçe yapın. Unutmayın ki paranızı yönetebildiğiniz ölçüde, kendi yaşamınızı da yöneteceksiniz. Gelecek, sizin geleceğiniz.

Ä°ÅžTE BU BÄ°ZÄ°M HÄ°KAYEMÄ°Z

2009’da büyük heyecanla çıktığımız Paramı Yönetebiliyorum serüvenimiz aradan geçen zamanda Anadolu’nun birçok kentinde hummalı bir finansal okuryazarlık seferberliğine dönüştü. İşte bu büyük seferberliğin bizim için önemli olan mihenk taşları

* Ekim-Aralık 2009 - Müfradatın Oluşturulması ve Eğitmenlerin Belirlendi

Projenin ilk adımı, Paramı Yönetebiliyorum amaca uygun eğitim içeriğinin geliştirilmesi ve eğitimi veren gönüllü eğitmenlerin seçilmesiyle atıldı.

* 2 Aralık 2009 - Paramı Yönetebiliyorum Proje Lansmanı

Proje ortaklarının da katılımı ile düzenlenen basın toplantısıyla Paramı Yönetebiliyorum kamuoyuna duyuruldu. Toplantıda Türkiye’de ilk kez kamu, özel sektör ve sivil toplum ortaklığıyla gerçekleştirilen bir finansal bilinç projesine imza atıldığı vurgulandı.

* 19 Ocak 2010 - Danışma Kurulu Toplantısı

Paramı Yönetebiliyorum Danışma Kurulu Toplantısı 19 Ocak 2010 Salı günü Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının ev sahipliğinde Ankara’da gerçekleştirildi. Danışma Kurulu Toplantısı’na proje ortakları ile beraber T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, T.C. Merkez Bankası Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğü, Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, T.C. Devlet Bakanlığı, Yapı Kredi ve Ziraat Bankası’ndan temsilciler de katıldı.

* Şubat 2010 – Eğitmen Eğitimleri

Gençlik Meclislerinden, üniversitelerden ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarından seçilen 57 gönüllü genç, 19-28 Şubat 2010 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen eğitmen eğitimlerine katılarak, sunum teknikleri ve eğitim içeriği üzerine bilgilendirildi. Gençler, Paramı Yönetebiliyorum Proje Danışmanı Ahmet Buldam tarafından eğitildi.

* Mart 2010 – Yerel Eğitimler başladı

İlk eğitim İzmit Gençlik Meclisi Eğitim Komisyonu Başkanı olan ve aynı zamanda projenin gönüllü eğitmenlerinden Taner Yurttaş tarafından verildi.

* 5 – 6 Temmuz 2010 – Paramı Yönetebiliyorum Projesi Koordinasyon Toplantısı

Projenin durumu ve gelecek stratejisinin değerlendirildiği ilk koordinasyon toplantısı, genç eğitmenlerin, proje uzmanlarının ve proje ortaklarının katılımıyla İstanbul’da gerçekleştirildi. Gençler yereldeki deneyimlerini birbirlerine aktardı, başarı hikâyeleri paylaşıldı ve uzman eğitmenlerle fikir paylaşımı gerçekleştirildi.

* 15 Ekim 2010 - "KSS Çözümleri Pazaryeri" Etkinliği

Kadir Has Üniversitesi’nde Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği tarafından CSR Europe, Amerikan Şirketler Derneği (ABFT), UNDP ve Kadir Has Üniversitesi ortaklığı ile gerçekleştirilen "KSS Çözümleri Pazaryeri" etkinliğinde Paramı Yönetebiliyorum projesi en iyi 5 kurumsal sosyal sorumluluk projesinin arasında yer aldı.

* Kasım – Aralık 2010 - Eğitmen Eğiticisi Eğitimi

Gönüllü eğitmenler arasından seçilen 12 genç, eğitmen eğiticisi oldu.

* Mart 2011 - Proje Etki Analizi

Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinin katılımcılarda tetiklediği tutum ve davranış değişikliklerinin ölçümlenmesi açısından projenin ilk etki analizi gerçekleştirildi.

17 ilde başlatılan proje, ilk yılın sonunda 46 ile yayılırken eğitimlerle 6.500 gence birebir ulaşıldı. Araştırma sonucunda gençlerin %75’inin bütçe yapmayı öğrendiği gözlemlendi.

* Nisan 2011 – Paramı Yönetebiliyorum Best Ödülleri’nde En İyi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projesi seçildi

Visa Insights’11 Konferansı kapsamında verilen, Avrupa’da farklı ülkelerdeki tüm Visa Europe üyesi bankaların iş süreçlerindeki mükemmeliyetçilik ve yenilikçilik alanlarında gösterdikleri başarıların değerlendirilmesini hedefleyen "Best Ödülleri"nde, "Paramı Yönetebiliyorum" projesi "En İyi Kurumsal Sorumluluk Projesi" kategorisinde birinci seçildi. Ayrıca, konferans katılımcılarının oylarıyla "Best of the Best" ödülünün de sahibi oldu.

* 28 Nisan – 1 Mayıs 2011 - Koordinasyon Toplantısı

31 ilden gelen 85 eğitmen, Ulusal Koordinasyon Toplantısı’nda projenin tüm ortakları ile bir araya geldi. Gönüllüler, projenin ilk yılı boyunca edindikleri deneyimleri ve elde ettikleri başarıları paylaştılar.

* 19 Mayıs 2011 - Paramı Yönetebiliyorum Web Sitesi hayata geçti

Paramı Yönetebiliyorum projesi ile ilgili detayların yer aldığı web sitesi, 19 Mayıs 2011 tarihinde hayata geçti. Site ziyaretçileri, www.paramiyonetebiliyorum.com adresinden proje ile ilgili haberleri takip edip, eğitim içerikleri ve proje ile ilgili bilgi edinerek, eğitimlere katılmak için eğitmenlerle iletişime geçmeye başladılar.

* 22 – 24 Aralık - Paramı Yönetebiliyorum Projesi Aralık 2011 Koordinasyon Toplantısı

32 kentten 74 gönüllü eğitmenin katıldığı koordinasyon toplantısında, genel bir yılsonu değerlendirmesi yapılarak, önümüzdeki yıl için iş planı oluşturuldu.

* Şubat 2012 - Paramı Yönetebiliyorum Eğitimleri Şişli Ahi Evran Ticaret Meslek Lisesi’nde

Şişli Kaymakamlığı ve Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ile 2011 Aralık ayında gerçekleştirilen protokol kapsamında 2011-2012 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde proje eğitimleri lise 10. ve 11. sınıflara verilmeye başlandı.

BÄ°Z BAÅžARDIK, SÄ°Z DE YAPABÄ°LÄ°RSÄ°NÄ°Z

Paramı Yönetebiliyorum Projesi’nin sahadaki insanları yani katılımcı, eğitmen, master eğitmeleri başarı hikayelerini anlatıyor

EĞİTMEN KORAY URUK - ADANA

Bir katılımcı ‘’Şimdiye kadar neredeydiniz? Bu bilgileri daha önce almış olsaydım kredi kartları hakkında daha bilinçli olurdum’’ dedi

Bu projeye 2011 yılının Mart ayında dahil oldum. Proje kapsamında Adana, Mersin, Niğde ve Kahramanmaraş’ta yaklaşık 600 kişiye bu eğitimi ulaştırmanın mutluluğu içerisindeyim.

Verdiğim eğitimlerde katılımcılarda finansal bilinç oluşturduğum kanaatindeyim. Bazı katılımcılardan aldığım geri dönüşler neticesinde söyleyebilirim ki, bu eğitim sayesinde onların doğru metotları öğrenerek birikim yapmalarını ve hedefli bütçe oluşturmalarını sağlamak, benim için ayrıca bir övünç kaynağıdır.

Eğitimlerimde aklımda kalan bir katılımcının ‘’Şimdiye kadar neredeydiniz? Bu bilgileri daha önce almış olsaydım özellikle kredi kartları ve bankalar hakkında daha bilinçli olurdum’’ demesiydi. Bu, hala aklımdan çıkmaz.

Şahsi fikrim, Türkiye’nin her yerinde gönüllü olarak çalışan gençler sayesinde Paramı Yönetebiliyorum eğitimi gün geçtikçe daha çok gence ulaşıyor ve daha çok talep edilen bir eğitim oluyor.

Hayalimdeki fotoÄŸraf makinesine kavuÅŸtum

EĞITMEN ÖZKAN TOPALOĞLU - ZONGULDAK

4-5 ayda istediğim profesyonel fotoğraf makinesinin parasını biriktirdim. Şimdi yeni bir lens almak için birikimlerime devam ediyorum

Paramı Yönetebiliyorum ile tanışmam 2011 yılının Aralık ayında Nevşehir’de aldığım eğitmen eğitimi ile oldu. Aldığım bu eğitim ile günlük hayatta çok yanlış ve gereğinden fazla harcama yaptığımı fark ettim. Eğitimden sonra kalem kalem bütün harcamalarımı not etmeye başladım ve aylık bir bütçe çıkartmaya çalıştım. Aylık gelir ve giderlerim ile ay sonundaki birikim hedefimi yazdım. Bunları yaparken de birikimim için bir banka hesabı açmayı unutmadım. 4-5 ay sonra ise almak istediğim profesyonel fotoğraf makinesinin yarı parasını biriktirmiş ve hayalimi gerçekleştirmiştim. Şimdi yeni bir lens almak için birikimlerime devam ediyorum. Eğitim sonrası hem paramı yönettim, hem de hayalime kavuştum diyebilirim. Siz de hem paranızı yönetmek hem de hayallerinizi kavuşmak istiyorsanız eğitimlerimize katılın.

Eğitmenlerime teşekkür ederim

KATILIMCI GÖKÇE AÇIK - ANTALYA

Günde 3 lira biriktirebiliyorum. Bu da ayda 75 lira eder, ki bu parayı yine kendi gereksinimlerimi gidermek için kullanabiliyorum

Bu eğitimi almadan önce herkes gibi ciddi anlamda ekonomik krizler yaşıyordum. Kendi yağında kavrulmaya çalışan her öğrenci gibi, gelirlerim ve giderlerim arasında ciddi anlamda bir dengesizlik vardı. Gelen para kesinlikle giden parayla denkleşmiyordu. Paramı Yönetebiliyorum eğitimi sayesinde, bütçe yaparak bu dengesizliği ortadan nasıl kaldırabileceğimi öğrendim. Artık hayati gereksinimlerimle özel keyfi harcamalarımı ayırt edebiliyorum. Bir örnekle açıklamak gerekirse şunu söyleyebilirim: Yurtta kalan bir öğrenci olarak kendime yeme ve içme harcamalarım için günlük 5 lira ayırıyorum. Eğitimden önce, her gün bu rakamın iki katını bile harcadığım olurdu. Şimdi ise yine günlük 5 lira ayırıp aynı anda birikim de yapabiliyorum Bazen günlük 2-3 lira arttırdığım oluyor. Bu da ay içinde ortalama 75 lira yapar ki, bu parayı yine kendi gereksinimlerimi gidermek için kullanabiliyorum.

Bu eğitimin yararını her ayın sonuna ulaştığımda tekrar tekrar hatırlıyor ve katıldığım için kendimi çok şanslı hissediyorum. Bunun yanı sıra eğitimden bankalar ve kartlar ile ilgili de birçok şey öğrendim. Artık ben de paramı bilinçli harcayabiliyor ve birikim yapabiliyorum. Eğitmenlerime de bir kez daha teşekkür ediyorum.

Bu eğitim kırsalda da verilmeli

KATILIMCI ÖZGE KARADENİZ - İSTANBUL

Paramı Yönetebiliyorum eğitiminin özellikle kırsal kesimde yaşayan kişilere de verilerek, toplumun bilinç düzeyinin arttırılmasında faydalı olacağını düşünüyorum

14 Nisan 2012 tarihinde Sultanahmet UGLA ofisinde sevgili eğitmenlerimiz Nur Yüce ve Faruk Çavga’nın vermiş olduğu Paramı Yönetebiliyorum eğitime katılma şansım oldu.

Uzun bir süre katılmayı istediğim bu eğitim sayesinde aslında pratik hayatta birçok kez kullandığım terimlerin karışıklığından kurtulup, anlam karmaşasının çözülmesi sayesinde günlük hayatımın kolaylaştığını belirtebilirim. Katılımcı profilinin çeşitliliği, farklı meslek ve yaş gruplarının bir arada olması eğitimin daha aktif geçmesini sağladı. İnteraktif eğitim sayesinde, anlatılan konulara farklı gözlerle baktık. Bol bol fikir alışverişinde bulunduğumuz eğitim süresince, beraber izlediğimiz videolar ve filmler ile çocukluğumuza dönüp, aslında finansal bilinç konusunda toplumca bir gerileme içerisinde olduğumuzu fark ettik.

Bu eğlenceli ve bilgilendirici eğitim sayesinde, öğrendiklerimi de çevremle paylaştım. Onların yaşamında da değişiklik yapmalarını sağladığımı umuyorum. Paramı Yönetebiliyorum eğitiminin özellikle küçük çocuklara ve kırsal kesimde yaşayan kişilere de verilerek, toplumun bilinç düzeyinin arttırılmasında faydalı olacağını düşünüyorum. Kendi açımdan masraflarımı kısarak, paramı daha verimli şekilde idare etmeye başladığımı söyleyebilirim. Eğitimlerde özveri ile çalışan ve projede yer alan herkesi gönülden kutluyorum, başarılarının devamını diliyorum.

Önemli olan gönüllülük

MASTER EĞİTMEN FATMA IĞDIR - ANKARA

Projede önce eğitmen, daha sonra da master eğitmen oldum. Eğitimlerimde de söylüyorum; kendini yönetemeyen insan hiçbir şeyi yönetemez

Paramı Yönetebiliyorum projesinin bana kattığı ilk şey, gönüllülük ve fedakârlık bilincini benimsemem oldu. Çünkü gönüllü olarak topluma katkı sağlamayan kişilere bu bilinci vermek umduğumuzdan daha zor olabiliyor. Paramı Yönetebiliyorum projesinde, önce eğitmen, daha sonra da master eğitmen oldum... İlk günden bu güne kadar böyle bir gönüllülük ve fedakârlık bilinci taşımanın gururunu yaşıyorum. Çünkü geleceğe dönük atılan her tohumun, ilerisi için birer ışık huzmesi olacağını biliyor ve ona göre bugünün küçüklerine yol gösterici olabileceğimize inanıyorum. Şimdiye kadar verdiğim tüm eğitimlerimde de bu projenin herkes için çok önemli olduğunu ve daha çok kişiye ulaşma hedefiyle ilerlediğini belirtiyorum. Eğitimlerimde ve her yerde de söylediğim gibi, aslında kendini yönetemeyen insan hiçbir şeyi yönetemez.

İşitme engellilere de ulaştık

MASTER EĞİTMEN HALİL ÜNSAL - İSTANBUL

İşitme engelli fakat dudak okuyabilen bir arkadaşıma projeden bahsettiğimde çok beğendi

Uzun zamandır eğitmenliğini yaptığım ve çok benimsediğim bu projenin bana özel hayatımda da çok büyük katkısı oldu. Verdiğim bu eğitim ve güçlü ortakları sayesinde, başvurduğum önemli bir stajda, mülakat yapma gereği bile duymadan beni davet ettiler. Bu da projenin dolaylı yoldan gönüllülerine nasıl bir etki yaptığının göstergesi.

İşitme engelli, fakat dudak okuyabilen bir arkadaşıma projeden bahsettiğimde çok beğendi. Eğitmen olup diğer işitme engellilere bu bilgileri vermek istediğini söyledi. İlk eğitmen eğitimine katılarak eğitmen oldu ve şimdi bu sayede işitme engellilerin finansal haklarını öğrenmelerine yardımcı oluyor. Onu bu projeye dahil edebildiğim için gurur duyuyorum.

Sadece bütçe değil, hedefli bütçe

EĞİTMEN ALİ FUAT YANIK - NİĞDE

Verdiğimiz eğitimler sonunda birçok geri dönüş oldu. Daha önce bütçe yapmamış gençler, bütçeler hatta ‘hedefli bütçeler’ oluşturarak, birikim yapmaya başladılar. Projeye, Mart 2011’ de İç Anadolu Bölge Eğitmeni olarak dâhil oldum. Aynı yıl Niğde, Isparta ve Mersin’de 6 eğitimle 500’ün üzerinde katılımcıya ulaşma imkânım oldu. Eğitimlerimi üniversite kulüpleri, Milli Eğitim Şube Müdürlüğü, Kent Konseyi Gençlik Meclisleri ve Gençlik Merkezleri’yle ortaklaşa gerçekleştirdim.

Gençlere finansal okuryazarlık konusunda interaktif, öğretici, katılımcı ve akılda kalıcı eğitimler vererek, sürekli eğitimin içerisinde olmalarını sağladık. Gençlerin bu aktif katılımlarında, kredi kartı kullanımından bütçe yönetimine kadar birçok konuda zorlandıklarını ve hatta hayatında hiç banka kullanmamış katılımcıların olduğunu gördük.

Eğitimlerde en çok bütçe hazırlama konusu üzerinde durduk. Bütçe hazırlama oyunları oynayarak katılımcılara harçlık, burs, maaş gibi ellerindeki gelir kaynaklarını nasıl yöneteceklerini uygulamalı bir şekilde gösterdik. Hazırladıkları aylık bütçelerde gelir-gider dağılımını eşit bir şekilde planlamalarında yardımcı olduk.

Verdiğimiz eğitimler sonunda birçok geri dönüş oldu. Daha önce bütçe yapmamış gençler, bütçeler hatta ‘hedefli bütçeler’ oluşturarak, birikim yapmaya başladılar. Yaptıkları harcamalarda eğitimin akıllarına geldiğini ve daha dikkatli bir şekilde davrandıklarını birçok kez ifade ettiler.

Bizler eğitmen olarak, sadece eğitimlere katılanlara değil, eğitimler dışında da gençlere bilgi vererek finansal bilinç konusunda farkındalık yaratmayı amaçlıyor ve çalışmalarımızı bu konuda gönüllü olarak sürdürüyoruz.

Ailemin alamadığı tableti kendim aldım

EĞİTMEN EGEMEN SEMİH SÖNMEZ - ZONGULDAK

Üç ayda bir öğrenci için gayet büyük sayılacak miktarda param vardı. Bu parayla ailemden istediğim tablet bilgisayarımı kendim aldım

Paramı Yönetebiliyorum projesiyle tanıştığım tarihten itibaren hayatımda gerçekten çok büyük değişimler yaşadım ve aldığım eğitmenlik eğitimi ile de pek çok kişinin hayatında bu tarz değişiklikler yapması için elimden geleni yapıyorum.

Eğitimler sonrasında gözlemlediğim en önemli şey, aslında gün içerisinde birçok gereksiz harcama yaptığımdı. Bu harcamaları kaydettiğimde, cebimden boş yere ne kadar para çıktığını fark ettim ve daha dikkatli olmaya başladım. Yaklaşık 3 ay sonra ise yastık altında olmayan, ama sürekli değer kazanan ve bir öğrenci için gayet büyük sayılacak miktarda param vardı. Bu parayla uzun zamandır ailemden istediğim ama alamadığım tablet bilgisayarımı kendim aldım. Şimdi ise hedefimi büyüttüm ve sırada profesyonel fotoğraf makinesi alma hayalim var. Bunun için de paramı biriktirmeye başladım.

Benim gibi öğrenci olan arkadaşlara tavsiyem gün içerisindeki bütün harcamalarını not etmeleri. Bu sayede eminim ki yaptıkları tüm gereksiz harcamaları görecekler. Bunun haricinde kesinlikle bulundukları yerdeki eğitimlere katılsınlar. Çünkü bilinçli toplumu ancak bilinçli gençler oluşturabilir.

Emine Abla mucizesi

EĞİTMEN/KATILIMCI ARZU AKTOPRAK - ADIYAMAN

Okuma yazma bilmeyen Emine Abla, eğitimden çok etkilenmişti. Çalışan arkadaşlarını da örnek alarak bir işyeri açtı. Şimdi küçük bir dükkânda yöresel tatlılar yapıyor.

Özel bir şirkette muhasebe finans sorumlusu olarak çalışıyorum. Adıyaman da düzenlenen Paramı Yönetebiliyorum projesinin eğitmen eğitimine katıldım.

Eğitimden kısa bir süre sonra da eğitim vermeye başladım. Bu eğitimlerden aldığım geri bildirimler ise beni çok mutlu etti ve bu sayede kendime özgüvenim arttı. Bu sosyal sorumluluk bilinciyle cesaretlendim. Şimdi her türlü ortama girip, eğitim verebiliyorum. Bugüne kadar verdiğim eğitimlerden özellikle bir tanesi beni çok etkiledi. Okuma yazma bilmeyen bir gruba Paramı Yönetebiliyorum eğitimi verdiğim bir toplantı sonrasında, bu grup için eğitimin gerçekten yararlı olup olmayacağını düşündüm. Fakat sonraki zamanlarda bu gruptan katılımcıların benden bütçe yapma konusunda yardım istemeleri beni çok şaşırttı. Özellikle içlerinden bir tanesi okuma yazmayı bilmediği halde bütçeyi ilkokul öğrencisi kızına yazdırmıştı. Bütçeyi görünce çok duygulandım ve bu örnek bana güç verdi. Bu sayede de kendime her ay mutlaka iki eğitim yapacağım diye hedef koydum.

İşte bu gruptan okuma yazma bilmeyen Emine Abla, eğitimden çok etkilenmişti. Çalışan arkadaşlarını da örnek alarak, Paramı Yönetebiliyorum eğitimiyle kendisini bu konuda yeterli gördü ve bir işyeri açtı. Şimdi küçük bir dükkânda yöresel tatlılar yapıyor. Emine Abla "bu eğitimi almasaydım ve çalışan arkadaşlarımdan etkilenmeseydim asla böyle bir girişimde bulunamazdım" diyor.

BANA ÇALIŞMA AZMİ VERİYOR

Gittiğim her yerde Emine Abla’nın hikâyesini anlatıyorum ve anlattıkça da tekrar tekrar heyecanlanıyorum, güçleniyorum. Bu bana çalışma azmi veriyor… Emine Abla benim en güzel Paramı Yönetebiliyorum hikâyem oldu.

Bunun yanı sıra verdiğim eğitimler sayesinde birçok genç finansal anlamda bilinçlendi, parası olanlar elindekini daha etkin kullanmanın yollarını, diğerleri ise paralarını nasıl değerlendirileceklerini öğrendi.

Paramı Yönetebiliyorum eğitimleri iletişim yeteneğimi de artırdı, kendimi tanımamı sağladı. Kendi başıma organizasyon yapma becerimin gelişmesine yardımcı oldu. Bunun dışında, duyarlı bir genç olmayı, farkındalık oluşturmayı, karşılık beklemeden insanlara faydalı bilgi sunmayı ve ancak bu sayede olgun bir genç olunabileceğini öğretti.

Böyle bir imkân sağladığı için Habitat’a, master eğitmenim Faruk Çavga’ya ve koordinatörüm Mustafa Özer’e teşekkür ediyorum.

56 il, 240 eğitim, 12 bin genç

PARAMI YÖNETEBİLİYORUM

PROJE KOORDİNATÖRÜ MUSTAFA ÖZER

Paramı Yönetebiliyorum projesinde bugüne kadar ne kadar gence ulaşıldı?

- Paramı Yönetebiliyorum projesi; T.C Kalkınma Bakanlığı, UNDP, Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ve Visa Europe’un ortaklığında 2009 yılından bu yana gençleri bütçe yapma ve finansal kavramlar konusunda bilgilendiriyor. Proje kapsamında bugüne kadar toplam 240’tan fazla eğitim verildi ve bu eğitimlerle de 56 ilde 12 binin üzerinde gence birebir ulaşıldı.

Eğitimlerde neyi amaçlıyorsunuz?

- Günümüzde paranın kullanılmadığı alan hemen hemen yok. Üstelik gittiğimiz her yer, izlediğimiz tüm filmler bizi tüketime teşvik ediyor. Buna karşın "hesabını bil, kontrollü harca" ya da "biriktir" diyen pek fazla kişi ya da kuruluş yok. Paramı Yönetebiliyorum eğitimleri ile gençlerin, finansal bilinç ve para yönetimi kavramları ve bu konuda hayatımızın her anında ihtiyaç duyduğumuz temel bilgileri, akran eğitimi modeli ile gençlere ulaştırmayı hedefliyoruz.

Kimler gönüllü eğitmen olabiliyor?

- Başta kent konseyleri gençlik meclisleri, Ulusal Gençlik Parlamentosu, gençlik STK’larından, lise ve üniversitelerden 15-30 yaş arasındaki gençler gönüllü eğitmen olabiliyor. Facebook, çeşitli web siteleri ve STK networkleriyle bölgesel eğitim duyurusuna çıkıyoruz. Gönüllü eğitmenler dört gün süren bir eğitimden geçiyorlar. Aldıkları eğitim sonrasında da yaşadıkları illerde kendi akranları olan 15-30 yaş arasındaki gençleri finansal konularda bilinçlendirerek bireysel bütçelerini nasıl yönetecekleri konusunda bilgilendiriyorlar.

"PARAMI YÖNETEBİLİYORUM" PROJESİ İLE FİNANSAL OKURYAZAR GENÇLER YETİŞİYOR

Infakto Research Workshop tarafından toplam 300 kişiyle yapılan araştırma, projenin etkisini bilimsel yöntemlerle ölçümleyerek, gençlerin finansal tutumlarında kayda değer oranda ilerleme sağladıklarını somut verilerle gözler önüne serdi

Visa Europe ve tüm üye bankalarının desteğiyle, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği iş birliği ile hayata geçirilen "Paramı Yönetebiliyorum" projesinin ikinci yıl sonuçları, projenin başarısını çarpıcı bir biçimde ortaya koydu. Gençlere bütçe yönetimi, finansal kavramlar gibi konuları kapsayan finansal okuryazarlık eğitimlerinin verildiği proje, gençlerin gençlere eğitim verdiği akran eğitim modeliyle sürdürülüyor. 17 ilde başlatılan ve yıllar geçtikçe yaygınlaşan "Paramı Yönetebiliyorum" projesi ile iki yılın sonunda 56 ilde 12 bin gence ulaşıldı.

Infakto Research Workshop tarafından toplam 300 kişiyle yapılan araştırma, projenin etkisini bilimsel yöntemlerle ölçümleyerek, projenin geldiği noktayı ve proje sonrası gençlerin finansal tutumlarında kayda değer oranda ilerleme sağladıklarını somut verilerle gözler önüne serdi. Yapılan ölçümleme sonrası katılımcıların, finansal kavramlar ile ilgili bilgi sahibi olma, düzenli bütçe yapma ve yaptıkları bütçeye sadık kalma oranlarında önemli bir artış gözlemlendi.

FÄ°NANSAL YETERLÄ°LÄ°K

Projenin en önemli başarılarından biri, katılımcıların finansal konulardaki bilgi düzeylerinin artması oldu. Araştırmaya göre, eğitimlere başlamadan önce gençlerin sadece yüzde 60’ı kendini finansal konularda yeterli hissederken, eğitimlerin ardından finansal konularda kendini yeterli hissettiğini belirten gençlerin oranı yüzde 83’e yükseldi. Eğitimlere katılan gençlerin düzenli bütçe yapma alışkanlığında ise 3 puanlık artış kaydedildi. Araştırma sonuçlarına göre, gençlerin yüzde 85’i düzenli olarak bütçe yaptıklarını belirtirken, yaptıkları bütçeye sadık kaldıklarını belirtenlerin oranı 16 puan artış gösterdi ve yüzde 87’ye ulaştı.

EĞİTİM ÖNCESI EĞİTİM SONRASI

Finansal konularda yeterlilik 23 puan artış

Yapılan bütçeye sadık kalma 16 puan artış

BÄ°LGÄ° DÃœZEYÄ°

Programa katılan gençler finansal konulardaki bilgi düzeylerini de değerlendirdi. Katılımcıların, eğitimlerde sunulan finansal kavramlar hakkındaki bilgi düzeyleri eğitim öncesine göre dikkat çekici bir artış kaydederken, Paramı Yönetebiliyorum eğitimini alan gençlerin, finansal konularda da kendilerine olan güvenlerinin arttığı gözlemlendi. Eğitimlerin ardından "bütçe yapmak" konusunda kendini bilgili hisseden gençlerin oranı yüzde 62’den yüzde 90’a çıktı. Bankalar konusunda kendini bilgili hissedenlerin oranı ise, 21 puan artış göstererek yüzde 85’e ulaştı. Birikimlerini değerlendirme konusunda bilgi düzeyinin arttığını belirten gençlerin oranı da yüzde 58’den yüzde 82’ye ulaştı.  Kendinizi aşağıdaki konularda bilgili hissediyor musunuz?

EĞİTİM ÖNCESI EĞİTİM SONRASI

Bütçe yapmak konusunda 28 puan artış

Bankalar konusunda 21 puan artış

Birikimleri değerlendirme konusunda 24 puan artış

"Paramı Yönetebiliyorum" gençlerin hayatına yön veriyor

Proje kapsamında verilen eğitimlerin, gençlerin hayatını nasıl etkilediğini de sorgulayan araştırma, gençlerin eğitimlere katıldıktan sonra çeşitli alanlarda değişim yaşadıklarını ortaya koydu. Gençlerde tutum değişikliği yaratan, pratiğe yönelik en büyük kazanımları, tüketim alışkanlıklarını sorgulamaya başlamak oldu. Eğitim sonrasında katılımcıların yüzde 91’i harcamalarını "zorunlu olan" ve "zorunlu olmayan" harcamalar şekilde ayırdıklarını belirtti.

Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinin, katılımcıların tutumlarına yansıdığını da ortaya koyan araştırma sonuçlarına göre, eğitimin ardından gençlerin "harcamalarını listeleme", "bütçe yapma" ve "bütçeye göre harcama" konularındaki bilgi düzeylerinde de ciddi bir artış gerçekleşti.

Gençlerin yüzde 96’sı ise "Paramı Yönetebiliyorum" eğitimlerinden memnuniyet duyduklarını vurguladı.

"Eğitimler hayatınızı nasıl etkiledi?"

Harcamalarımı zorunlu olan ve olmayan tüketim olarak ayırıyorum %91

Harcamalarımın listesini tutmaya başladım %82

Bütçe yapıp ona göre harcamayı başardım %81

PARA BÄ°LÄ°NCÄ° 3-4 YAÅžTA BAÅžLIYOR

FİNANSAL PLANLAMACI ÖZLEM DENİZMEN

‘Cebinde Mucize Yarat’ kitabının yazarı ve finansal planlamacı Özlem Denizmen ‘Para Durumu’ adını verdiği toplantılarda gençlere finansal bilinç aşılıyor ve Paramı Yönetebiliyorum projesinden de bahsediyor. Denizmen’e göre para bilinci okulda değil evde öğreniliyor ve harçlık vermek çocukta sorumluluk bilincini geliştiriyor.

Gençlerle bir araya geldiğiniz "Para Durumu" toplantılarında, Paramı Yönetebiliyorum projesinden de bahsediyorsunuz. Projeyi destekleme sebebiniz nedir?

- Bir gün, uzun bir uçuş esnasında bazı dergileri karıştırırken, gencecik bir kızla kendisinden yaşça hayli büyük bir adamın evlilik haberini okudum. Bu evliliğin altında yatan önemli bir unsur da ekonomik sebeplerdi. O gün, kadınların ekonomik özgürlüklerini kazanmalarıyla ilgili bir şeyler yapmam gerektiğini hissettim. Bildiğim alanda ne yapabilirim diye düşündüm ve bu çerçevede Para Durumu platformunu şekillendirdim. Nasıl oy vermek temel bir haksa, finansal bilgilere ulaşmak da öyle olmalı diye düşünüyorum. Onun için bu alanda çalışan her kuruma destek veriyorum. Paramı Yönetebiliyorum projesini desteklememin üç sebebi var: Birincisi; gençlere yönelik olması çünkü ağaç yaşken eğilir. İkincisi; birbirine öğretme ve birbirinden öğrenme imkânının olması. Ücüncüsüyse; basit bir dil kullanılması.

Finansal okuryazarlık eğitimi üzerine pek çok toplantıya katılıyor, farklı yaş gruplarından katılımcılarla bir araya geliyorsunuz. Aktardığınız bilgilerden sonra ne gibi geri dönüşler alıyorsunuz?

- Benim katıldığım toplantılar, verdiğim seminerler genellikle interaktif ve eğlenceli oluyor. Finansal konularda bu kadar katılımcı olunması beni çok memnun ediyor. Kişiler, gerek borç, gerekse harcamalar konusunda hayatlarına bir dokunuşta bulunduğumu söylüyorlar. Çok güzel e-postalar alıyorum bu konuda. Bu güzel geri dönüşler beni çok mutlu ediyor.

Finansal okuryazarlık sizce hangi yaşlarda başlamalı?

ACÄ°L DURUM FONU

- Para, okulda değil evde öğreniliyor. Evde gördükleri, duydukları, para karakterinin oluşmasını sağlıyor. Harçlık, çocukta sorumluluk ve özgüven duygularını geliştiriyor. Aslında, para bilincinin 3-4 yaşlarında başladığını söyleyebiliriz. Çocuklar 7 yaşında haftalık harçlık alıp, bunu yönetebilir. 13 yaşından itibaren de aylık harçlık alıp, yatırım konusunu öğrenebilirler.

Siz finansal okuryazarlık konusu ile nasıl ilgilenmeye başladınız?

- Ben hem işyerinde, hem de evimde finansal planlamacıyım. Türkiye’deki bu açığı gördüm ve finansal okuryazarlık konusunda sosyal girişimci şapkasını takarak, her konuyu ilk önce anneanneme onun anlayabildiği bir dille anlattım. Daha sonraları da , benim tabirimle "anneanne dilini" kullanarak en basitinden başlayarak bireysel finans konularında bilinç oluşturmaya karar verdim. Bu konudaki bütün çalışmalarımı, pratik ve kolayca anlaşılabilsin diye anneanne diliyle yazdığım "Cebinde Mucize Yarat" adlı ilk kitabımda bir araya getirdim.

Para yönetimi konusunda uzmansınız. Peki, siz paranızı nasıl yönetiyorsunuz? Birikimlerinizi nasıl değerlendirmeyi tercih ediyorsunuz?

- Birikim ve yatırım konuları tamamıyla kişiye özel konular; yaş, medeni durum, çocuk sahibi olup olmamak… Hepsi yatırım konularını etkileyecek unsurlar. Bizim ailemizde kendimizden bile gizli tuttuğumuz bir acil durum fonu var. Kendimizden bile saklamamızın sebebi, ailemizin başına gelebilecek aksi bir duruma hazırlıklı olabilmek. Onun dışında paramı tek bir yatırım aracında değerlendirmiyorum, farklı yatırım araçlarında değerlendiriyorum.

DÃœZENLÄ° TASARRUF ALIÅžKANLIÄžI REFAH DÃœZEYÄ°NÄ° ARTIRACAK

CEM Ä°NAL

(T.C. ZÄ°RAAT BANKASI A.Åž. BÄ°REYSEL BANKACILIK GRUBU GENEL MÃœDÃœR YARDIMCISI)

Sevgili gençlere; finansal kararlarda yüksek getirinin yüksek riski de beraberinde getirdiğini, küçük tutarlarla dahi olsa düzenli tasarruf alışkanlığı kazanmanın gelecekteki refah düzeylerini artıracağını hatırlatmak isterim

Ülkemizin stratejik önceliklerinden olan sürdürülebilir kalkınma için, ekonominin devlet organları tarafından iyi yönetilmesi kadar, finansal yönetim konusundaki toplumsal bilincin arttırılması ve bu bilincin tabana yayılması da kritik bir öneme sahiptir.

Gelecek için güven ve umut kaynağımız olan gençlere sadece parayı değil, aynı zamanda hayatı yönetme konusunda da önemli katkılar sağladığını düşündüğümüz "Paramı Yönetebiliyorum" projesine dahil olmaktan gurur duyuyor, proje kapsamında gerçekleştirilen etkinliklerin olumlu sonuçlarını büyük bir memnuniyetle takip ediyoruz.

Önemli olduğunu düşündüğüm birkaç hususu burada belirtmek gerekirse, sevgili gençlere; finansal kaynaklar kullanılırken ihtiyaç önceliğine dikkat edilmesi gerektiğini, finansal kararlarda yüksek getirinin yüksek riski de beraberinde getirdiğini, küçük tutarlarla dahi olsa genç yaşlardan itibaren düzenli tasarruf alışkanlığı kazanmanın gelecekteki refah düzeylerini daha da artıracağını bir kez daha hatırlatmak isterim.

Bundan sonraki süreçte, Paramı Yönetebiliyorum projesinin devamı ile birlikte, eğitim alan gençlerin edindikleri bilgileri bizzat kullanmalarına yönelik olanaklar sunulması, proje için hedeflenen sonuçlara ulaşma konusunda önemli katkılar sağlayacaktır. Diğer taraftan, sanal dünyada düzenlenecek bir yarışma, gençlerimizin programa ilgisini daha da üst noktalara taşıyacaktır.

ÜLKEMİZİN EKONOMİK GELECEĞİ İÇİN ÖNEMLİ BİR PROJE

MERİÇ KAYTANCI

(VAKIFBANK KREDÄ° KARTLARI BAÅžKANI)

Unutmamak gerekir ki bugüne kadar 12 bin kişi bu eğitimlerden bire bir ama çok sayıda kişi de dolaylı olarak faydalandı

Türkiye’deki gençlerin finansal bilincini geliştirme amacı ile hazırlanan "Paramı Yönetebiliyorum" projesi, ülkemizin ekonomik geleceği için önemli bir projedir.

Gençlerimizin kendi gelirlerini kazanmaya başlamadan önce bütçelerini yönetmeyi öğrenmeleri gerekmektedir. Bu proje de bu amaca hizmet etmekte ve gençlere sağlıklı bir finansal gelecek oluşturarak sürdürülebilir kalkınma sürecine katkıda bulunmayı hedeflemektedir.

56 ilde yaygınlaştırılmakta olan proje ile 16 bin gence bire bir ulaşılması hedeflenmektedir. Bugüne kadar 12 bin kişi bu eğitimlerden bire bir, çok sayıda kişi de dolaylı olarak faydalanmıştır. Tüm bu rakamlar, projenin kısa sürede hedefine ulaşacağının da bir göstergesidir. Biz de Vakıfbank olarak bu projeyi çok önemsemekte ve her konuda üzerimize düşeni yapmaktan mutluluk duymaktayız.

Gençlere tavsiyemiz; gelirlerini ve giderlerini kontrol altında tutmaları, küçük büyük demeden tasarruf alışkanlığı oluşturmaları ve tasarruflarını değerlendirebilecekleri yatırım araçlarını araştırmalarıdır.

Hedefinizi belirleyin bütçeniz şaşmasın

HEDEFİNİZİ BELİRLEYEİN BÜTÇENİZ ŞAŞMASIN

KUNTER KUTLUAY

(FİNANSBANK KARTLI ÖDEME SİSTEMLERİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI)

Arkadaşlarınızla ortak yapabileceğiniz şeyleri tek başınıza yapmayın. Taksiye binmek, DVD kiralayıp evde izlemek gibi aktivitelerde harcamalarınızı yarıya indirmiş olursunuz.

Yapmak istediklerinizi önceliklendirin. Hangisine gerçekten ihtiyacınız var ya da en yüksek faydayı hangisinden elde edecekseniz, onu belirleyin. Böylece ilk adımı atmış olursunuz.

Bunun haricinde kendinize günlük, haftalık hatta aylık limitler belirleyin. Bu limitleri aşmamaya dikkat edin. Alışveriş fişlerini biriktirerek ya da yaptığınız harcamaları not ederek, harcamalarınızın kontrolünü elinizde tutabilirsiniz.

Arkadaşlarınızla ortak yapabileceğiniz şeyleri tek başınıza yapmayın. Taksiye binmek, DVD kiralayıp evde izlemek gibi aktiviteleri beraber yapabilir, böylelikle bu harcamalarınızı en azından yarıya indirmiş olursunuz.

Unutmayın ki, gittiğiniz yerler, giydiğiniz kıyafetler ve yediğiniz yemekler değil, her zaman kiminle olduğunuz ve ne kadar eğlendiğiniz önemlidir. Bunu bilerek hareket ederseniz hem paranız, hem de mutluluğunuz katlanmış olur.

EKONOMÄ°K Ä°STÄ°KRARA KATKI

NEVRA TOKTAÅž

(İŞ BANKASI KARTLI ÖDEME SİSTEMLERİ BÖLÜM MÜDÜRÜ )

Finans sisteminin tabanda, bireyler bazında bilinçli bir şekilde kullanılması ile ülke ekonomisinin istikrarına katkı sağlanacak.

Ailemin, daha küçük yaşlarda beni İş Bankası Kumbarası ile tanıştırması, biriktirmeye, tasarruf yapmaya teşvik etmesi, paramı yönetebilme konusunda çok genç yaşlarda yaşadığım en büyük deneyim oldu.

Kişilerin finansal ürünleri tanıması, kendi finansal durumunu göz önünde bulundurarak finansal ihtiyaçlarına cevap verecek en uygun ürün veya hizmetleri kullanmayı tercih etmesi ve doğru bütçeleme yapabilmesi, önce bireyin kendisi sonra da toplumun tümünün yararına olacaktır. Finans sisteminin, tabanda, bireyler bazında bilinçli bir şekilde kullanılması ile ülke ekonomisinin istikrarına katkı sağlanacaktır.

"Paramı Yönetebiliyorum" projesi, ülke genelinde düzenlediği eğitimlerle gençlerimizi temel finansal kavramlar ile tanıştırıyor, aylık gelir ve harcamalarını bilmelerini sağlayarak, bütçe yapma alışkanlığı kazandırıyor, tasarruf ve para biriktirmenin yararları hakkında bilinçlendiriyor. Ülkemiz gençlerinin finansal bilincini geliştirme ve sağlıklı bir finansal gelecek oluşturmalarına katkıda bulunmak hedefiyle başlatılan proje, 3. yılında ulaştığı gençler ve sonuçları itibariyle dikkat çekiyor.

Türkiye’nin geleceği gençlerimizin ve toplumumuzun yararına olacak, finansal bilincin tabana yayılması ve ülkemizin tasarruf oranının gelişimine olumlu katkı sağlayacak bu çok değerli sosyal sorumluluk projesine iştirak eden, destek sağlayan tüm kurum ve kuruluşları tebrik ediyorum.

GENÇLERE ÜÇ TAVSİYEMDİR

MEHMET SEZGIN

(GARANTİ ÖDEME SİSTEMLERİ EŞ BAŞKANI)

1) Nakit yerine paracard ile harcayın nereye ne harcadığınızı izleyin.

2) Az da olsa hep bir biriktirme hedefi koyun.

3) Hava atmayın, hesabı bölüşün.

PARA SİZİ DEĞİL, SİZ PARAYI YÖNETMELİSİNİZ

MEHMET SÄ°NDEL

(AKBANK ÖDEME SİSTEMLERİNDEN SORUMLU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI)

Unutmayalım, tasarruf konusunda bireyden topluma bilinçlenmemiz büyük önem taşıyor

Ülkemizin büyük hedefleri var. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yılında, 2023’de dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisi arasına girmek istiyoruz. Bu hedefe giden yolda doğru para yönetimini ülke çapında yaygınlaştırmamız, tasarruf konusunda bireyden topluma bilinçlenmemiz büyük önem taşıyor. Tasarruf denildiğinde ise ilk akla gelen para biriktirmek. Ancak önemli olan paranın sizi değil, sizin parayı yönetmeniz. Bu kapsamda var olan kaynağın iyi analiz edilmesini, gelir ve giderlerin doğru planlanmasını ve geleceğe yönelik yatırımlar, birikimler için şimdiden adımlar atılmasını önemli buluyorum. Geleceğe yönelik yatırımlarda, alternatif yatırım araçlarının detaylı bir şekilde araştırılarak değerlendirilmesi önemli. Harcamaların planlamasında ise nakit para yerine, sağladıkları avantajlar açısından ön ödemeli kartların ya da doğru kullanıldığı takdirde kredi kartlarının tercih edilmesi çeşitli avantajlar sağlıyor.

TASARRUF YAPMA KÜLTÜRÜ KAZANMAK ÖNEMLİ

GÖKHAN MENDİ

(TEB BİREYSEL VE ÖZEL BANKACILIK GENEL MÜDÜR YADIMCISI)

Tasarruf yapmak için birçok güvenli seçeneğin bulunduğu günümüzde geleceğimiz olan gençlerin bu kültürü almaları büyük önem taşımaktadır

Ülkemiz nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturan gençlerimizin tasarruf bilinci ve akıllı para yönetimi ile Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacağına inanıyorum. Türkiye parasının değerini bilen bir toplum ile refah seviyesini yükseltebilir. Tasarruf yapmak için birçok güvenli seçeneğin bulunduğu günümüzde geleceğimiz olan gençlerin bu kültürü almaları büyük önem taşımaktadır.

Biz de Türk Ekonomi Bankası (TEB) olarak gençlere hem harcamalarını kontrollü yapabilmeleri hem de harçlıkları ile birikim yapmaya başlayabilmeleri için çeşitli ürünler sunuyoruz. Tasarrufu özendirmek amacıyla tüm mevduat ürünlerimizde küçük birikimleri de ödüllendiriyoruz. TEB Marifetli Hesap ile küçük tutarlar ile birikim yapmaya başlanabiliyor, ayrıca istenilen zaman para yatırıp çekme esnekliği de sağlanıyor.

YILDIZ BÜTÇELER

Dolu dizgin gençlik günleri. İlk kazanılan paranın mutluluğu ve onu harcamanın dayanılmaz heyecanı. Tasarruf yapma planları… Peki ünlü isimler ilk paralarıyla ne yaptı? Nasıl tasarruf ettiler? Neyi almadan duramadılar? Nerelerde sıkıştılar?

Hakan GENCE

Pizzacıda çalışarak otomobil aldım

EMİR – ŞARKICI

İlk paramı 17 yaşında arkadaşımın pizzacı dükkanında garsonluk yaparak kazandım. Bir sene sonrada üniversiteye girdim. Biriktirdiğim paralarımla ilk olarak kendi arabamı aldım. Tasarruf yapmayı ve para biriktirmeyi seviyorum. Gelir-gider dengemi iyi sağlarım. Yarınımı değil, bir ay sonrasını hesaplarım. Aslında ben hep öğrenci gibi yaşıyorum. Karşı koyamadığım tek şey tatil. Uçak bileti konusunda da parama kıyıyorum.

İlk paramla anneme tatlı aldım

CENGİZ COŞKUN – OYUNCU

İlk paramı 14 yaşında basketbol oynarken kazanmaya başladım. İlk kazandığım parayla anneme çiçek ve bir kutu tatlı almıştım. İlk tasarrufumu da o zaman yapmaya başladım. Hala da tasarruf yapmaya çalışıyorum. Gelir-gider dengemi idare edebiliyorum. Almadan duramadığım bir şey yok. Çok da beğensem benim için gereksiz bir şey almam. Gençlere de tavsiyem; hiçbir zaman lüzumsuz şeylere para harcamayın, ihtiyacınız yoksa almayın, paranız sonradan çok daha gerekli bir şey için lazım olabilir.

Kıyafet zaafım var

HALİL KOÇAK – ŞARKICI

Beste yaparak 2004 yılında ilk paramı kazandım. O parayla evime çok iyi bir müzik sistemi aldım. Tasarruf yapmaya çalışıyorum. Kıyafetlere karşı zaafım var mutlaka alırım. Gençlere paralarını çula çaputa harcamayıp biriktirmelerini öneriyorum. İleride bunun değerini anlayacaklar.

Atasözleri hala geçerli

CENGİZ ABAZOĞLU – MODACI

İlk paramı okul dönemimde yaz tatillerimde babamın şirketinde çalışarak kazandım. Annemin ve babamın verdiği harçlıkları biriktirerek tasarruf yapardım. Şimdide aynen tasarrufa devam ediyorum. Gelir-gider dengemi her zaman idare edebiliyorum. Çünkü tüm hayatım planlı ve idareli. Ama kütüphaneme tutkuyla dergi ve kitap eklemeden duramıyorum. Yatırımlarımla ilgili profesyonel yardım alıyorum. Atasözlerimiz bulunduğumuz 21. yüzyılda da dahil güncelliklerini koruyorlar: "Damlaya damlaya göl olur", "Ayağını yorganına göre uzat". En büyük mesajı ata sözlerimiz veriyor.

Kendimi ÅŸirket gibi hissediyorum

BENGÜ – ŞARKICI

İlk paramı Kenan Doğulu sahnesinde vokal yaptığım dönemlerde kazandım. Kazandığım parayla evime bir şeyler almıştım. Çalışmaya başladığımdan beri de tasarruf yapmaya devam ediyorum. Tutumluyumdur, yatırımlarımı tasarrufla sağlıyorum. Gelir gider tablomu ayarlayabiliyorum. Yanımda birçok insan çalışıyor ve işletme okuduğum için kendimi ufak bir şirket olarak görüyorum ona göre kendimi yönetiyorum. Almadan duramadığım tek şey ayakkabı. Bu konularda ailemden akıl alıyorum. Gençlere tavsiyem; günün getirdiklerini iyi değerlendirsinler. Para kolay kazanılmıyor bu yüzden birikimlerini düşünerek yapsınlar.

Kazandıklarımı hep işime yatırdım

ERDEM KINAY – PRODÜKTÖR

İlk paramı 16-17 yaşlarında müzik yaparak kazanmaya başladım. Gökhan Tepe’nin sahnesinde yer alıyordum. İlk kazandığım parayla müzik aletleri almıştım. Yani işime yatırım yapıyordum. Tasarruf yapmadan yaşamak zor. Ufak yaşta kazandığım için paramı elimde tutmam gerekiyordu. Hep elimdeki imkanları değerlendirmeye çalıştım. Birkaç kere tasarrufumun yerle bir olduğu oldu. Gelir-gider dengeme müzik sektörünün son yıllardaki çöküşüyle birlikte daha da dikkat etmeye başladım. Bu konularda kimseden akıl almam, kendi başımın çaresine bakarım. Gençlere tavsiyem; herkes kesesine göre hareket etsin. Etraftaki renkli hayata kapılmadan gerçek hayata dönmeleri onları daha mutlu edecektir.

Bankacılardan yardım alıyorum

YONCA LODÄ° - ÅžARKICI

İlk paramı lisede staj yaparken kazandım ve bununla müzik kursumun parasını ödedim. İlk tasarruf yapmaya üniversitede başladım. Evime taksitle beyaz eşya almıştım. Hala tasarruf yaparım. Bunlar için bankacılardan yardım alıyorum. Ayakkabı ve mum almadan duramıyorum. Gençlere tavsiyem; parayı her zaman kazanırım diye düşünmesinler. Çünkü düşündüğünüz gibi olmaz, kazanırken bir miktar kenara ayırmak lazım.

Parayı verdikleri zarfı saklıyorum

SİNEM ÖZTÜRK - OYUNCU

Üniversite yıllarımda okuldan arta kalan zamanlarımda bir dizi setinde staj yapıyordum. O dönemki çalışmamdan memnun kalarak beni dördüncü asistan olarak kadroya dahil ettiler. İlk paramı o zaman kazandım. Hatta parayı verdikleri zarfı bile saklıyorum. Benim için çok önemli ve anlamlıydı. İlk paramla aileme hediyeler aldım. Dizinin ilk senesinde tasarruf yapmaya başladım. Kazancımın bir kısmını da dövize yatırıyordum. Fakat alışveriş konusunda tasarruflu olduğum söylenemez. Tasarrufumun yerle bir olduğu dönemlerde oldu; hem de bizzat kendi tarafımdan! Düşünmeden ve alışveriş tutkusuyla birikimlerimi harcadım. Şimdi birikimlerimi gayrimenkule yatırıyorum. Kendime bir alışveriş bütçesi belirledim ve onun dışına çıkmamaya çalışıyorum. Alışveriş sırasında güzel kolye, ceket veya ayakkabı görürsem irademle vedalaşıyorum. Kendimi tutmaya çalışsam da bu çabam 24 saati geçmiyor... Ertesi gün gidip alıyorum. Sevdiğimiz ve beğendiğimiz şeyleri tabii ki bütçemiz doğrultusunda almalıyız fakat abartmadan diyebilirim. Hayat bize her an kötü sürprizler yapabilir. Bu yüzden geleceği düşünerek yatırım yapmak en mantıklısı.

Â