İzmir depremi ardından tsunami uyarısı! Tsunami nedir, nasıl oluşur?
Güncelleme Tarihi:
Tsunami gündemde yer alan konular arasında bulunuyor. İzmir'de 30 Ekim'de deprem meydana geldi. Depremin ardından kentte meydana gelen görüntüler tsunami ihtimalini akıllara getirdi. Uzmanlar tsunamiye dikkat çekerken deniz kenarında kalmamaları konusunda vatandaşları uyardı. Deprem Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, 'Görüntülerde verildiği gibi deprem denizde meydana geldiği için bu görüntüler bir tsunamidir' dedi. İşte detaylar...
İzmir depremi ardından tsunami ile ilgili bilgiler araştırılmaya başlandı. İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 6,6 büyüklüğünde deprem meydana gerçekleşti. Uzmanlar tsunamiye dikkat çekerken deniz kenarında kalmamaları konusunda vatandaşları uyardı. Okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, volkan patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar tsunamiye neden olabilmektedir.
İZMİR’DE TSUNAMİ Mİ OLDU?
Deprem uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy konu ile ilgili açıklama yaptı. İşte açıklamanın tamamı:
Bu deprem sürpriz bir deprem değil hatta daha büyükleri de olabilirdi. Orta şiddette bir deprem ama zemin faktörü var. Gevşek zeminlerde sismik büyütme dediğimiz binaların sıkça yıkılabileceğini biliyoruz. Zeminin jeolojik kriterleri çok önemli. Zemin faktörü burada ön plana çıkmış. Yıkılan binalarda zeminsel faktörler de çok önemli. Zemin nedeniyle depremin yapacağı etki çok daha fazla olabilir. Alüvyol zemin üzerindeki yapı stoklarında çok ciddi hasarlar meydana gelebiliyor. Bu yıkılan binalar da sulu zemindeki yapılar ve deprem dalgalarını daha çok hissediyorlar. Görüntülerde verildiği gibi deprem denizde meydana geldiği için bu görüntüler bir tsunamidir.
İlla devasa bir dalga olması gerekmiyor. Tekneleri bile karaya atabilir. Akıntı sistemi çok net biçimde görülüyor. Normalde tsunamide 7 dalga olur. İlk dalgalar daha centilmendir, ardından gelen dalgalar daha şiddetlidir. Eğer bundan sonra denizin içinde 6.5'den büyük bir deprem olursa yine tsunami meydana gelebilir. Ancak bu zayıf bir tsunami ama olmuş. Kıyılarımızda her zaman tsunami tehlikesi var. Bunlar tsunamidir, zayıf da olsa tsunamidir. Bu depremin tabiatına bağlı olarak daha yüksek olabilir. Tsunami illa okyanuslarda olur diye bir inanış yanlıştır. Bunu anlamıyorum. 6.6 büyüklüğündeki bir deprem işte böyle bir tsunami yaratmış durumda. Büyük bir sel felaketi gibi hem gelirken hem dönerken çok büyük hasarlar verilebilir. Vatandaşlarımızın yaptığı hatalar var. Görüntü çekenler var. Gelen dalga daha şiddetli gelirse kaçış zamanı olabilir. Bu gibi tsunami durumlarında karanın içine doğru ve yükseğe doğru gitmek gerekir. Teknede iseniz açık denize gidilmelidir. İnsanlar canhıraş enkazdan yardım edip insanları çıkarmak istiyor. Her gencin AFAD gönüllüsü olması gerek. Böylelikle el birliği ile daha güçlü bir yardım oluşturabiliriz. Enkaz üzerinde bir AFAD görevlisinin herkesi yönlendirmesi gerek. İlk saatler kurtarma çalışmalarında çok önemli.
BAKMADAN GEÇME!
TSUNAMİ NEDİR, NASIL OLUŞUR?
Tsunami (okunuşu: 'Tsunami'. Japonca'da liman dalgası anlamına gelen sözcükten oluşmuştur.) okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, volkan patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgasını temsil eder. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilmektedir. Önceleri tsunami dalgalarına med-cezir dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşmektedir.
Bazen denizin tabanında bir deprem ya da volkan patlaması meydana gelir. Bu olaylarda biri okyanusun dibindeki suyu yüzeye doğru iterek iki yönde ilerler. Kimi zaman kıyılara ulaşınca kilometrelerce yol alır. Bu dalgalar açık denizde saatte 800 kilometre hızla ilerler fakat o sırada boyları çok uzun değildir. Suyun çok derin olmadığı bir yere ulaşınca dalgaların hızı kesilir. Hızı bir anda azalan dalga iyice yükselir. Dalganın boyu kimi zaman 30 metreye kadar ulaşır. Tropikal kasırga gibi bazı meteorolojik şartlar, büyük alçak basınç alanları oluşturarak fırtınalarda denizin fazla yükselmesi durumunda tsunamilere neden olabilir.