Taşıyıcı anne nedir? Türkiye'de taşıyıcı annelik yasal mı? Taşıyıcı annelik ile ilgili merak edilenlerin yanıtları
Güncelleme Tarihi:
Gündemdeki haberler ardından taşıyıcı annelik bir kez daha konuşulmaya başlandı. Taşıyıcı annelik ile ilgili merak edilen pek çok detay var. Pek bilinmese de uzun bir geçmişi bulunan taşıyıcı annelik ilk olarak 1986 yılında ABD'de uygulanmıştı. Peki, taşıyıcı anne nedir? Taşıyıcı anne nasıl olur? Türkiye'de taşıyıcı annelik yasal mı? İşte taşıyıcı annelik ile ilgili tüm merak edilenlerin yanıtları…
Çocuk sahibi olmak isteyen ancak bebeği karnında taşıyamayan veya erken evrede düşükle sonuçlanan gebelikler nedeniyle başvurulan yardımcı üreme yöntemidir. Taşıyıcı annelik yönteminde, bebek sahibi olmak isteyen çiftten alınan yumurta ve sperm, dış ortamda döllenerek taşıyıcı bayanın rahmine yerleştirilir. Embriyo genetik olarak bebek sahibi olmak isteyen çiftin genlerine sahiptir. Her zaman için taşıyıcı anneliğe başvuracak olan çiftlerin kendi yumurta ve spermleri kullanılmak zorunda değildir.
Türkiye'de taşıyıcı annelik yasal mı?
Avukat İlker Türkgüler ‘Türkiye'de taşıyıcı annelik yasal mı?’ sorusunu hurriyet.com.tr’deki köşesine taşımıştı. İşte Türkgüler’in konu hakkındaki açıklamaları…
Türk hukukunda doğan çocuk ile doğumu yapan kadın arasındaki soy bağı çocuğun doğumu ile kurulur. Bu durumun aksi kabul edilemez. Zira bu husus Roma Hukuku’ndan aynen benimsenmiş olan “mater semper carta es” = “anne her zaman bellidir” prensibi ile açıklanmaktadır. Doğumu yapan kadın ile çocuğun arasında genetik bir bağın olmaması ve taşıyıcı annelik konusu Medeni Kanun’da düzenlenmemiştir.
BAKMADAN GEÇME!
Yukarıda da ifade ettiğim gibi doğumu yapan kişi ile doğan çocuk arasındaki soy bağı konusu kesin ve tartışmasız biçimde belirli olup aksinin iddia edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle taşıyıcı anne olarak Türkiye’de doğum yapan bir kadının çocuğu hakkında aksine soy bağı iddiası hiçbir şekilde dinlenmez ve mahkemeye taşınamaz. Türk hukukunda bu durumun yasal dayanağı yoktur. Taşıyıcı annelik müessesi Türk yasalarına aykırıdır.
Bu konuyla ilgili hukuki metin Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği’dir. Bu yönetmeliğin 4. maddesinin f bendine göre; "Sadece anne adayının yumurtası ile kocanın spermi çeşitli yöntemlerle döllenerek anne adayının rahmine transfer edilebilir. 2. ekinde ise, suni döllenme tedavisi uygulanacak olanların evli çift olmaları, sadece kendilerine ait üreme hücrelerinin kullanılması, benimsenmiştir. Son olarak ilgili yönetmelikte 08.07.2005 tarihinde yapılan değişik 17. maddesinde de, eşlerden alınan yumurta ve spermler ile bundan elde edilen embriyoların başka adaylarda, aday olmayanlardan alınanların da eşlerde kullanılmasının yasak olduğu belirtilmiştir. Aynı maddeye göre bu tür biyolojik maddelerin satılması da yasaktır. Bu yasağa ve yönetmelik hükümlerine uymadığı tespit edilenlerin faaliyetleri Sağlık Bakanlığı’nca durdurulur. " demek suretiyle sağlık kuruluşlarını da bu işleri yapmakta men etmiştir.