Son dakika haberler: Koronavirüs aşısında yan etki bilmecesi.. Bilim insanları en çok sorulan soruları yanıtladı..
Güncelleme Tarihi:
Hemen her ilaç ya da tedavi yönteminde olduğu gibi aşılar da bazı insanlarda yan etkiler yaratabiliyor. Bu durum koronavirüs (Kovid-19) aşıları içinde geçerli. Bunun nedeni ise bir süredir en çok tartışılan konulardan biri. Bilim insanları tartışmalara son noktayı koydu.
Yaklaşık 2 yıldır hayatımızda olan koronavirüs (Kovid-19) 4 milyona yakın cana mal olurken, dünya son sürat aşılama faaliyetlerine devam ediyor. Dünya genelinde 2 milyar dozdan fazla aşı yapılırken pek çok kişi yan etkilerden şikayetçi.
Kovid--19 aşısının yan etkileri neler, neden bazı kişilerde daha şiddetli görülüyor, bunlar ne anlama geliyor? Tüm soruların cevabı sonunda yanıt buldu. Salgın konusunda ABD'de kilit öneme sahip olan ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) aşı şefi Dr. Peter Marks, aşılar ve yan etkileri konusunda oldukça ilginç açıklamalara imza attı.
BAKMADAN GEÇME!
Marks, Kovid-19 aşısı olduktan sonra vücudumuzda olanlar şöyle açıkladı: 'Bağışıklık sisteminin iki ana kolu vardır. ilki, vücut yabancı bir davetsiz misafir algıladığı anda devreye girer. Beyaz kan hücreleri bölgeye akın eder ve titreme, ağrı, yorgunluk ve diğer yan etkilerden sorumlu olan iltihaplanmaya neden olur.'
Marks'a göre, bağışıklık sisteminizin bu hızlı tepkisi yaşla birlikte azalma eğilimindedir. Gençlerin yan etkileri yaşlı yetişkinlere göre daha sık bildirmesi de bunun başlıca nedeni olarak kabul edilir. Başka bir deyişle yaşlılar yan etki konusunda daha şanslı grup olarak gösterilebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Ayrıca, bazı aşılar diğerlerinden daha fazla reaksiyona neden olur. Buna ek olarak Marks, 'Her iki dozdan sonra bir veya iki gün hiçbir şey hissetmediyseniz, bu aşının işe yaramadığı anlamına gelmez' dedi.
BBC Sağlık ve Bilim Muhabiri James Callagher'a göre ise Kovid aşıları vücudumuzu koronavirüsle savaştığını düşünmeye itiyor. Doğal bağışıklık tepkimizi enfeksiyona karşı harekete geçiriyor. Önce iğnenin yapıldığı kolunuzda bir reaksiyon oluşuyor. Şişme ve yanma hissi, bağışıklık sisteminin harekete geçtiğinin göstergesi.
BAKMADAN GEÇME!
Bu, tüm vücudunuzu etkileyebilir, ateş, titreme ve mide bulantısı dahil grip benzeri belirtiler görülebilir. Edinburgh Üniversitesi'nden immünoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Eleanor Riley, bunun "inflamatuar yanıt"tan kaynaklandığını söyledi.
Kimyasal yangın alarmı gibi işliyor. Vücudunuza yayılan kimyasallar bir şeylerin yanlış olduğu uyarısında bulunuyor. Prof. Riley'e göre bu bağışıklık yanıtını harekete geçiriyor ne olup bittiğine bakması için bağışıklık hücrelerini kolunuza gönderiyor. Bizim geçici olarak kötü hissetmemize neden olanlar da bu kimyasallar.
BAKMADAN GEÇME!
Prof. Riley'e göre doğuştan tepkinin yaşa göre değişiyor bu da yan etkilerin şiddetini tayin ediyor. Adaptif tepkinin tam teçhizatlı olarak B ve T hücreleriyle sizi koruyabilmesi için doğuştan tepki tarafından uyandırılması gerekiyor.
Oxford-AstraZeneca aşı denemelerine öncülük eden Prof. Andrew Pollard ise ikinci dozun ilkine kıyasla daha az yan etkisi olacağını belirtiyor. Fakat yayımlanan veriler, Pfizer aşısının ikinci dozunda birincisinden daha şiddetli yan etkiler görülebileceğine işaret ediyor.
BAKMADAN GEÇME!
BioNTech aşısının yan etkileri neler?
Türkiye'de aşılama kampanyasında iki farklı aşı kullanılıyor. Kampanyanın başlangıcında Çin şirketi Sinovac'ın geliştirdiği CoronaVac aşısı yapıldı. Daha sonra Pfizer/BioNTech aşısı da yapılmaya başlandı. CoronaVac aşısının tedarikinde yaşanan sıkıntının ardından Haziran ayıyla birlikte yüklü miktarda BioNTech aşısının teslimatıyla aşılama programı da hız kazandı.
Şu anda Türkiye'de çok büyük oranda BioNTech aşısı kullanılıyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin (CDC) Pfizer/BioNTech aşısıyla ilgili hazırladığı bilgilendirme sayfasında, olası yan etkiler aşının yapıldığı kolda "ağrı, kızarıklık ve şişkinlik" olarak sıralanıyor.
BAKMADAN GEÇME!
CDC'nin sıraladığı vücut genelinde hissedilebilecek olası yan etkiler de şunlar: yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, soğuk terleme, ateş, mide bulantısı.
CDC, "Bu yan etkiler, aşıdan sonraki ilk bir ya da iki gün içerisinde hissedilebilir. Bunlar, vücudun koruma geliştirdiğini gösteren normal işaretler ve birkaç gün içerisinde geçmeleri beklenir" diyor. İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri'nin (NHS) aşıyla ilgili hazırladığı bilgi notunda, ilk iki gün içerisinde bazı yan etkilerin görülebileceği uyarısı yapılıyor. Notta en yaygın yan etkiler şöyle sıralanıyor: Aşının yapıldığı kolda ağrı, ağırlık hissi ve hassasiyet, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrısı ve soğuk terleme.
BAKMADAN GEÇME!
Notta, "İlk gün veya ikinci gün titreme gibi grip benzeri semptomlar gösterebilirsiniz... Ender görülen bir yan etki de aşıyı yaptırdığınız tarafta koltuk altı veya boyundaki lenf bezlerinin şişmesi olabilir. Bu yaklaşık 10 gün sürebilir. Ancak bu durum daha uzun sürerse doktorunuzla temasa geçmeniz önerilir" deniliyor.