Son dakika.. Koronavirüs mutasyona uğradı haberi panik yarattı, mutasyon bir kıtaya daha sıçradı.. Yeni virüsün adı açıklandı!
Güncelleme Tarihi:
Koronavirüs salgınında aşıların kullanılmasıyla birlikte sevindirici gelişmeler yaşanırken İngiltere'den gelen haber bir anda dünyayı dehşete düşürdü. Koronavirüsün mutasyona uğramasıyla birlikte daha bulaşıcı hale gelmesi bir anda başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada panik yarattı. Mutasyona uğraya koronavirüse verilen isim de belli oldu. Peki İngiltere'de görülen mutasyon tüm dünyaya yayılacak mı? Kovid-19 artık daha bulaşıcı hale gelirken öldürücülüğü de artacak mı? Devam eden ve tamamlanan aşı çalışmaları yeni saptanan mutasyondan ne kadar etkilenecek? İşte dünyayı sarsan son dakika gelişmesiyle ilgili tüm detaylar...
Koronavirüs salgını tüm dünyada yayılmaya ve vaka artışları giderek artmaya devam ediyor. İngiltere'den gelen virüsün yeni mutasyonuyla daha bulaşıcı hale geldiği son dakika haberi ise bir anda gündeme bomba gibi düştü!
İngiltere'de ortaya çıkan yeni mutasyonla ilgili kapsamlı araştırma başlatıldı. Avrupa Hastalık Kontrol Merkezince yayımlanan raporda mutasyona uğrayan koronavirüse şimdilik "SARS-CoV-2 VUI 202012/01" ismi verildiği belirtildi.
BAKMADAN GEÇME!
DSÖ'DEN AÇIKLAMA GELDİ
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), koronavirüsün (Kovid-19) daha hızlı yayıldığı belirtilen mutasyonuyla ilgili İngiliz yetkililerle yakın temasta olduklarını açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Salgın Hastalıklar Departmanı Direktörü Sylvie Briand, İngiltere'de görülen Kovid-19'un daha hızlı yayılan yeni türüyle ilgili açıklamalarda bulundu. Fransız kanalında açıklamalarda bulunan Briand, DSÖ’nün şu anda yeni ortaya çıkan koronavirüsün daha yüksek ölüm oranlarına yol açacağına işaret eden bir kanıtı olmadığını söyledi.
"EK LABORATUVARDA ARAŞTIRILMASI GEREKİR"
Briand, “Virüsler değişir ve şimdi olanlar ise şaşırtıcı değil. Virüsün insan sağlığı üzerindeki etkisinin değişip değişmeyeceğini anlamak için ek laboratuvar araştırması yapmamız gerekiyor. Bu noktada, ölüm oranlarında herhangi bir değişiklik görmüyoruz” ifadelerini kullandı. Yeni virüs mutasyonunun aşıların etkinliğini etkileyip etkilemeyeceği sorusu üzerine Briand, "Tek ihtiyacın olmasıdır" yanıtını verdi. “Birleşik Krallık’ta alınan önlemlerin, aşıların piyasaya sürülme sürecinde (virüsün mutasyonlu halinin) yayılmasını engelleyeceğine inanıyorum” diyen Briand, tedbirlerin elden bırakılmaması gerektiğini söyledi.
BAKMADAN GEÇME!
HOLLANDA, DANİMARKA VE AVUSTURALYA SIÇRADI
Dünya Sağlık Örgütü aynı mutasyonun, Hollanda, Danimarka ve Avustralya'da da görüldüğünü bildirdi. İngiltere'nin yeni mutasyon duyurusundan saatler sonra, ilk seyahat yasağı kararı Hollanda hükümetinden gelmişti. Hollanda, 1 Ocak'a kadar tüm yolcu uçuşlarının yasaklandığını açıkladı. Hükümet "yeni virüsün Hollanda'ya yayılması riskini mümkün olduğunca minimize etmek için" yasaklandığını duyurmuştu.
GÜNEY AFRİKA'DA FARLI VİRÜSLER ORTAYA ÇIKTI
Diğer yandan, İngiltere'nin ardından Güney Afrika Cumhuriyeti'nde de farklı bir koronavirüs mutasyonu saptandığı belirtildi. Güney Afrika medyasında yer alan haberlere göre, Güney Afrikalı bilim insanları, yeni koronavirüs mutasyonunun çok daha bulaşıcı olduğunu ve aynı İngiltere'deki gibi hızla yayıldığını belirtti.
BAKMADAN GEÇME!
İNGİLTERE'DE GÖRÜLENDEN FARKLI
Öte yandan, uzmanlar mutasyonun, İngiltere'de ortaya çıkandan farklı olduğuna dikkat çekiyor. Salgının, kısa bir süre önce final sınavlarını vererek kutlama yapan gençler arasında hızla yayılması nedeniyle, birçok hastanedeki yatakların büyük ölçüde dolduğu bildirildi.
Kovid-19 verilerinin derlendiği Worldometers internet sitesine göre, Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıkan ve dünya geneline yayılan salgında tespit edilen toplam vaka sayısı 77 milyon 1365'e yükseldi.
BAKMADAN GEÇME!
Kovid-19 nedeniyle dünya genelinde 1 milyon 697 bin 437 kişi yaşamını yitirdi, 53 milyon 989 bin 894 kişi virüsü yenerek sağlığına kavuştu.
Koronavirüs aşısıyla ilgili ciddi adımların atılmasıyla sevindiren gelişmeler yaşanırken, dünyanın üzerine kabus gibi çöken haber İngiltere'den geldi. Son dakika haberine göre, İngiltere'de yeni bir koronavirüs mutasyonunun tespit edilmesinin ve hızla yayıldığının duyurulmasının ardından, Türkiye, Hollanda ve Fransa dahil birçok ülke İngiltere'den seyahatleri yasakladı. Yasaklar daha da genişleyecek gibi görünüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Yetkililer, İngiltere'de milyonlarca kişiyi etkileyen yeni sokağa çıkma kısıtlamalarının aşı ülke genelinde uygulanmaya başlayana kadar yürürlükte olabileceğini söylüyor.
Değişime uğrayan yeni tür virüs ilk olarak Eylül ayında tespit edildi. Kasım ayında Londra'da tespit edilen vakaların dörtte birine yakını yeni tür virüsle bağlantılı. Bu oran, Aralık ortasında vakaların üçte ikisine yükseldi. Yetkililer yeni türün çok daha hızlı yayıldığı uyarısı yaptı.
BAKMADAN GEÇME!
YETKİLİLER NE DEDİ?
İngiltere hükümetinin Sağlık Baş Danışmanı Prof. Dr. Chris Whitty yazılı açıklamasında 'yeni türün daha hızlı yayılabildiğini' söyledi.
Whitty, "Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirimde bulunduk ve durumu daha iyi anlamamıza yardımcı olacak olan mevcut verileri incelemeye devam ediyoruz. Şu anda bu yeni türün daha ölümcül olduğuna ya da mevcut aşı ve tedavileri etkileyebileceğine dair henüz bir bulgu yok. Ancak bu görüşün net bir şekilde teyit edilmesi için konuyla ilgili acil çalışmalar yürütülmesi gerekiyor" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da Cumartesi günkü açıklamasında yeni türün eskisine kıyasla yüzde 70'e varan oranlarda daha bulaşıcı olabileceğini belirtti. Johnson, eldeki ilk verilere göre, tespit edilen bu yeni türün eskisine kıyasla yüzde 70'e varan oranlarda daha bulaşıcı olabileceğini ifade etti.
Johnson, bu yeni türün daha ağır hastalığa yol açtığı ya da daha yüksek ölüm oranına sahip olduğunu gösteren herhangi bir bulgu da bulunmadığını belirtti.
MUTASYON NEDEN KAYGI YARATTI?
Koronavirüsün mutasyona uğrayan yeni türüyle ilgili üç kaygı verici faktör var:
-Diğer virüs türlerinin hızla yerini alıyor-Virüsün önemli olan bölgelerini etkileyen mutasyonlar var-Bu mutasyonlardan bazıları laboratuvar çalışmalarında virüsün hücreleri etkileme özelliğini artırdığı görüldü
Bütün bunlar bir araya geldiğinde virüsün önceki versiyonuna kıyasla daha hızlı yayılmasının önü açılıyor.
BAKMADAN GEÇME!
BBC'ye konuşan Genomics UK Consortium'dan Prof. Nick Loman, "Laboratuvar deneyleri gerekiyor. Ama (yayılma hızının önüne geçmek için) sonuçların gelmesini haftalarca, aylarca beklemeli miyiz? Bu koşullar altında muhtemelen hayır" dedi.
VİRÜS DAHA ÖNCE MUTASYON GEÇİRDİ Mİ?
Evet. BBC'den Sağlık ve Bilim Muhabiri James Gallagher'ın aktardığına göre ilk başta Çin'in Wuhan şehrinde görülen virüsle şimdi dünyanın dört bir yanında görülen virüs aynı değil.
Koronavirüsün mutasyona uğramış hali D614G, ilk olarak Avrupa'da Şubat ayında görülmüştü. Şimdi küresel koronavirüs vakalarında ağırlıklı olarak mutasyona uğrayan bu tür görülüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Mutasyona uğrayan bir diğer tür de A222V. Bu da İspanya'da tatil yapanlarla bağlantılı olduğu belirtilen ve Avrupa'ya yayılan bir mutasyon.
İngiliz hükümetine bağlı Yeni ve Gelişmekte Olan Solunum Virüsü Tehditleri Danışma Grubu (Nervtag) üyesi Dr. Müge Çevik, Sars-Cov-2 virüsünün şimdiye kadar 4000'den fazla mutasyonunun tespit edildiğini söyledi. Guardian gazetesinin haberine göre Çevik, 'yalnızca birkaçının önemli mutasyonlar olduğunu' ifade etti.
Hükümetin baş danışmanı Whitty de, koronavirüsün yeni mutasyonunun bulaştırma katsayısı olan R değerini 0.4 oranında artırabileceği uyarısında bulundu.
Danışma grubu Nervtag'in Pazar günü yayımladığı açıklamada, 'değişime uğrayan virüsün diğer değişim gösteren türlere kıyasla bulaşıcılığında artış olduğunu' belirtti ama bilim insanları, verilerin henüz ilk aşama bulgular olduğunu ve modellemeye dayandırıldığını ifade etti.
BAKMADAN GEÇME!
Guardian gazetesinin haberine göre Dr. Çevik, bulguların, aktarılan verilerin kalitesi ve miktarına bağlı olduğunu söyledi ve "Şimdilik rastlantılar bir bağ kuramayız, bu sadece birleşimin etkisi" dedi.
'YAKINDAN TAKİP EDİLMELİ'
King's College London'dan virolog Prof. Stuart Neil da şimdiye kadar toplanan verilerin değişime uğrayan virüsün daha bulaşıcı olduğu tespitiyle tutarlılık gösterdiğini ifade etti. Guardian'a konuşan Neil, "Ama bunun laboratuvar araştırmasına dayalı bir teyidi yok. Veya neden hızlı yayıldığına dair bir teyit yok" dedi.
Neil, değişim gösteren virüsün birkaç hafta önce bazı bölgelerde görülen vakaların %10 ila %15'inde tespit edildiğini ama geçen hafta bu oranının Londra'daki vakalarda %60'a çıktığını söyledi.
BAKMADAN GEÇME!
Neil, bilim insanlarını en çok kaygılandıran konulardan birinin, 'başak protein' olarak bilinen, virüsün anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) ile etkileşime geçerek akciğerlerdeki, boğazdaki ve genizdeki hücrelere sızmasını sağlayan bölgedeki değişimler olduğunu belirtiyor. Neil, 'başak protein'de yaşanan mutasyonun, virüsün ACE2 ile etkileşimini artırdığını böylece büyümesi için avantaj sağladığını söylüyor.
Diğer yandan, bu proteinin, aşıların da antikor geliştirilmesi için hedeflenen bölge olmasından dolayı, Neil, mutasyonun aşıların etkisini azaltabileceği kaygısı olduğunu da dile getiriyor ve "Bu, gerçekten yakından takip edilmesi gereken bir konu" diyor.
BAKMADAN GEÇME!
Guardian gazetesine konuşan uzmanlardan Dr. Çevik'e göre, bir diğer kaygı da son haftalarda virüsün bulaşmasına yol açan faktörlerle ilgili belirsizlikler. Virüsteki değişimin bulaşıcılığı etkilemiş olabileceğini belirten Dr. Çevik, sokağa çıkma kısıtlamalarının katı uygulandığı bazı bölgelerde de bulaşıcılık oranının yüksek olduğuna dikkat çekiyor.
Çevik, "Bazen mesele, toplumsal eşitsizliklerle ilgili rahatsız edici gerçeklere dayanıyor. Sokağa çıkma kısıtlamalarının evlerinde çalışamayanlar üzerinde etkisi sınırlı oldu" diyor.
SOSYAL MESAFE YETERLİ OLACAK MI?
Uzmanlar, koronavirüsün yeni mutasyonu hakkında bilinenlerin henüz yetersiz olmasından dolayı, mevcut önlemlerin etkisine dair de net bir bilgi bulunmadığını ifade ediyor.
Leeds Üniversitesi'nden çevre mühendisliği Profesörü Catherine Noakes, "Sanıyorum artık birçok kişi sosyal mesafe konusunda fazla rahat davranıyor ama riskin, kişilere yaklaştıkça arttığını unutmamalıyız" diyor.
BAKMADAN GEÇME!
MUTASYONA UĞRAYANB VİRÜS DİĞERİNDEN DAHA MI TEHLİKELİ?
University College London'dan Prof. Andrew Hayward, yeni mutasyonun ne kadar kaygı verici olduğu sorusuna şu yanıtı veriyor: "Sanıyorum, virüsün değişime uğrayan bu türünün daha büyük bir pandemiye neden olma ihtimalini bilecek kadar yeterli bilgiye sahibiyiz, daha önce öngördüğümüzden çok daha kötü."
Hayward'a göre yeni tür virüsün bulaşıcı etkisindeki artış, mevcut can kayıpları oranı da göz önünde bulundurulduğunda "çok daha fazla ölüme neden olabilir."
Prof. Noakes de "Gelecek birkaç ay içinde, daha esnek davranabilmemiz için yeterli aşı sağlanana kadar, kısıtlamaların dengelenebileceğini düşünüyorum" diyor.
BAKMADAN GEÇME!
AŞILAR YENİ MUTASYONA KARŞI ETKİLİ OLACAK MI?
BBC Sağlık Muhabiri Gallagher'e göre en azından şimdilik koronavirüs aşılarının bu mutasyona karşı etkili olacağı öngörülüyor.
Başarı oranında başı çeken üç aşı, mevcut 'başak proteine' karşı bağışıklık geliştiriyor. Aşılar, virüsün farklı bölgelerini hedef alan bağışıklık sistemleri geliştiriyor. Dolayısıyla, protein yapısı mutasyona uğraya bile, aşıların hala tesiri olabilir.
Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Ravi Gupta ise başka mutasyonlar yaşanması durumunda virüsün de sistem içinde bir boşluktan faydalanabileceği ve kaygı verici gelişmeler olabileceği uyarısında bulunuyor.
BAKMADAN GEÇME!
Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, Avrupa Birliği uzmanlarının mevcut koronavirüs aşılarının İngiltere'de tespit edilen koronavirüsün yeni mutasyonuna karşı etkili olacağına inandıklarını söyledi.
Spahn, ZDF'ye verdiği demeçte özellikle ABD ve İngiltere'de uygulanmaya başlanan Pfizer-BioNTech aşısına atıfta bulunarak, şimdiye kadar sahip olunan bilgilere göre, mutasyona uğramış yeni türün mevcut aşılar üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığını söyledi.
BAKMADAN GEÇME!
Bilim Kurulu Üyesi ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Hasöksüz, mutasyon iddiaları ve virüsteki son durumu Hürriyet’e şöyle değerlendirdi:
“Virüslerde 10 aydır 160 farklı noktada mutasyon oldu. Fakat bu mutasyonların hiçbiri virüsün hastalık yapma gücünü değiştirmedi. İngiltere’de bildirilen 10 farklı mutasyondan özellikle bir tanesi (N 501 Y), virüsün insan hücresine bağlanma noktasında olduğundan önem arz ediyor. İngiltere’de bildirilen bu mutasyonun hastalığın yüzde 70 daha hızlı bulaşmasına neden olduğu ileri sürülüyor. Binden fazla kişinin de bu virüsle enfekte olduğu söyleniyor. Bu mutasyon şu anda virüsün virulansı (bir mikrobun patojenliği, yani onun hastalığa neden olma yeteneği) ile ilgili olmadığından, aşılarla ilgili olmadığı düşünülüyor. Ancak mutasyon antikorun bağlanma noktalarına da çok yakın. Bu nedenle virüse karşı oluşmuş antikorların bağlanmasını da etkileyebilir. Buna göre, mutasyonların takip edilmesi şart. Her mutasyon virüsün protein ve fonksiyonuna etki etmez. Söz konusu mutasyon ederse bu yapılacak aşıların etkinliğini o zaman düşürebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Türkiye’de bu mutasyon saptanmadı. Diğer ülkelerce de bildirilmedi. Geçtiğimiz aylarda Danimarka’da vizonlardan 12 insana geçen virüslerden saptanan mutasyon antikor bağlanması bölgesinde olduğundan daha tehlikeliydi. Neyse ki yayılmadan yok oldu. Şu anda ileriye sürülen mutasyonun, aşıların etkinliğini etkileyecek düzeyde kanıtlanmış bir etkisi yok. Ben de aşıyı bekliyorum. Kendi aşımız olana kadar Çin’den gelen aşıyı yaptıracağım. 2021 yılında daha fazla aşı faz çalışmalarına geçilecek ve kullanıma sunulacak. Bu salgın, insanların aşı olmasıyla sonlanacak.”
BAKMADAN GEÇME!
