Irak'tan dikkat çeken ABD adımı... İran'a sürpriz hamle
Güncelleme Tarihi:
ABD ile Irak'ın 'asker' bilmecesi sürüyor. ABD'nin İranlı komutan Süleymani'yi öldürmesiyle yükselen gerilimde Irak'tan yeni bir adım geldi. Trump önemli petrol ve 'asker' mesajı verirken Bağdat yönetimini hedef alan gösteriler sürüyor. Ölü sayısının hızla arttığı protestolarla ilgili dikkat çeken bir iddia ortaya atıldı. Öte yandan İran sürpriz bir teklif alırken Moody’s projeksiyonlarında savaş bekleyip beklemediğini açıkladı. İşte tüm detaylar...
Trump'tan diplomasi atağı... Peş peşe görüşmeler... İşte yaşananlar
ÇEKİŞME SAHASI
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, ABD Başkanı Donald Trump ile yabancı güçlerin Irak'taki varlığı ve bunun azaltılması konusunu görüştü. Irak Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Salih ve Trump İsviçre'nin Davos kasabasında devam eden 50'nci Dünya Ekonomik Forumu (WEF) kapsamında bir araya geldi.
BAKMADAN GEÇME!
Salih ile Trump, Irak ve bölgenin istikrarı için çabaların yoğunlaştırılmasının yanı sıra iki ülke arasındaki iş birliğinin artırılmasını ele aldı. İki lider ayrıca, "Irak'ın çekişme sahası olmaması" konusunu değerlendirdi.
Görüşmede ayrıca yabancı güçlerin Irak'taki varlığı ve bunların azaltılması meselesiyle, "Irak halkının, ulusal egemenliğin korunması, güvenlik ve istikrarın sağlanması"nı içeren talepleri de masaya yatırıldı.
BAKMADAN GEÇME!
TRUMP AÇIKLADI: YAKINDA...
Trump, "Birlikte çok farklı alanlarda çalışıyoruz. Askeri alanda, DEAŞ konusunda birlikte çalışıyoruz. Kendisiyle arkadaşız. Kendi yönetimim adına konuşursam ilişkimiz gayet iyi" dedi.
İran Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani'nin Irak'ın başkenti Bağdat'ta, ABD'nin saldırısında öldürülmesinin ardından ABD askerlerinin ülkeden çıkışına ilişkin açıklama yapan Trump, "Irak'taki askerlerimiz konusunda yakında bir karara varacağız" ifadelerini kullandı.
BAKMADAN GEÇME!
Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih de ABD ile ilişkilerinin iyi olduğunu ve bir çok konuda ortak hedeflerinin olduğunu söyledi.
PETROL VURGUSU
Trump, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani ile de görüştü.ABD Başkanı Trump, "Çok enteresan bir bölge ve bizim de çok muhteşem ilişkilerimiz var" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
IKBY Başkanı ile daha önce de bir araya gelmeyi planladıklarını ifade eden Trump, başkanlığı döneminde Barzani ile iyi çalıştıklarını dile getirdi.
Suriye'nin kuzeyindeki güvenlik meselesine de değinen Trump, "Bu konuda Türkiye ile çok iyi bir anlaşmaya vardık ki bunu başka bir ülkenin gerçekleştirmesi uzak bir ihtimaldi. Kurulan güvenli bölgenin korunması konusundaki katkılarından dolayı (Barzani'ye) teşekkür ediyorum." ifadelerini kullandı.
BAKMADAN GEÇME!
Trump, Suriye'de petrol için asker bulundurduklarının altını çizerek, "Çünkü petrolü oradan çıkarıyoruz ve üzerinden çalışıyoruz. Oranın güvenliğini çok iyi bir şekilde sağlıyoruz. Elimizde binlerce DEAŞ'lı tutuklu elimizde var ve DEAŞ'ı tamamen yendik." şeklinde konuştu.
ABD'YE KARŞI YENİ ADIM
Irak Meclisi'nde bir grup milletvekili, ülkede bulunan ABD ve diğer yabancı güçlerin dokunulmazlığının kaldırılması için imza topladı.
BAKMADAN GEÇME!
ABD ve diğer yabancı güçlerin dokunulmazlığının kaldırılması için bir yasa çıkarılmasını isteyen vekiller, topladıkları 60 imzayı Meclis Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı'na iletti.
İmzacı vekillerin Meclis'teki farklı gruplara bağlı Şiiler olduğu kaydedildi. Irak Meclisi, daha önce de ABD ve diğer yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması yönünde bir karar almıştı.
BAKMADAN GEÇME!
GÖSTERİLER SÜRÜYOR
Bunların yanı sıra Irak'taki hükümet karşıtı göstericiler, başta Bağdat olmak üzere 9 vilayette ana yolları trafiğe kapatarak eylemlerini sürdürüyor. Irak'ta 1 Ekim'den bu yana bağımsız bir başbakan öncülüğünde geçici hükümet kurulmasını isteyen göstericiler, sokakları terk etmiyor.
Göstericiler başkent Bağdat başta olmak üzere çoğunlukta Şiilerin yaşadığı güneydeki Babil, Kerbela, Necef, Meysan, Musenna, Divaniye, Zikar ve Basra vilayetlerinde ana yolları trafiğe kapatıp lastik yaktı.
BAKMADAN GEÇME!
Yolların kapanmasıyla hayatın adeta felç olduğu vilayetlerde memurların büyük bölümü de işbaşı yapamadı. Göstericiler ülkenin ekonomik damarı olan Basra vilayetindeki Um Kasr Limanı ile petrol yataklarına giden yolları da trafiğe kapattı.
NASIL BAŞLADI?
Irak'ta 1 Ekim 2019'dan bu yana, altyapı yetersizliği, işsizlik, ülkenin içişlerine yönelik dış müdahale gibi gerekçelerle hükümet karşıtı gösteriler düzenleniyor. Irak Yüksek Bağımsız İnsan Hakları Komiserliğinin 4 Aralık 2019'daki açıklamasına göre, gösterilerde en az 460 kişi öldü, 19 bin kişi yaralandı.
BAKMADAN GEÇME!
KİM ÖLDÜRÜYOR?
Son iki günde 10 göstericinin öldüğü Irak'ta faillerin kim olduğu sorusu ülke gündemini meşgul ederken, gerçek mermi kullanan güvenlik güçlerinin yanında, İran'a yakın grupların da ölümlerde payı olduğu düşünülüyor.
Irak Bağımsız Yüksek İnsan Hakları Komiserliği Üyesi Ali Beyatlı, dün AA muhabirine yaptığı açıklamada, 48 saat içerisinde güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 10 protestocunun öldürüldüğünü bildirmişti.
BAKMADAN GEÇME!
KORKUNÇ İDDİALAR
Bağdat ve güney vilayetlerde süren gösterilere zaman zaman İran'a yakın Haşdi Şabi milislerinin de müdahale ettiği iddia ediliyor. İran karşıtlığı nedeniyle de düzenlenen gösterileri bastırmak için Şii milis grupların onlarca protestocuyu kaçırdığı da iddialar arasında.
"VURUN" TALİMATI MI?
Bağdat'ta iki gün önce Muhammed el-Kasım otobanı ve Geylani kavşağını lastik yakarak trafiğe kapatan göstericilere ateş açma talimatının, İran'a yakın Bedir Örgütü mensubu İçişleri Bakanlığı Polis Dairesi Başkan Yardımcısı Abu Dırgam el-Mutori'nin verdiği ileri sürüldü.
BAKMADAN GEÇME!
Mutori'nin, Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri, ABD saldırısında öldürülen Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis ve İranlı General Kasım Süleymani ile fotoğrafları bulunuyor.
Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde, Iraklı askerlerin göstericilere karşı silah kullandığı görüldü. Gösteri alanlarından gerçek mermi sesleri de sık sık duyuluyor. Nitekim bazı insan hakları örgütleri, sahadan topladıkları verilere dayanarak Irak hükümet güçlerinin protestoculara karşı gerçek mermi kullandığını raporlaştırdı. Ülkenin güneyindeki Şii partilere ait binalardan da göstericilere karşı silah kullanıldığı görüntüleri sosyal medyada yayınlanmıştı.
BAKMADAN GEÇME!
"3'ÜNCÜ TARAF" TARTIŞMASI
Irak'ta Ekim 2019'da patlak veren gösterilere keskin nişancılarla müdahale edilmişti. Yüzlerce protestocu, kimliği ve nereden ateş ettiği belirsiz keskin nişancılar tarafından öldürülmüştü. Hükümetten bu konuya ilişkin ikna edici açıklamalar yapılmadı.
Irak Savunma Bakanı Necah eş-Şammari, bir açıklamasında göstericileri hükümet güçlerinin değil, üçüncü bir tarafın öldürdüğünü söylemişti. Şammari'nin bu açıklamaları ülkede tartışmalara neden olurken, bu tarafın İran olduğu üzerinde durulmuştu.
BAKMADAN GEÇME!
"GERÇEK MERMİ İTİRAFI"
Protestoculara karşı şiddet kullanılması talimatı vermekle suçlanan Başbakan Adil Abdulmehdi, Planlama Bakanı Nuri Duleymi başkanlığında bir araştırma komisyonu kurulmasını istemişti. Araştırma sonucunda hazırlanan rapor kamuoyuyla paylaşılmıştı.
Raporda, ülkedeki en üst makamların göstericilere karşı gerçek mermi kullanılması yönünde bir talimatı bulunmadığı ifade edilse de, "Göstericilere karşı gerçek ve ölümcül sonuçlara neden olabilecek mermilerle aşırı güç kullanıldı. Bazı yetkililerin göstericilere karşı güç kullanılması yönünde talimat verdiğine ilişkin ses kayıtları tespit edildi." denilmişti.
BAKMADAN GEÇME!
HAŞDİ ŞABİ YALANLADI
Öte yandan Irak'ta Şii milis gücü Haşdi Şabi, ABD'nin öldürdüğü Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in yerine, Ebu Ali el-Basri'nin seçildiği haberinin doğru olmadığını duyurdu.
Haşdi Şabi'nin resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, Mühendis'in yerine başka birinin seçildiği haberinin gerçeği yansıtmadığı ifade edildi. Yerel basında, Haşdi Şabi içindeki en güçlü gruplardan Bedir Tugayları'nın eski komutanlarından Basri'nin, Mühendis'in yerine seçildiği öne sürülmüştü.
BAKMADAN GEÇME!
Mühendis, İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani ile, 3 Ocak'ta düzenlenen ABD saldırısında öldürülmüştü.
İRAN'A SÜRPRİZ TEKLİF
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, İran ile görüşmeye hazır olduklarını, ancak bunun tamamen Tahran yönetimine bağlı olduğunu söyledi.
BAKMADAN GEÇME!
Bin Ferhan, İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen 50. Dünya Ekonomik Forumu'nda gazetecilere Tahran-Riyad ilişkilerine dair değerlendirmede bulundu. İran'ın şiddete başvurarak bölgesel hedeflerinde daha fazla yol alamayacağını kabul etmesi gerektiğini belirten Bin Ferhan, bunun da ikili diyalog için bir ön şart olabileceğini dile getirdi.
Suudi Bakan, "İran ile müzakereye hazırız. Ancak bu, tamamen İran'ın elinde." ifadelerini kullandı.
BAKMADAN GEÇME!
MOODY’S SAVAŞ BEKLEMİYOR
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s açıklamasında ABD ve İran arasındaki gerilimin bölgesel ve jeopolitik risklerin artmasına yol açtığı belirtilirken, kredi derecelendirme kuruluşunun temel senaryosuna göre her iki ülkenin de askeri çatışmadan kaçınmasının beklendiği hatırlatıldı.
