Ödüllü uzmanlardan tercih tüyoları
Güncelleme Tarihi:
Üniversite adaylarının önünde şimdi zorlu bir görev daha var: Tercihler. En az sınav hazırlığı kadar önemli olan bu dönemde, adayların aklında uçuşan birçok soru oluyor. Uzmanların ve ailelerin tavsiyeleri, bazen bu karışıklığı gidermek için yetmeyebiliyor. Dünya ve Türkiye’nin önde gelen üniversite, bilim merkezi ve şirketlerinde çalışan, uluslararası ödüllü isimlerden tercih tüyoları almak tam da bu dönemde birçok aday için hayal. Ancak NASA, Google, CERN ve Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinde çalışan, alanında en iyi bilim insanı ve profesyonellere, sizin için tercih tüyoları sorduk. Aldığımız cevap netti: “Öncelikle sevdiğiniz alana yönelin, gelecekte ihtiyaç duyulacak bölümleri göz önünde bulundurun ve kendinizi geliştirmeyi hiçbir zaman bırakmayın.” İşte uzmanların önerileri:
UZAY HER ŞEYİN İÇİNDE
Dr. Umut Yıldız (Astrofizikçi/NASA): Uzayla ilgili meslekler genellikle gelişmiş ülkelerin en prestijli alanlarını içinde barındırır. Neredeyse her meslek dalının bir de uzay versiyonu vardır. Türkiye’de uzayla ilgili bölümler, astronomi ve uzay bilimleri ile uzay mühendisliği programları olarak düşünülür. Ama uzay tıbbı, uzay hukuku, uzay işletmesi, uzay psikolojisi, gezegen jeolojisi, astrokimya, astrobiyoloji, bilimin ve mühendisliğin neredeyse her dalında uzayla disiplinlerarası iş yapılabilir. Türkiye’de bunlar yok denecek kadar az. Uzaya ilginiz varsa, bölümünüzü uzayla ilişkilendirerek, kendinizi yetiştirmeniz doğru olabilir. Gezegenleri, yıldızları, galaksileri, evreni araştırmak üzere bir meslek düşünüyorsanız, astronomi ya da astrofizik grubu olan üniversitelerin fizik bölümleri listeye alınabilir. Buralarda ya gözlemsel ya da teorik astrofizik çalışmaları yapılabilir. Artık bilgiye ulaşmak çok kolay. Çevrimiçi ücretsiz açık ders platformlarından dünyanın en iyi bilim insanlarının derslerini dinleyebilirsiniz.
PUANIM ZİYAN OLMASIN DİYE BÖLÜM YAZMAYIN
Dr. Şeyda Ertekin (MIT araştırmacısı): ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği’ni bitirdikten sonra doktoramı bilgisayar mühendisliği alanında yapay zekâ konusunda ‘en iyi tez ödülü’ ile Penn State Üniversitesi’nde tamamlandım. 2010’dan itibaren MIT’de çalışıyorum. ODTÜ'de de öğretim üyesiyim. İlgi alanı geniş bir çocuktum. Müzik, resim ve bale gibi alanlar dışında bilim ve teknoloji hep ilgimi çekiyordu. Teknolojik bir şey icat edebilmenin olağanüstü olduğunu düşünürdüm. Bu yüzden formal eğitimimi mühendislik üzerine almaya karar verdim. ODTÜ gibi bir üniversitede eğitim almak istiyordum. Sınav da derece alınca ilk yazdığım elektrik-elektronik mühendisliğine yerleştim. Onu seçmemdeki en büyük neden, dünyayı ve geleceği şekillendirmek için en etkili alanlardan biri olduğunu düşünmemdi. Elektrik-elektronik ya da bilgisayar mühendisliği alanlarını tercih etmek isteyenler, sürekli öğrenmeye meraklı olmalı. Bu alanlar gerçekten zor. Teknoloji sürekli gelişiyor. Eğitimden sonra kenara çekilip bekleyemezsiniz. Durursanız, hiçbir şansınız olmaz. Zoru başarmalı, bir probleme kendi tasarımlarınızla çözüm bulabilmelisiniz; bunun için de bilgi ve yaratıcılık şart. Elektrik-elektronik ve bilgisayar mühendisliği birbirinin içine geçmiş, ayrılamayacak alanlar. Dünya giderek hızlanan büyük bir teknolojik değişim yaşıyor. Yapay zekâ gibi bu değişimi gerçekleştirecek alanlarda çalışmak istiyorsanız, bu bölümler listenizde kesinlikle yer almalı. Sektörün geleceği ve adaylara sunduğu istihdam şansı, geçen 10 yıla göre daha da parlak. Adaylar, sınav da aldığı yüksek puanlar ziyan olmasın diye istemedikleri programı seçip, yerleşiyor. Bölümde ve mesleğe adım attığında mutsuz oluyor. Lise de ne yapmak istediğinize karar verememiş olabilirsiniz. Bu durumdaysanız, birçok farklı alanda çalışma şansı verecek programlara yönelebilirsiniz. Bu size lisansta ne yapmak istediğiniz konusunda daha net fikir verebilir.
BAKMADAN GEÇME!
ALANLAR ARASINDA DİKİŞSİZ BİR GEÇİŞ VAR
Prof. Dr. Okyay Kaynak (Alexander von Humboldt Vakfı’nın Araştırma Ödülü sahibi): Öğrenciliğimde sayısala yatkındım. 1960’larda uzay yarışının etkisiyle mühendislik en prestjili mesleklerdendi. Ben de ‘icat yapma’ hayalleriyle gece yatağa giren bir gençtim. Bunu yapabileceğim en doğru alan mühendislikti. Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği öğretim üyesiyim. Program seçerken kendinizi günümüzün popüler meslekleriyle sınırlamayın. Severek yapacağınız programı tercih edin ve en iyisi için çalışın. Dünyadaki değişimleri, yeni yaklaşımları göz ardı etmeyin. Eğitimde paradigmalar değişiyor. Eskiden üniversitelerde ‘İleride gerekebilir, öğretelim’ yaklaşımı vardı. Şimdi ‘gerektiği anda öğrenme’ öne çıkıyor. Mühendislik düşünenler, disiplinlerarası yaklaşımın değer kazandığını unutmayın. Elektrik-elektronik mühendisi ile yazılım mühendisi arasındaki sınırlar yok oluyor. Alanlar arasında dikişsiz bir geçiş söz konusu. Bu nedenle bilgisayar mühendisliğini seçerseniz, diğer alanlarda çalışmayacağınız anlamına gelmiyor. Kendinizi her an geliştirmeniz mümkün. Tercih yapacaklar, ‘3R’ becerilerinden ‘3S’ye geçiş yaptığımızı bilsin. 20’nci yüzyılda okuma, yazma, aritmetik bilmek memur olmak için yeterliydi. Artık ‘3S’ var: Araştırma (searching), paylaşma (sharing) ve simule edebilme (simulation). Bilgiye araştırarak ulaşabilmeli, takım içinde paylaşabilmeli ve simule edebilmelisiniz. Üniversiteye başlayınca uluslararası olun. Yeni kültür, insan ve yaklaşımları tecrübe edin. Mühendislikte sorgulayıcı olmak çok önemli. Buna sahipseniz, yükselebilirsiniz.
TÜRKİYE’DE HAVACILIĞIN GELECEĞİ PARLAK
Prof. Dr. Nafiz Alemdaroğlu (Von Karman Madalyası): Çocukluğumdan beri mühendisliğe yakın hissediyordum. Makineler ilgimi çekiyor, çalışma prensipleri büyülüyordu. ODTÜ’de makine mühendisliği okudum. Lisansüstü eğitim için Fransa’ya gittim. Uzun yıllar ODTÜ’de çalıştım, şimdi Atılım Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu Müdürü’yüm. Havacılık, dünyada ve Türkiye’de en hızlı büyüyen sektörlerden. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği verilerine göre, 2016’da dünyada havayoluyla bir önceki yıla göre yüzde 7 artışla 3.8 milyar yolcu taşındı. Türkiye’de büyüme dünya ortalamasının çok üzerinde, yaklaşık yüzde 14. Türkiye Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü verisine göre, personel yaklaşık 200 bin; 10 bini pilot, 4 bini teknisyen. 13 havayolu, 43 hava taksi, 78 genel havacılık, 26 balon işletmesi, 121 havacılık bakım kuruluşu, 34 uçuş eğitim organizasyonu var. Havacılık geniş bir sektör. Birçok kişi, kendisine uygun çalışma alanı bulabiliyor. Yabancı dil bilen, iletişim becerisi gelişmiş, takım çalışmasına yatkın, problem çözme yeteneğine sahip olanlar için çok uygun. Takım içindeki bir oyuncunun görevini yapmaması, tüm operasyonun aksamasına, durmasına ve çok tehlikeli durumların oluşmasına neden olabiliyor. Büyüyen sektör kalifiye personel ihtiyacını da getiriyor. Geçen yıllarda alan dışından, sadece yabancı dil bilgisine dayalı olan istihdam, yerini havacılıkla ilgili mezunlara bırakıyor. Kariyerlerinde üst basamağa tırmanmaları için çeşitli imkânlar sunuyor. İstanbul Üçüncü Havalimanı 225 bin kişiye iş sağlayacak. Dünyada birçok noktaya uçan, ofisleri olan havayollarımız ve dış ülkelerde havaalanı, terminal işleten, kargo ve yer hizmeti veren şirketlerimiz bulunuyor. Bunlardaki çeşitli yurtdışı pozisyonları, havacılık mezunlarımız doldurulacak.
BAKMADAN GEÇME!
EL BECERİNİZ VARSA MÜHENDİSLİK İYİ FIRSATLAR SUNUYOR
Doç. Dr. Sinan Keten (AB Başkanlık Genç Bilim İnsanları ve Mühendisler Ödülü sahibi): Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği’nden mezunum, MIT'de yüksek lisans ve doktora yaptım. Şimdi Northwestern Üniversitesi Makine Mühendisliği’nde çalışmamı sürdürüyorum. Çocukluğumdan beri mühendisliğe ilgim var. Aram hep matematik ve fen bilimleriyle iyiydi. Mühendislik eğitimi almak istiyorsanız, öncelikle bu alanlar ilginizi çekmeli. Gazete ve dergilerde çıkan haberleri ve yayınları okumayı seviyor, boş vakitlerinizde de ilgili aktivitelerle uğraşıyorsanız, mühendislik tam size göre. Öğrendiğiniz konunun uygulamasını, temel bilimlerin aksine kısa vadede görmek istiyorsanız, bu programları tercih listenizde başlara alabilirsiniz. El beceriniz yüksekse, çoğu mühendislik dalı güzel fırsatlar sunuyor. Bu, bir ön koşul değil. Bilgisayar, makine ve biyomedikal mühendislikleri lisansta daha çok seçiliyor. Gelişen ekonomilerde inşaat mühendisliği de birçok iş imkânı sunacak. Endüstri mühendisliği ABD’de eskisi kadar tercih edilmese de, kısıtlı kaynaklarımızı iyi kullanabilmek için özellikle yönetim, veri bilimi ve benzeri konularda yeni işler sağlamayı sürdüreceğini düşünüyorum. Çevrenizden etkilenmeden, sevdiğiniz dala ve iyi üniversitelere yönelin. Başarının püf noktası; iyi eğitime sahip olarak motivasyon ve özveriyle çalışmak, işini çok sevip ‘sadece iş’ olarak görmemek.
YARATICI DÜŞÜNCE VE HAYAL GÜCÜ KUVVETLİ OLAN SEÇSİN
Prof. Dr. Yusuf Yağcı (Belçika Polimer Derneği Ödülü): Lisede başarılı değildim. Futbolu ve kâğıt oyunlarını seviyordum. Yatılı okuduğum liseden sürekli kaçıyordum. Lise sondayken İngilizce, kimya ve tarihten beklemeye kaldım. Hayatıma yön veren ilk iki konu olmasına rağmen, başlangıçta onlarda başarısızdım. Boğaziçi Üniversitesi’nin özel sınavını kazandım ama liseyi bitiremeyince gidemedim. “Asarım diplomamı, eğlenceme bakarım” anlayışıyla eczacı olmayı düşündüm. Rahmetli babamın ısrarı üzerine kimyaya gittim. Öğrenmenin tadını üniversite de aldım. Kimyayı çok sevdim. Mezun olunca bilim heyecanıyla yurtdışına gitme kararı verdim. MEB'e özel öğrenci olarak başvurdum. İngiltere’ye gittiğimde hiç İngilizce bilmiyordum, Cambridge’de dil okuluna kaydoldum. İngilizce öğrenmek için çok çalıştım. Şimdi İTÜ Kimya Bölümü’ndeyim. Tercihin sadece ortaöğretimdeki istek ve bilgiye göre yapılması doğru değil. Lisede kimyaya ilgi, tercih nedeni olabilir. Ancak çok istemeden kimyayla ilgili bölümlere giren birçok öğrenci, akademi ve sanayide çok başarılı oldu. Kimyayı, yaratıcı düşünce ve hayal gücü kuvvetli olanlar seçmelli. Birçok alanla yakın bağlantılı. Örneğin bir kimyacı; ilaç, otomotiv, tekstil, moleküler biyoloji, mobilya, elektronik, boya, inşaat sektöründe çalışabilir. Gelişmiş ülkelerde önce kimya gelişiyor. Moleküler biyoloji, elektronik, tekstil ve malzeme alanları da önem kazanacak. Bir kimyacı bu sektörlerde çalışabilir.
BAKMADAN GEÇME!
İNSAN OLMAYA YAKIŞIR BİR YAŞAM İÇİN FELSEFE EĞİTİMİ
Prof. Dr. İoanna Kuçuradi (Almanya’dan Goethe Madalyası / Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı): Hayattan ne beklediğinizin farkındaysanız, buna göre program seçin. Açık ve bağlantılı düşünemeyen, sınır tanımayan, özgürlük veya çıkarları için ‘her şeyi’ yapabilenlerden rahatsızlık duyan ve insan olmaya yakışır bir yaşam sürmeyi isteyenlerin, felsefe okuması yerinde olur. Böyle bir yaşam için kişinin problemi görebilmesi ve dert edinmesi gerekir. Değer bilgisiyle eylemde bulunmayı, doğru değerlendirme yapabilmeyi, insan onurunun nerede tehlikede olduğunu görebilen bir göz kazanmayı, ağzından çıkanı duyabilen bir kulağa sahip olmayı, kendisinin efendisi olmayı istemeli. Doğru-dürüst bir felsefe eğitimi böyle özellikleri kazanmaya katkıda bulunabilir. Felsefe eğitimi almış biri ne gibi işler yapabilir? Üniversitelerin sağladığı, çift anadal ve yandal yapma imkânları kullanıldığında adaylar, ilgilerine göre çeşitli işlerle uğraşabilir. Gazetecilik yapabilir, insanlarla yüz yüze iletişim gerektiren birçok işte yer alabilir. Örneğin, sosyal hizmetlerde ve cezaevlerinde görev alabilir, yöneticilik yapabilir. Çeşitli alanlardaki yöneticilere danışmanlık yapabilir, siyasetle uğraşabilir. Özellikle siyasetle uğraşmayı düşünenlerin, muhakkak doğru dürüst bir felsefe eğitimi görmeleri şart. Tıp, hukuk, mühendislik ile diğer bilgi ve meslek alanlarını tercih edenlerin de etik, değer, bilgi, hukuk ve siyaset felsefesi gibi dersleri almalarında yarar var. Hukuk, ABD’de ancak lisansüstü düzeyde okutulan bir dal. Çoğu hukukçunun aklına gelmeyen ama çok isabetli kararlar vermiş Amerikalı bir-iki hakimin ne eğitimi aldıklarını merak edip lisans dallarına bakmıştım. Felsefe okumuşlar!
FOTOĞRAF BİR BİRİKTİRME SANATI
Murad Sezer (Pulitzer Ödüllü Reuters foto muhabiri): İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu, şimdiki adıyla iletişim fakültesi, gazetecilik ve halka ilişkiler bölümü mezunuyum. Yabancı dillerle ilgili bir programda eğitim almak istiyordum ancak puanım o bölümlere yetmediği için buraya gittim. Spora ve fotoğrafa olan ilgim nedeniyle staj seçiminde Tercüman gazetesinin spor servisini tercih ederek gazeteciliğe adım attım. Fotoğraf eğitimi almadım ama zaman içinde kendimi sürekli geliştirdim. Fotoğrafı sadece fotoğraf makinesiyle yapılan bir eylem gibi düşünmemek lazım. Fotoğraf ve foto muhabirliği isteyenlerin güzel sanatlar, sinema, siyaset, teknoloji ve sosyal medya gibi alanlara da ilgisi olmalı. Fotoğrafçılık ve foto muhabirliği farklı meslekler. Fotoğrafa ilgi duyanlar için güzel sanatlar fakültelerinde eğitim olanağı var. Ancak foto muhabirliğine ilgisi olanlar, iletişim ya da güzel sanatlar fotoğrafçılık bölümlerinde eğitim almak durumunda kalıyor. Bu nedenle birçok konuda kendi kendilerini yetiştirmek zorunda kalıyorlar. Türkçe’deki kaynak eksikliği nedeniyle gelişen fotoğraf teknolojilerini takip etmek için en az bir yabancı dile ihtiyaç var. İki branş için de İngilizce bilmek olmazsa olmaz. Sosyal medyanın yakından takip edilmesi gerekiyor. Sosyal medyanın kişisel gelişimden iş bulmaya kadar geniş bir yelpazede kullanıldığını düşünürsek, önemi daha iyi anlaşılır. İletişim ve güzel sanatlar fakülteleri her yıl binlerce mezun veriyor. Ülkemizin bu kadar çok haberci ya da fotoğrafçıya ihtiyacı yok. Bu nedenle bilinen yabancı dil sayısı, sosyal medyayı kullanma becerisi, dijital fotoğraf teknolojilerine hakim olmak, adaylar ve mezunlara öncelik sağlayacak.
BAKMADAN GEÇME!
EVRENİN SIRLARINI ÇÖZMEK İSTEYENLERE
Prof. Dr. Erkcan Özcan (CERN Araştırmacısı): Lisansımı ODTÜ Fizik ve Elektrik Elektronik Mühendisliği’nde; doktoramı Stanford Üniversitesi Uygulamalı Fizik Bölümü’nde yaptım. 2006-2010 arasında CERN Atlas Deneyi’nde görev alarak, Türkiye’den Boğaziçi Üniversitesi şemsiyesi altında katılan bilim insanlarının yer aldığı ekibin liderliğini üstlendim. Şuan hem CERN hem de BÜ Fizik Bölümü’nde çalışmalarımı sürdürüyorum. Bilime ilgim, annemin çocukluğundan kalan yeryüzü ve uzay hakkında bir kitabı ilkokulda okumamla başladı. 4’üncü sınıfta elde ettiğim bilgileri bir kitapta toplamaya başladım. Bu kitap zamanla 200 sayfayı buldu. Sonrasında bilime ilgim arttı, özellikle fiziğe yöneldi. Okumak, araştırmak, sorgulamak benim için bir tutku halini almıştı. Küçüklüğümden beri fiziği seviyordum. Ancak ilerleyen yaşlarda da bu sevgi kanınıza girebilir. Geç yaşlarda fiziğe ilgi duyarak, büyük başarılar elde eden bilim insanları var. Fizik; en küçük taneciklerinden devasa galaksi kümelerine kadar evreni her ölçekte araştırıp, somut ve nesnel sonuçlar çıkarttığımız bir bilim dalı. Hem evrenin gizlerini çözme hazzını yaşamak isteyenler, hem de bu sırada yarının teknolojilerini üretmeyi dileyenler fiziğe yönelmeli. Biyofizik, ‘katı hal fiziği’, ‘ekonofizik’ gibi konuları da kapsadığından kanser araştırmalarından ilk canlıların nasıl ortaya çıktığına, kuantum bilgisayarlardan finans piyasalarının modellenmesine kadar geniş bir yelpazede öncü çalışmalar yapılıyor. Analitik düşünme ve karmaşık problemleri küçük parçalarına ayırıp çözümleme becerisini geliştirdiği için Elon Musk gibi girişimcilerin bile lisansta okumayı tercih ettikleri bölüm. Meraklı ve çalışkansanız, fizik programlarını tercih edebilirsiniz. Fizik giderek cazip hale geliyor. Yüksek katma değerli, teknolojik ürünler geliştirebilen bir ekonomi olmayı hedefliyoruz. Bu da, en az mühendislik kadar temel bilimlerde de altyapı gerektiriyor. Temel bilimleri tercih eden öğrencilere verilmeye başlanan burslar, ulusal araştırma merkezleri kurulmasına yönelik kanun, CERN gibi uluslararası araştırma kurumlarına üyelikler ve Ar-Ge teşviklerinin çeşitlendirilmesi gibi adımlar atılıyor. Bu olumlu gelişmelerle, yurtdışında iş olanakları çok geniş olan fizikçiler için bu imkânların ülkemizde de hızla geliştiğini görüyoruz.
İYİ BİR MÜZİK BİLGİSİ VE YETENEK BAŞARI GETİRİR
İdil Biret (Polonya Üstün Hizmet Madalyası sahibi/ Piyanist): Müzikte kariyer yapmayı düşünerek hareket etmeyin. Ne yazık ki günümüzde bu ‘kariyerist’ düşünce tarzı her yerde var. Müziği herhangi bir iş gibi addetmek, fazla kafa yormadan kolay başarı yolları aramak, müziğe ihanet etmek demek. Peki, iyi bir piyanist olmak için hangi özelliklere sahip olmalısınız? Başta esaslı bir müzik bilgisine ihtiyacınız var. Ayrıca piyanoya belli bir yetenek, araştırıcı bir ruh, müzikteki kuramsal bilgilere hakimiyet, analizden senteze varma becerisi, enstrümanın tüm teknik sorunlarının üstesinden gelebilmek, değişik devirlerin üsluplarını bilmek, geniş bir repertuvar, kendi kendini hep dinlemek ve hataları düzelten bir kulağa sahip olmak sıralanabilir. Bunları yapabilirseniz, piyanoda başarı şansınız olur.
BAKMADAN GEÇME!
OKUDUĞUNUZ ALANDA KALMAK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ
Prof. Dr. İlter Turan (Uluslararası Siyaset Bilimi Derneği Başkanı): 1950’lerde Türkiye’de moda meslek, mühendislikti. Ben de onu istiyordum. Lisede burs alıp eğitimime ABD’de devam ettim. Bu sayede ABD üniversitelerine geçiş şansım arttı. Üniversitenin ilk yılında siyasal bilimler dersi aldım. O kadar hoşuma gitti ki, siyasal bilimlere yöneldim. Şimdi İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Emeritus Profesör’üm. Türkiye’de 1980’lerdeki düzenlemelerle, üniversiteler mesleğe hazırlayan bir meslek okulu olarak şekillendirildi. Her yıl uluslararası ilişkiler, kamu yönetimi ve siyaset bilimi programlarından mezun binlerce kişiyi düşündüğümüzde bunlardan çok azı kaymakam ve diplomat olarak görev alabiliyor. Birçok önde gelen şirketin başında, işletme veya ekonomi eğitimi almamış isimler var. Lisansta okuduğunuz alana bağlı kalmak zorunda değilsiniz. Adaylar tercih yapmadan önce kendilerine şu soruları sormalı: Üniversite iyi bir öğretim veriyor mu? Yabancı dil eğitim imkânı var mı? Gerçekten ne yapmak istiyorum? Sosyal bilimlerin geri planda kaldığı söyleniyor. Bu doğru değil. Her dönem, ihtiyaçlarla ilgili bazı meslekler moda oluyor. 1958’de inşaat mühendisliğiydi, 1960’ların ortalarında işletme modası geldi. Toplumların yönetişim ihtiyacı artarken sosyal bilimlere ileride de çok büyük ihtiyaç olacak. Tercih döneminde adaylar, kendilerine söylenenlerle sınırlı kalmasın. Mümkünse alanların derslerini araştırsın, konularına baksın. Siyasal bilim ve uluslararası ilişkilerde okumayı seven, çok boyutlu düşünmeye açık, başkalarını dinleyebilenlerin başarılı olma şansı yüksek.
TERCİHTEN ÖNCE KENDİNİZE ÜÇ SORU SORUN
Dr. Canan Dağdeviren (Harvard Üniversitesi Genç Akademi Üyesi/MIT Araştırmacısı): İçimde bilim aşkının doğması küçüklüğüme dayanıyor. Çocukken atom kelimesini duymuştum. Çakıl taşlarını birbirine vurarak, atomu aramıştım. Babam Nobel ödüllü Fransız bilim insanı Marie Curie’nin bir kitabını hediye etti. Bu hayatımı değiştirdi. Okudukça eşi Pierre Curie’ye aşık oldum. Birçok projemin arkasında, keşfettiği ‘piezoelektrik’ sistemi var. Fiziğe ilgimin doğmasında onun ve çığır açan keşiflerinin payı çok. Erdal İnönü’nün de etkisi büyük. O, çok iyi bir teorik fizikçiydi. Onunla, üniversite sınavına girmeden bir fuarda karşılaştım, kitabını imzalattım. Hacettepe Üniversitesi’nde fiziği seçmemdeki etkisi çok fazla. Yüksek lisansımı Sabancı’da, doktoramı ise Urbana Champaign Illinois Üniversitesi’nde yaptım. Şu alanları tercih etmeyin, hiç geleceği yok, deniyor ama geleceği yaratan biziz. Biri çıkıp o alanda büyük değişim yaratıyor. Fizik okumak istediğimde, iş bulamayacağımı söylediler. Türkiye’de fizik gibi alanların yeterli değeri görmemesi beni üzüyor. Bu eğitimi almak isteyenler, aileleriyle çatışabiliyor. Bilimin politikası değil, stratejisi yapılmalı. Temel bilimlere çok önem vermeliyiz. Çünkü onları anlamadan uygulamalı bilimlerde ilerlenmesi pek mümkün değil. Biyoteknoloji gibi alanlarda çalışmak isteyenlerin esnek odaklanmaya ihtiyacı var. Yani A yolundan sonuca ulaşmaya çalışıyorsunuz, ancak aslında B’den gitmelisiniz. Eğitim alacağınız okul isimlerine bağlı olmaksızın, hayalinizi hayata geçirmek istiyorsanız, bunu farklı yollarla da yapabilirsiniz. Fizik eğitimi alırken, ekonomiden de anlamalısınız. Farklı insanlarla konuşabilmeli, çeşitli alanlara ilgi duymalısınız. Örneğin, tasarımcı değilim ama geliştirdiğim tıbbi cihazların kullanılabilirliği çok önemli. Bu nedenle müze gezerek tasarımları inceliyorum. Ürünlerimi daha estetik hale getirmeme yardımcı oluyor. Bizi bizden iyi anlayan yok. Ne aileniz ne rehberlik öğretmeniniz. Listenizi yapmadan, kendinize şunları en az iki kere sorun: “İleride ne yapmak istiyorum?”, “Hayata geliş amacım ne?”, “Dünyaya ne katabilirim?” Sonra tercihinizi yapın. Bahanelerden çok hayalleriniz olsun, onları takip edin. Dünyaya bir kere geliyoruz. Kendi hayatınızı yaşayın. Yaşam başkasının hayallerini gerçekleştirmek için çok kısa.
BAKMADAN GEÇME!
BİYOTEKNOLOJİ FARKLI ALANLARI BİR ARAYA GETİRİYOR
Dr. Gözde Durmuş (‘35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi’ndeki isimlerden/ Stanford Üniversitesi Araştırmacısı): 2003’te ODTÜ Moleküler Biyoloji Bölümü’nde lisansımı tamamladım. Fulbright bursu kazanarak yüksek öğrenim için ABD’ye gittim. 2014’te Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak göreve başladım ve devam ediyorum. 2015’te saygın MIT Technology Review dergisi tarafından ‘35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi’ne tıpta ve biyolojide çığır açan genç araştırmacılardan biri olarak girdim. Biyoteknolojiyle ilgili alanları, genel olarak biyolojiye, kimyaya ve programlamaya ilgisi olanlar tercih edebilir. Bu alanın hayatta da çok fazla uygulamaları var. Biyoloji, moleküler biyoloji, kimya, mühendislik ile genetik gibi birçok alanı bir araya getiriyor. Günümüzde ‘DNA Dizileme’ teknolojilerindeki hızlı ilerlemeler, bilgisayar mühendisliğine olan ihtiyacın daha da artmasına neden oluyor. Yapay zekâ, biyoloji ve biyoteknolojiyi de etkilemeye başladı. Ama meslek alanlarının birbirine çok yaklaştığı, disiplinlerarası hale geldiği bir dönemdeyiz. Bu alanda özellikle biyoloji, tıp ve mühendislik arasında bir köprü olan biyomühendislik programları gelecek vadediyor. ‘DNA Dizileme’ teknolojilerinin maliyeti çok ucuzladığı için fazla sayıda biyoinformatik veri üretebiliyoruz. Bunların insan sağlığı açısından ne anlam ifade ettiğini öğrenmek için de biyoenformatik ve yapay zekâ alanları revaçta. Bu tarz konulara ilginiz varsa, doğrudan bilgisayar mühendisligi okuyabilir, sonradan biyoloji alanına yönelik işlerde çalışabilirsiniz. Ayrıca biyoinformatik programlarını da tercih edebilirsiniz. Günümüzde mühendisliğin biyoloji ve tıp alanında uygulamaları arttığı için üniversitede elektrik, makine, malzeme bilimi gibi temel mühendislik bölümlerinden de biyomühendisliğe yönelebilirsiniz. Üniversitede sadece kendi alanınızla kısıtlı kalmayın, ilginizi çeken diğer alanlardan da dersler alın. Sevdiğiniz işi yapın ve en iyisi olmak için çalışın. Kariyer insanı farklı yerlere götürebilir. “Ben yapamam” gibi sınırlarınız olmasın. Hedeflerinizi ve ufkunuzu her zaman geniş tutun.