Monkeypox (Maymun çiçeği) virüsü nedir, belirtileri nelerdir?.. Salgın yayılmaya devam ediyor..
Güncelleme Tarihi:
Koronavirüs (Kovid-19) pandemisi sürerken İngiltere yeni bir virüs haberi ile sarsıldı. İngiltere'de iki ölümcül maymun çiçeği virüsü vakası doğrulandı. İngiliz yetkililer hastaların durumu ile ilgili ilk açıklamayı yaptı. İngiltere'de koronavirüsten sonra şimdi de Monkeypox (Maymun çiçeği) virüsü görüldü. Peki bu virüsün özellikleri ve belirtileri nedir?
İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, resmi makamlar ülkede ölümcül virüsün iki kişide tespit edildiğini doğruladı.
Aynı habere göre, virüs tespit edilen iki kişinin bunu yurtdışından aldığı bilgisinin altı çizildi.
Maymun çiçeği çoğunlukla Orta ve Batı Afrika'da görülüyor. Ancak İngiliz yetkililer hastaların kimliklerini ve hangi ülkeyi ziyaret ettiklerini açıklamadı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
13 EKİM 2016 – 6 Eylül 2016 tarihinde, Haute-Kotto sağlık mıntıkasından Sağlık Bakanlığı personeli, Ira Banda sağlık merkezine yatırılan şüpheli maymun çiçek virüsü vakaları ile ilgili merkezi seviyede alarm vermiştir. İndeks olgu, 17 Ağustos tarihinde hastalanan ve laboratuvar testi için numune alınamadan köyünde ex olan bir avcıydı. 4 Eylül – 7 Ekim arası, 26 vaka hastaneye yatırılmış ve bunlardan üç tanesinde maymun çiçek virüsü laboratuvar tarafından doğrulanmıştır.
Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox)
13 EKİM 2016 – 6 Eylül 2016 tarihinde, Haute-Kotto sağlık mıntıkasından Sağlık Bakanlığı personeli, Ira Banda sağlık merkezine yatırılan şüpheli maymun çiçek virüsü vakaları ile ilgili merkezi seviyede alarm vermiştir. İndeks olgu, 17 Ağustos tarihinde hastalanan ve laboratuvar testi için numune alınamadan köyünde ex olan bir avcıydı. 4 Eylül – 7 Ekim arası, 26 vaka hastaneye yatırılmış ve bunlardan üç tanesinde maymun çiçek virüsü laboratuvar tarafından doğrulanmıştır. Salgının boyutunu saptamak için epidemiyolojik araştırmalar hala devam etmektedir.
BAKMADAN GEÇME!
Halk Sağlığı Yanıtı
Olası vakalar için halk sağlığı sürveyansının güçlendirilmesi Sağlık çalışanlarının, kişisel koruyucu ekipman kullanımı ve sağlık tesislerinde uygun el hijyeni ve temizlik prosedürlerinin uygulanması konusunda eğitilmesiVaka yönetimi için iki izolasyon ünitesinin kurulması Maymun çiçek virüsünden etkilenen hastalara ücretsiz tedavi sağlanması Maymun çiçek virüsü yayılımını önlemek amacıyla ihtiyati tedbirlerin alınması konusunda kamu farkındalığının artırılması International Medical Corps ve Catholic Organisation for Relief and Development Aid (CORDAID) sivil toplum örgütlerinin, vaka yönetimi ve önleyici tedbirleri desteklemek üzere sürece dahil edilmesi.
DSÖ Risk Değerlendirmesi
Tropikal Afrika’da küçük ölçekli maymun çiçek virüsü salgınları düzenli olarak baş göstermektedir. Maymun çiçek virüsü insanlara genellikle enfekte bir hayvan ile temas veya enfekte hayvan ısırıkları yoluyla bulaşır. Salgınlar esnasında hasta kişilerle yakın temas yoluyla da insandan insana bulaşım meydana gelebilir ancak şimdiye kadar insandan insana bulaşımın tek başına maymun çiçek virüsü yayılımını devam ettirdiğine dair kanıt bulunamamıştır.
Bölgedeki sağlık tesislerinde yeterli ölçüde donanımlı izolasyon ünitelerinin eksikliği ve insanlar arasında maymun çiçek virüsünün bilinen yayılma dinamikleri dikkate alındığında, DSÖ, bireyleri ve sağlık çalışanlarını, hastalığın yayılmasını engellemek maksadıyla, hastalarla ilgilenirken enfeksiyon önleme ve kontrol prosedürlerine uymaları konusunda teşvik etmektedir.
Salgın bölgesinin nispeten uzak ve seyrek nüfuslu bir alan olduğu düşünüldüğünde, bu aşamada uluslararası yayılım riski kısıtlı görünmektedir.
DSÖ, şu andaki mevcut bilgilere dayanarak Orta Afrika Cumhuriyeti’ne seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama getirilmesini önermemektedir.
Maymun çiçek virüsü (Monkeypox)
insanlarda ölümcül hastalığa neden olabilir; her ne kadar genellikle çok daha az ciddi olsa da insan çiçek virüsü hastalığına benzer.
Maymun çiçek virüsü öncelikle Orta ve Batı Afrika'da tropikal yağmur ormanları yakınındaki uzak köylerde bulunur.
Maymun çiçek virüsü çeşitli vahşi hayvanlardan insanlara iletilir ve insandan insana bulaşma yoluyla insan popülasyonunda yayılabilir.
Herhangi bir tedavisi veya uygun bir aşısı yoktur, ancak çiçek aşısının maymun çiçek virüsünü önlemede % 85 etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Virüs ilk olarak 1958 yılında Kopenhag' ta (Danimarka) Devlet Serum Enstitüsü'nde tespit edilmiştir.
Salgınlar
Maymun çiçek virüsü insanda ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde tespit edilmiştir. O zamandan beri, vakaların çoğunda, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Kongo Havzasından ve Batı Afrika'nın kırsal bölgelerinden bildirilmiştir.1996-97 yıllarında, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde büyük bir salgın meydana geldi.
Maymun çiçek virüsü vakaları Afrika kıtasının dışında, ilk olarak 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Midwest'te rapor edilmiştir.
Bulaşma:
Bulaşma enfekte hayvanın kanı, vücut sıvıları ya da döküntülerine doğrudan temas sonucuna oluşur. İkincil iletim, kontamine nesneler ile, hasta bir kişinin deri lezyonları ile veya enfekte solunum yolu salgıları ile yakın temas sonucu insandan insana bulaşır. Damlacıklarla solunum yoluyla bulaşma da belgelenmiştir. İletim ayrıca aşılama sırasında veya plasenta (konjenital) üzerinden de gerçekleşebilir.
Belirti ve bulgular
Kuluçka dönemi 6 ila 16 gün arasında değişmektedir.
Enfeksiyon iki döneme ayrılabilir:
1-İnvazyon dönemi: Ateş, yoğun baş ağrısı, lenf bezi şişmesi, sırt ağrısı, kas ağrısı ve yoğun yorgunluk ile karakterize dönem (0-5 gün).
2-Deri döküntü dönemi: Yüzde (vakaların% 95'inde), avuç içlerinde ve ayak tabanlarında (% 75) ve neredeyse eşzamanlı vücut üzerinde görünen deride döküntüler oluşur. Döküntüler yaklaşık 10 gün içerisinde makülopapülerden veziküle sonra püstüle ve en sonunda kruta dönüşmektedir.
Bazı hastalarda döküntü ortaya çıkmadan önce ciddi lenfadenopati gelişir. Maymun çiçek virüsü hastalığı belirtileri genellikle 14 ila 21 gün sürer.
Vaka ölüm oranı salgın arasında büyük değişkenlik göstermiştir, ancak belgelenmiş vakalarda % 10'dan az olmuştur.
Tanı
Ayırıcı tanıda genellikle çiçek hastalığı, suçiçeği, kızamık, bakteriyel deri enfeksiyonları, uyuz, ilaç alerjisi ve frengi ekarte edilmelidir.
Kesin teşhis:
-ELISA
-Antijen saptama testleri
-Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)
-Hücre kültüründe virüs izolasyonu.
Tedavi ve aşı
Maymun çiçek virüsü hastalığına karşı ilaç ve aşı bulunmamaktadır.
Virüsünün doğal ev sahibi
Afrika'da, maymun çiçek virüsü halat sincabı, ağaç sincabı, Rum sıçanları çizgili fareler, fındık faresi ve primatlar gibi bir çok hayvan türünde tespit edilmiştir.
Önleme
Hayvan ticaret yoluyla hastalığın genişlemesini önlemek:
Küçük Afrikalı memelilerin ve maymunların hareketinin yasaklanması veya kısıtlanması virüsün Afrika dışına yayılmasını yavaşlatmakta etkili olabilir.
Tutsak hayvanlara çiçek aşısı yapılmamalıdır. Bunun yerine, enfekte olmuş hayvanlar, diğer hayvanlardan izole edilmeli ve acil karantinaya alınmalıdır. Enfekte olmuş bir hayvan ile temas olasılığı olabilen herhangi bir hayvan karantinaya alınmalı ve 30 gün boyunca maymun çiçek virüsü hastalığı yönünden gözetlenmelidir.
İnsanlarda enfeksiyon riskini azaltmak ;
Maymun çiçek virüsü salgınları sırasında, diğer hastalarla yakın temas enfeksiyon için en önemli risk faktörüdür. Belirli tedavi ve aşı olmadığından, insanlarda enfeksiyonu azaltmanın tek yolu risk faktörleri yönünden bilinçlendirilmesi ve virüse maruz kalmayı azaltmak için alınabilecek önlemler hakkında insanları eğitmektir.
Halk sağlığı eğitim mesajları aşağıdaki risklere odaklanmalıdır:
İnsandan insana bulaşma riskinin azaltılması için enfekte kişilerle yakın fiziksel temastan kaçınılmalıdır, hasta insanların bakımı sırasında eldiven ve koruyucu ekipman giyilmelidir, bakım veya hasta insanları ziyaret ettikten sonra el yıkama işlemi düzenli yapılmalıdır.
BAKMADAN GEÇME!
Hayvandan insana bulaşma riskinin azaltılması;
Yemeden önce tüm hayvansal ürünler iyice pişirilmelidir. Hasta hayvanlara dokunurken, keserken ya da enfekte dokularını işlerken kesinlikle eldiven ve diğer uygun koruyucu giysiler giyilmelidir.
Sağlık ortamlarında enfeksiyon denetimi;
Sağlık çalışanları tarafından standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanması gereklidir.
Şüpheli veya maymun çiçek virüsü enfeksiyonu olan hastaların bakımı veya tedavisi için çalışan sağlıkçılara çiçek aşısı düşünülmelidir. Bununla birlikte, çiçek hastalığına karşı bağışıklığa sahip insanlara aşı tatbik edilmesi gerekmez.
Maymun çiçek virüs enfeksiyonu şüphesi olan insan veya hayvanlardan numuneler, uygun donanıma sahip laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından alınmalıdır.