Milyonlarca turistin her yıl akın akın gittiği teknolojinin beşiği olan şehir, içinde yaşayanlar için büyük bir kabusa dönüşmeye başladı. ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bulunan sahil şehirlerinden San Francisco, Silikon Vadisi'ne de ev sahipliği yapması nedeniyle dünya genelinde önemli bir şöhrete sahip. Ancak Google, Microsoft, Tesla dahil pek çok popüler uygulamanın doğduğu bu teknoloji vadisi küçülmeye, insanları kaçırmaya başladı. Dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinden HP ile Oracle, üslerini Teksas'a taşımaya karar verdi. Yeni merkez ise Austin olacak. Bir dizi yüksek profilli teknoloji yatırımcısı ve yöneticisi de San Francisco’dan ayrılıyor. Geçen hafta Elon Musk bu yılın başlarında evlerini satmalarının ardından Teksas’a taşınacağını söyledi. Peki herkes neden kaçıyor? Daha önce Redfin tarafından yapılan bir araştırmaya göre ABD'nin en çok kan kaybeden, daha doğru bir ifadeyle insan kaybeden şehri San Francisco oldu. Yapılan bir araştırmada 500 kişi arasında yapılan ankete katılanların yarısı şehri terk etmek istediğini belirtiyor. Bu kaçışta en büyük sebep yıllardır büyüyen bir sorun haline gelen yükselen ev fiyatları... Artık fiyatlar öyle çığrından çıktı ki yıllarını bu şehirde geçirenler bile burnundan solur hale geldi. Pandemi sürecinde firmalar çalışanlarının evlerinden de işleri yürütebileceği kanaatine vardı. Bazı teknoloji firmaları Pandemi sona erdikten sonra bile çalışanlara kalıcı olarak evden çalışma seçeneği vereceğini söyledi. Pandeminin bu etkisi de pahalılıktan şikayet eden şirketleri ve pek çok kişiyi şehirden kaçırmaya başladı. Austin Ticaret Odası’ndan alınan verilere göre, Kasım ayı itibarıyla teknoloji ve diğer sektörlerdeki 39 şirket bu yıl Austin’e taşındı. Bu rakam bile işin ciddiyetini ortaya koyuyor. Burası San Francisco'nun görünen yüzü... Dışarıdan bakanlar için huzur ve rahatlığın şehri... Ama bir de madalyonun diğer yüzü var! İşte görkemli şehrin pek görünmeyen yüzü... Şehirde orta halli bir ev 1.5 milyon dolardan düşük bir fiyatla satılmıyor! Oysa şehrin biraz arkasına gittiğimizde, örneğin Sacramento bölgesine bu fiyatın katbekat düşük seviyelerinde ev alınabiliyor, kiralar da hayli uygun. Şehirde hemen her şey aşırı pahalı olduğundan yıllık geliri 300 bin doların altında olanların koca şehirde rahat bir nefes alması pek mümkün görünmüyor. Bu görkemli şehirde bulunan evlerin sadece yüzde 12'si uygun fiyatlarla kiralanıyor veya satılıyor. İlginçtir, Silikon Vadisi'nde yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre yılda 400 bin dolara kadar gelir elde edenler kendilerini orta sınıf olarak görüyor; çünkü bu gelirle ev almayı göze alamayacaklarını biliyorlar! Hayatta kalabilmek için insanlar şehrin çok daha uzak noktalarında yaşamayı tercih ediyor; daha doğrusu buna zorunlu kalıyorlar! Misa ve Mike da şehrin mağdurlarından! Şehir merkezine yakın bir noktada ev alamayacaklarına karar verince yat alıp içinde yaşamaya başladılar! Bir teknede yaşamaya karar verdikten 10 yıl sonra çift, hayatlarının geri kalanında denize oturmayı planlıyor. İlginç ama gerçek; şehirde yaşamanın daha pahalı olduğunu gören çift yatta hayatlarını sürdürmeye devam edecek! 2014'te Heather Stewart ve Luke Iseman şehirde evlerinde yaşarken aylık 2200 dolar harcamaları vardı; altından kalkamayacaklarını düşünüp çok daha küçük yere geçtiler! Bakın yeni evleri nasıl? İnanmanız epey güç olacak! Çift, Doğu Körfezi'ndeki boş bir otoparka kiraladıkları ve küçük bir eve dönüştürdükleri çiftlik için 2,300 dolarlık bir nakliye konteyneri satın aldı. Çift evlerini kendileri yaptı ve çok daha uygun koşullarda (maddi olarak elbette!) yaşıyorlar. Bir illüstratör olan Peter Berkowitz, bir arkadaşının San Francisco'da dairesinde ev yapımı ahşap sandık içinde yaşıyor ve aylık 400 dolar harcaması var. Uzun bir süre bu evde yaşayan Berkowitz'in küçük 'yuva'sı işte böyleydi. Ancak bu hikaye çok uzun sürmedi ve müfettiş kontrolü neticesinde bu girişimin yasak olduğunu görünce yuvasını terk etmek zorunda kaldı. Yıllar yıllar önce evsizler için yapılan bu minik evler artık şehir sakinleri için yuva oldu; toplamda 1 milyon dolar bu minik evler için harcanıyor. Evsizlere yapılan bu minik yapılar dışarıdan bakıldığında her zaman da 'yaşanabilir' bir yuva gibi görünmüyor elbette! Dışı böyle görünse de, sahipleri evi yeniden dekore ederek 'yaşanabilir' hale getirmeyi bildi. Bilinen en pahalı deprem kulübesini görüyorsunuz. 640 metrekarelik yaşam alanına sahip olan bu ev yıllar önce 100 bin dolara satılmıştı; ancak şu an 1.6 milyon dolarlık bir fiyatı var! Körfez Bölgesi'nin çılgın konut fiyatları, insanların daha uygun kiralık evlere taşmasına neden oldu. San Francisco'nun orta halli iki yatak odalı kirası 3,040 doları buluyor. ABD'de ortalama fiyat ise 1,160 dolar seviyelerinde... Yüksek kiralar insanları tanımadıkları insanlarla beraber yaşamaya itiyor. Aynı evde 4-5 hatta 6 kişinin kalması bu şehirde hayli yaygın. Birlikte yaşamak kira ve diğer masrafları da ciddi orandan düşürdüğünden şehirde oldukça yaygın. Bir diğer yaygın yuva da kamyon arkaları... Gün geçtikçe yaygınlaşan bu karavanlar nispeten daha ucuza geliyor ve yaşayanlar diledikleri yere özgürce gidiyor. Şimdi daha vurucu bir olaydan söz edelim: Hemen herkesin çalışmak için rüyasını süslediği ve Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla'nın mühendislerinden Jason Roesslein,yüklü miktarda öğrenci kredisi ödüyor; haliyle bu karavanda yaşıyor! Silikon Vadisi'nde bulunan Facebook, Google gibi dev şirketlerdeki işlerini kaybetmek istemeyen yazılımcılar, mühendislerin bir kısmı karavanda kalıyor, bir kısmı ise şehir dışından her gün işe gidiyor! Pennsylvania'da yaşayan hemşire Fowkes, Oakland'da bulunan iş yerinde çalışmak için 2.600 mil yol kat ediyor. Yani havada 6 saat yolculuk yapıyor! Fowkes, her iki haftada bir evine dönebiliyor. San Francisco'daki ev krizi pek çok evsizi de doğuruyor. Binlerce kişi sokakta yatıp kalkıyor. Biraz daha şanslı olanları ise prefabrik evde yaşamını sürdürüyor. Çadır şehirler bu görkemli şehirde hızla artıyor. Sonuç olarak, şehir merkezi, dünyanın en yoksul mahallelerine ev sahipliği yapmaya başladı; görüntüler de pek iç açıcı değil.