Mamak’ı siyah-beyaz yaşamak
Güncelleme Tarihi:
Hürriyet Ankara’nın siz okurlarımızı geçmişte siyah-beyaz yolculuğa çıkardığı ilçe turumuzda bu defa Mamak’tayız. İşte Mamak Belediyesi’nin arşivindeki fotoğraflar ve bilgilerle Mamak...
TÜRK OBALARININ BARINDIĞI YER
Mamak’ın tarihi, Anadolu’nun tarihi ile özdeş. İlçenin kuruluşu 1200’lü yılların ikinci yarısına rastlıyor. İsminin ‘askeri ve sivil yerleşme alanı’ anlamına gelen ‘Mamak’ kelimesinden geldiği ya da ilçede yaşamış olan Ahi Mamak’tan geldiği şeklinde iki rivayet var. Ünlü Roma hamamlarının suyu Kayaş’taki Romalılar galerisinden gelir. Bu kaynak, Cumhuriyet’e kadar Ankara’nın su kaynağı olmaya da devam eder. Anadolu Türk yurdu olunca Türk obaları da birer birer Mamak’ın şimdiki mahallelerine yerleştirilir. Nenek, Kızılca, Bayındır, Kayaş gibi yerler isimlerini Türk obalarından alır.
OSMANLI’DA ‘BÖLGENİN MEYVE HANESİ’
Mamak bölgesi, Osmanlı döneminde ‘bölgenin meyve hanesi’ olarak anılır. Osmanlı döneminde Hatip Çayı istikametince yer alan su değirmenleri, 1950’lere kadar Ankaralılara hizmet eder. Cumhuriyet döneminde ise 1929’da Mamak’ta Ankara’nın ilk toplu taşım aracı olan Ankara-Kayaş Banliyö Tren Hattı kurulur. 1930’lu yıllardan itibaren Mamak bölgesi gecekondulaşmaya başlar. Gecekonduların artışı da banliyö tren hattına yakın bölgelerde yaşanır. 1950’li yıllara gelindiğinde Başbakan Adnan Menderes’in isteğiyle Ankara’nın şehir planı gözden geçirilir. Bu dönemde Demirlibahçe’de Menderes’in özel ilgisi ile planlı bir yapılaşma başlar.
BAKMADAN GEÇME!
70’LERDEN 90’LARA GECEKONDU FURYASI
1970’lerden başlayarak 1990’lı yıllara kadar devam eden yoğun göç dalgası neticesinde, artık Mamak’ın yüzde 90’ı gecekondudur. Çankaya’ya bağlı kırsal bir yerleşim alanı gibi olan Mamak, 1983’te Çankaya’dan ayrılarak resmi ilçe haline gelir. 1984’te ilk belediye seçimleri yapılır. Bu tarihten itibaren başlayan şehirleşme ve imar hareketleri 1999’dan itibaren daha da hız kazanır. Kutludüğün ve Bayındır gibi beldelerin de ilçeye katılması ile Mamak, büyüyen ve değişen bir ilçe olarak günümüze kadar gelir. Değişim ve gelişimle gecekonduların yerini de yeni apartmanlar alır. Mamak ayrıca bir zamanlar şehrin çöplerinin depolandığı çöplük alanı, askeri birlikler ve cezaevi ile de özdeşleşen bir ilçedir.
CUMHURİYET’LE ANKARA’NIN SESİ OLDU
Mamak denilince Musiki Muallim Mektebi’ne ayrı bir parantez açmak lazım. Mustafa Kemal Atatürk’ün emri ile 1924’te Cebeci’de bulunan üç katlı kerpiç bina, Cumhuriyet’in ilk müzik öğretmen okulu(Musiki Muallim Mektebi) olarak hizmet vermeye başlar. 1928’de Avusturyalı mimar Ernest Arnold Egli tarafından projelendirilen bina, 1938’de eklenen yeni mekânlarla genişleyerek genç Cumhuriyet’in ilk ‘Devlet Konservatuvarı’ olur. 1985’e kadar geçen süre içerisinde bu bina, ünleri ülke dışına taşan bir çok sanatçıyı yetiştirir. 1985’te konservatuvarın yeni binasına taşınmasının ardından, tarihi yapı bir süre Mamak Belediyesi hizmet binası olarak kullanılmaya başlar. Belediyenin kendi binasına geçmesiyle Mamak Kültür Merkezi olarak hizmet vermeye devam eden yapı, Mamak Belediyesi tarafından 2020’de yapılan restorasyon çalışmaları ile birlikte hem eski adına, hem de eski işlevine tekrar kavuşur.
BAKMADAN GEÇME!
* Mamak’taki Musiki Muallim Mektebi’nin, ‘Türkiye’de müzik öğretmeni yetiştiren ilk kurum’ olduğunu biliyor muydunuz?
Musiki Muallim Mektebi
BAKMADAN GEÇME!
* Çok uzak değil, 1990’lı yıllara kadar Mamak’ın halen yüzde 90’ının gecekondu olduğunu biliyor muydunuz?
Kaçak gecekondu yıkımı
BAKMADAN GEÇME!
Mamak Belediyesi tarafından dik gecekondular arasında merdiven yapımı
Gecekonduda bir aile
BAKMADAN GEÇME!
Aileler
Bir zamanlar Mamaklı çocuklar
BAKMADAN GEÇME!
Mamak Belediyesi zabıtası ve görev aracı
Mamak'ta bir zamanlar su tankeri kuyruğu
BAKMADAN GEÇME!
Mamak Caddesi'nde konvoy
Cebeci su faturası tahsilat şubesi
BAKMADAN GEÇME!
* Mamak’ta kurulan Ankara-Kayaş Banliyö Tren Hattı’nın ‘Ankara’nın ilk toplu taşım aracı’ olduğunu biliyor muydunuz?
Turgut Özal'ın Mamak ziyareti