KİRA ARTIŞ ORANI 2022: Ocak ayında kira artış oranı yüzde kaç olacak? TEFE-TÜFE oranı ve kira hesaplama
Güncelleme Tarihi:
Kira artış oranı 2022 ne kadar sorusu yeni yılın ilk günlerinde gündeme geldi. Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından milyonlarca ev sahibi ve kiracıyı ilgilendiren Ocak ayı kira artış oranı netlik kazandı. Bu kapsamda 2 bin TL kira ödeyen bir kiracı, maksimum 2400 TL zam ile karşılaşabilecek. Öte yandan ev sahiplerinin bu kapsamda yapacağı kira zammı, maksimum yüzde 19,60 seviyesinde olabilecek. Kira artış oranı TÜFE’nin on iki aylık ortalaması baz alınarak belirleniyor. İşte, kira artış oranı hakkında kira ve kat mülkiyeti hukuku uzmanı avukat Olcay Göçüm'ün yapmış olduğu önemli açıklamalar
Kira artış oranı 2022, enflasyon oranı açıklamasıyla birlikte netlik kazandı. Aylık kira artış oranı kapsamında sözleşmesi bu ay biten vatandaşların karşılaşacağı kira oranı yüzde 19,60 oldu.
2022 kira artış oranı ile birlikte ev sahipleri, evlerinde oturan kiracılara aynı oranda zam yapma hakkına sahip olacak. Ancak enflasyon oranı üzerinde kira artışı yapmak kanunlar çerçevesinde herhangi bir bağlayıcılığa sahip olmayacak. İşte, kira artış oranı 2022 Ocak ayı rakamları hakkında detaylı bilgiler
BAKMADAN GEÇME!
KİRA ARTIŞ ORANI NE KADAR OLDU?
Enflasyon rakamlarının açıklanması sonucu 2022 Ocak ayı kira artış oranları belli oldu. Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) on iki aylık ortalaması baz alınarak belirlenen kira artış oranı Ocak ayı için yüzde 19,60 oldu.
TÜFE'de 2021 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 13,58, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 36,08, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 36,08 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 19,60 artış gerçekleşti. Ev sahipleri bu orana göre kira artışı belirleyebilecek.
2022 KİRA ARTIŞ ORANI OCAK
KİRA artışının TÜFE artış oranına endekslenmesi nedeniyle ev sahibi ve kiracılar da 3 Ocak Pazartesi günü Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı rakam, 1 Ocak tarihinden itibaren 2022 Ocak ayı için yıllık kira artışını da belirledi.
Ev sahibi okurlarım salgın yüzünden konut değerindeki artış ve çevredeki kiraların yükselmesi nedeniyle eski kiracılarından TÜFE oranında artışa ek, seyyanen zam isteyip isteyemeyeceklerini öğrenmek istiyorlar. Kira ile ilgili tüm merak ettiklerinizi bu hafta kira ve kat mülkiyeti hukuku uzmanı avukat Olcay Göçüm yanıtladı.
BAKMADAN GEÇME!
1 OCAK’TA KİRA ARTIŞI NASIL BELİRLENECEK?
Avukat Göçüm: 1 Ocak 2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”la, kira sözleşmelerinde yapılacak artış oranı 5 yıl süreyle (akit yılını takip eden dört yıl süreyle) TÜFE artış oranı ile sınırlandırılmıştır. Düzenleme ile Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 344. maddesi değiştirilmiştir. Taşınmaz kira sözleşmelerinde, kira artış oranlarının en fazla bir önceki yıl 12 ay TÜFE ortalaması miktarında olması öngörülmüştür. Bununla birlikte, ilgili sözleşmede, taraflarca daha düşük oranda bir artış yapılması öngörülmüş ise, kira artışı belirlenen oran üzerinden yapılacaktır. Yani taraflar TÜFE artış oranının üzerinde artış oranı belirleyemez ancak TÜFE artış oranının altında artış oranı kararlaştırabilir. Bu düzenleme ile kira zammı enflasyon rakamına (TÜFE) endekslenmiştir.
Kira sözleşmesinde kira parasının artırılmasına ilişkin (TÜFE) artış şartı var ise 2022/Ocak ayında yapılacak artış, 2021/Aralık ayında yayınlanacak 12 aylık TÜFE artış ortalaması esas alınarak artış yapılması gerekecektir. Ancak, yine yasa gereği kira akdi başlangıcından itibaren 5 beş yıllık süre geçmiş ise artık TÜFE artış oranı ile bağlı kalınmaksızın çevrede oluşan rayiç kira bedeline göre sulh hukuk mahkemesinde kira parasının tespiti davası açılabilir.
SEYYANEN ZAM İSTENEBİLİR Mİ?
Aylık kira parasının nasıl artırılacağı TBK’nin 344. maddesinde açıklanmıştır. TBK’nin 344. maddesine göre; kira sözleşmesinde, TÜFE veya ÜFE artış şartı var. (ÜFE artış oranı da TÜFE den fazla ise) Yeni dönem aylık kira parası akit yılını takip eden dört yıl boyunca bir önceki dönem ödenen aylık kira parasına TÜFE artış oranı uygulanarak ödenmesi gereken kira parası tespit edilip ödenmesi gerekecektir.
Örneğin, 01.01.2021-31.12.2021 dönemi aylık kira parası bin 800 TL ise, 01.01.2022-31.12.2022 dönemi aylık kira parasının tespiti için 2021/Aralık ayında yayınlanacak TÜFE artış oranına bakmak gerekir. Örneğin; TUİK tarafından yayınlanan enflasyon artış oranında 2021/Aralık ayı TÜFE artış oranı yüzde 18.4 gerçekleşirse 01.01.2022 tarihinden itibaren başlayacak ve 01.01.2022-31.12.2022 dönemine münhasır olmak üzere ödenmesi gereken aylık kira parası 2.131.20 TL olacaktır. Kiralayan akit yılı başlangıcından itibaren beş yıllık süre (akit yılını takip eden dört yıl) geçmemiş ise seyyanen ek olarak bin TL zam isteyemez. Kiralayan, akit yılını takip eden dört yıl boyunca TÜFE artış oranı üzerine yörede emsal kira paralarının birkaç kat artığını ileri sürüp fahiş miktarda aylık kira parası talep edemez.
BAKMADAN GEÇME!
SÖZLEŞMEDE KİRA ARTIŞ ORANI YOKSA NE YAPILABİLİR?
Kira sözleşmesinde kira artış oranı yoksa ve kira dönemi gelmeden önce kiralayanın TBK’nin 345. maddesine göre en az 30 gün önceden artış iradesinin kiracı tarafa bildirmesi gerekir. Kiralayan, yeni kira dönemi gelmeden 30 gün önce kira artış iradesini kiracıya bildirmeden dava açar ise tespit olunacak kira parası kiralayanın kabulü halinde bir sonraki dönem için geçerli olmak üzere kabul edilerek hüküm kurulacaktır.
YILIK KİRA, AYLIK ÖDEMEYE DÖNÜŞTÜREBİLİR Mİ?
Kira sözleşmesinde kira parasının peşin yıllık olarak ödeneceği kararlaştırılmış ise TBK’nin 26. maddesi gereği kira sözleşmesinde yer alan iş bu düzenleme, kural olarak taraflar açısından bağlayıcı olacaktır. Ancak taraflar arasındaki yıllık peşin olarak kira parasının ödeme şekli aylık ödeme şekli olarak zımnen değiştirilmiş ise artık bu değişikliğe tarafların uyması gerekir. Kiracı, yıllık ödenen kira bedelinin aylık olarak değiştirilmesini istiyorsa kira sözleşmesinde yer alan “kira parasının yıllık olarak ödenmesi” şartının açılacak kira uyarlama davası ile “aylık olarak ödenmesi” şeklinde değiştirilerek uyarlanmasını talep etmesi gerekir.
BAKMADAN GEÇME!
TAŞINACAKSANIZ TAHLİYE DAVASI AÇABİLİRSİNİZ
Kiracımın geçen eylül ayında sözleşmesi bitti. Ben ağustosta sözlü şekilde, ocakta kendim taşınacağım için evi boşaltmasını istedim. O da ev bakacağını söyledi. Sonra ev bakmadığını ve sürekli beni oyaladığını öğrendim ve sözleşme otomatik yenilenmiş oldu. Ben evimde kendim oturacağım. Bu yüzden kiracımın çıkmasını istiyorum ama iyi niyetim kötüye kullanıldı. Acaba hukuksal dayanaklarım nedir? Kiracımı nasıl çıkartabilirim?
Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşme süresinin bitmesi tahliye nedeni değildir. Kiralanan taşınmaz ile ilgili olarak kiralayanın elinde tahliye taahhüdü var ise, sözleşme süresinin bitimini takip eden bir aylık süre içerisinde önceden ihtar gönderilmiş ise bir aylık süre ile bağlı kalınmaksızın tahliye taahhüdünü icra işlemine konularak taşınmazın tahliyesini talep edebileceği gibi, TBK’nin 352/1. maddesi gereği sulh hukuk mahkemesinde dava açarak da taşınmazın tahliyesini talep edebilir.
Kiralayana verilmiş bir tahliye taahhüdü yok ise, kiralayan ancak TBK’nin 350/1. maddesi gereği gereksinim (ihtiyaç) nedeniyle birer yıllık dilimler halinde yenilenen kira sözleşmesinde yenilenen dönemin sonunu takip eden bir aylık süre içinde tahliye davası açabilir. Ancak TBK’nin 353. maddesi gereği; dönem bitimi gelmeden önce ihtar keşide ve tebliğ edilmiş ise artık bir aylık süreyle bağlı kalınmaksızın tahliye davası açılabilir.