Kekik faydaları nelerdir? Kekiğin faydaları ve kekik çayı hakkında detaylı bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Kekik faydaları yüz yıllardır bilinen ve tıbbi anlamda da kullanıma sahip olan bitki çeşitlerinden birisidir. Ülkemizde baharat ağırlıklı kullanıma sahip olan kekiğin faydaları öksürük, soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarda yarar sağlamaktadır. Kekik çayı ise çok iyi bir balgam söktürücüdür. Mayıs ayından Ağustos ayına kadar çiçek açan kekik, genellikle Akdeniz Bölgesi'nde dağlık alanlarda sıkça bulunur. İşte, kekiğin faydaları ve kekik çayı hakkında bilinmesi gerekenler
Kekiğin pek çok faydası bilinmektedir. Alışılmış kekik aslında pek de alışılmış bir bitki değildir. Ufacık yaprakları canlandırıcı bir kokuya sahiptir ve etle yapılan tüm yemeklerin hoş bir tada sahip olmasını sağlar. Kekik geleneksel olarak maydonoz ve defne yaprağıyla beraber toplanır ve Fransız buket garnisi adı verilen ve çorbalara, yahniye ve diğer bazı ana yemeklere konulan çeşniye dönüşür. Küçük kekik yaprakları önemli oranda antiseptik özelliğe sahip olan bir uçucu yağ içerir. Etrüskler ve Mısırlılar kekiği ölülerini mumyalamak için kullanırlardı. Birçok erken dönem kültüründe kekik ölümle ve aynı zamanda “anla” (zamanla) ilişkilendirilmişti. Solgun mor çiçeklerinin ölülerin ruhuna huzur getireceğine inanılırdı. Eski Yunan’da kekiği cenaze törenlerinde yakarlardı; tapınaklarda tütsü olarak ve evlerde böcekleri savan bir fumigant olarak kullanırlardı. Bu bitkinin cesaret verici özelliği olduğuna da inanılırdı. Kekiğin cins ismi Yunanca’daki “cesaret” ya da “tütsüleme” kelimesinden gelir. Cesaret kısmı kekiğin izini Romalılarla beraber İngiltere’ye kadar sürmüştür. Orta Çağ boyunca kralın maiyetindeki hanımefendiler şövalyelerini kekik dallarıyla bezeli şallarla karşıladılar
KEKİK NEDİR?
Thymus cinsinin 220’den fazla türü vardır; bu türlerin çoğu bodur, toprağa yayılan ve küçük yeşil çalımsı bitkilerdir ve Akdeniz bölgesinde doğal olarak yetişir. En bilinen kekik, vulgaris isminden de anlaşılabileceği gibi, “yaygın” anlamına gelen Thymus vulgaris’tir. Çoğunlukla kayalıklarda ve kuru, iri taneli toprakta yetişen, 50 cm boylanabilen çok yıllık bir çalımsı bitkidir. üçük, mızrak görünümlü, kısa ya da oval yaprakları vardır. Yapraklarına elinizi sürdüğünüzde kekre bir limoni koku yayılır; bu kekik olarak bildiğimiz kokudur. Ufak beyazımsı pembe ile soluk lavanta rengi arasında değişen çiçekleri sıkı bir helezonik bağlantı kafası tarafından taşınır. İki dudaklı kaliksinin üst ve alt dişleri büyüklük ve şekil olarak değişiklik gösterir. Kekik Mayıs’tan Ağustos’a kadar çiçek açar.
Kekik faydaları ve kekik çayı yapımı hakkında bilgi edinmek için lütfen sonraki sayfaya geçiniz.
KEKİKTE YER ALAN VİTAMİNLER
Kekiğin bir diğer önemli özelliği ise antioksidan, vitamin ve mineral bakımından zengin bir bitki olmasıdır. Kekikte demir, kalsiyum, potasyum, magnezyum, manganez mineralleri ve A, C, E, K, B6 vitaminleri bulunmaktadır.
BAKMADAN GEÇME!
KEKİK'İN FAYDALARI NELERDİR?
Kekiğin tıbbi kullanımı M.S. birinci yüzyıla dayanır. Yunanlılar bu bitkiyi asabiyet için, Romalılar ise melankoli için kullanırlardı. Aynı zamanda bayılanları ve epilepsi nöbeti geçirenleri kekikle uyandırırlardı. Orta Çağ Avrupası’nda ve İngilteresi’nde sindirim problemlerinden romatizmaya ve menstrual şikayetlere kadar her şeyi iyileştirmek için kullanılırdı. Kekik çayı öksürüğe ve gribe karşı içilirdi. Yakın yüzyıllarda sindirim problemleri ve ciğer enfeksiyonları için popüler bir ilaç olarak nam saldı.
1. Dünya Savaşı’na kadar kekik yağı muharebe alanı antiseptiği olarak kullanıldı. Günümüzde bitki uzmanları kekiği öksürük, soğuk algınlığı, grip, bronşit ve astım için önerirler.
Bu bitkiyi aynı zamanda sindirim problemleri için kullanırlar çünkü kekiğin mide ve bağırsak kaslarını yumuşatma etkisi vardır.
Kekiğin ufak çiçekleri ve yaprakları solunum rahatsızlıklarına verdiği şifayla ters orantılı gibi görünür.
m.s. 50-70: Romalı doktor Büyük Pilnius kekiğin “zihnin sapmalarını iyileştirdiğini” söyledi..
1719 yılı: Alman kimyager C. Neumann kekiğin aktif bileşeni olan thymol’ü ayrıştırdı.
1767 yılı: The English Physician, Enlarged’da kekik için “ciğerleri güçlendirir” denildi.
1994 yılı: Tütün şirketleri kullanılan maddeleri sayarken kekik yağını da sigara içeriğine ekledi.
FAYDALARI: Öksürük, Soğuk algınlığı ve grip
Kekik hem baharat hem de ilaç olarak kullanılan birkaç ıtırlı bitkiden biridir. Aromatik bileşenleri, bunlara aynı zamanda uçucu yağ adı verilir – kekik yapraklarının ve çiçeklerinin önemli olan bölümüdür.
Kekiğin uçucu yağı öksürüğü iki açıdan rahatlatır. Kekik hem bir spazm önleyici hem de bir balgam sökücüdür. Yani bu bitki yalnızca öksürüğü azaltmakla kalmaz aynı zamanda bronşal balgamı temizlemeye de yardımcı olur. Kekikte bulunan birtakım uçucu yağlar (timol ve karvakrol-kekik yağı- gibi) aromatik özelliğe sahiptir.
Karvakrol üzerine yapılan çalışmaların çoğu karvakrol oranı yüksek bir yağ olan kekik otu (keklik otu) yağı üzerine yapılan araştırmalardan kaynağını alır. Karvakrol ve timol aynı zamanda kekiğin balgam sökücü bir etkiye sahip olmasını ve bakterileri, virüsleri ve mantarı önlemesini sağlayan bileşenlerdir. Laboratuar çalışmalarında gözlemlenen ve üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla soğuk algınlığına yol açan bakterilerin ve virüslerin çoğu kekik yağıyla önlenebilir.
Bazı klinik çalışmalar kekiğin öksürük ve üst solunum yolu enfeksiyonunda kullanımı üzerine yapılmıştır. Bir çalışmada kekikle çuha çiçeği yağı bronşitten muzdarip hastalar üzerinde beraber kullanılmış; kekik ürününü kullanan grubun plasebo grubuna göre daha az öksürdüğü gözlemlenmiştir. Ancak bu çalışmada kekik tek aşına kullanılmadığı için çalışma sonucu nihai sonucu vermez.
BAKMADAN GEÇME!
KEKİK ÇAYI NASIL YAPILIR?
ÇAY: 1 bardak sıcak suya 1 ya da 2 çay kaşığı taze ya da kuru kekik yaprağı ve çiçeği koyun ve günde 3 defa için.
KEKİK ÇAYI: Bir çay kaşığı kurutulmuş kekik yaprağını bir bardak sıcak suya ekleyin. Bardakın sütünü kapatın ve böylece önemli uçucu yağların buharlaşmasını engelleyin. Süzün ve tatlandırmak için bal ekleyin. Bal, boğazın arkasını bir tabaka gibi kaplayarak kekiğin içindeki balgam sökücü özelliği pekiştirir. Öksürük için günde birkaç defa için.
KAPSÜL/ŞURUP: Kekik ekstreleri farklı dozlara sahip kapsül ve şuruplar halinde bulunur. Bu ürünlerin çoğu, özellikle solunum yolu rahatsızlıkları için kullanıldığında, kekiği başka bitkilerle karıştırır. Kullanım şekli her bir ürüne göre değişiklik gösterir.
KEKİK NASIL YETİŞTİRİLİR?
Güney Avrupa’nın kuru, kayalıklı topraklarında doğal olarak yetişen kekik özellikle İspanya’yla, Portekiz’le, Güney Fransa’yla, İtalya’yla ve Yunanistan’ın dağlarıyla özdeşleşmiştir. 1548 yılı itibariyle İngiliz bahçelerinde yetiştirilmeye başlanmış ve Amerikan bahçelerinde ilk olarak 1806 yılında ya da daha öncesinde yetiştirilmiştir. Tarihsel olarak dar yapraklı bir biçimi Kuzey Avrupa kıtasında bulunan bahçelerde yetiştirilmiş ve bu türe “dar yapraklı kekik” adı verilmiştir. Daha geniş yapraklı hali İngiltere’de yetişmiş ve günümüzde İngiliz kekiği olarak satılan bu türe “geniş yapraklı kekik” adı verilmiştir. Kökeni neresi olursa olsun yaygın kekik oldukça değişkenlik gösterir.
Yaygın kekik yüzyıllar boyunca bahçelerde sürekli talep edilen “tatlı bitki” olmuştur. Kekik tohum yoluyla, çelikle, daldırmayla ya da kökünü bölmeyle çoğalır. Elbette bir arkadaşınızdan kökünü bölmesini isteyebilir ya da herhangi bir fidanlıktan bitkiyi satın alabilirsiniz. Bitkinin arzu edilen genetik özelliklerini devam ettirmesini istersek çelikle ya da kökünü bölmeyle çoğaltmamız gerekir. Eğer tohumla çoğalırsa beklenmedik sapmalar görülebilir. Kekik yayılacak bir alana ihtiyaç duyar; bu nedenle her biri arasında en azından 30 cm olmalıdır. 3 ya da 4 yıl içerisinde odunsulaşır ve ortasından ölmeye başlar. Ekimi genişletmek ve görünümü güzelleştirmek için çalılıklar bölünebilir. Kekik ışıklı, sıcak, kuru, iyi drene edilmiş ve hafif alkalik toprağı sever.
Piyasada bulunan kekiğin çoğu Doğu ve Batı Avrupa’da yetiştirilmiştir.
Bodur bir bitki olan kekik ticari üretim açısından sorun teşkil eder. Elle toplamak insan kaynağı gerektirir ve bahçe makasıyla çim budamak gibi yoğun sırt ağrılarına yol açar. Yabancı özel ürün üreticileri tarafından bulunan bir çözüm yatay döner bıçaklı mekanik bir biçerdöverdir. Bu alet, steroid’lerdeki yabani ot yiyiciye benzer. Birleşik Devletler’de tüketilen kekiğin çoğu yakın zamana kadar bu bölgede yetiştirilirdi ancak tüm ticari mallar ve üretim prosesleri gibi kekik üretimi de ucuz işgücüne sahip ülkelere kaydırıldı.
BAKMADAN GEÇME!
HAMİLELER VE GUATR RAHATSIZLIĞI OLANLAR KULLANMAMALIDIR
Kekik suyunun faydaları kekikle benzerlik gösterir. Kekik suyu bazı hastalıklar için daha kısa sürede destekleyici yardım sunar. Kekik; öksürük, mikrop temizleme, antikosidan, sindirim, kaşıntı, sivilce, uykusuzluk gibi rahatsızlıkların yanında, alkol alışkanlığından kurtulmak için de kullanılırken, hamileler ve guatr rahatsızlığı olanlar kullanmamalıdır.