Güncelleme Tarihi:
Koronavirüsün Güney Afrika’da keşfedilen yeni bir varyantı paniğe neden oldu. Bilimsel adı “B1.1.529” olan mutasyonun bilinenlerden daha bulaşıcı olabileceği değerlendirmesi üzerine İsrail, İngiltere, İtalya, Singapur ve Filipinler bölge ülkelerine uçuş yasağı getirdi. Avrupa Birliği (AB) de seyahat kısıtlamasını gündeme aldığını duyurdu. Halihazırda Avrupa’da vaka sayılarının tırmanışta olduğu bir dönemde mutasyonun yarattığı belirsizlik ekonomik toparlanma ve normalleşmeye dair soru işaretlerini arttırırken küresel piyasalarda risk iştahı bozuldu.
DAHA MI BULAŞICI
Yeni varyasyona ilişkin duyuruyu önceki gün Güney Afrikalı bilim insanları yaptı. Virüsün evriminde “büyük bir sıçrama” görüldüğünü kaydeden bilim insanları, dün düzenlenen sanal toplantı ile Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yetkililerini bilgilendirdi. Önceki gece Güney Afrika dahil altı bölge ülkesinden uçuşlara yasak getiren İngiltere’nin Sağlık Bakanı Sajid Javid, “İlk veriler bu varyantın ‘Delta’dan daha bulaşıcı ve mevcut aşılara karşı daha dirençli olabileceğini gösteriyor” dedi. Henüz İngiltere’de vaka tespit edilmese de yasak öncesi Güney Afrika’dan her gün yaklaşık 700 kişi bu ülkeye seyahat ediyordu.
BEŞ ÜLKEDE GÖRÜLDÜ
Şu ana kadar çoğunluğu Güney Afrika’da olmak üzere toplam beş ülkede yaklaşık 100 vaka tespit edildi. Güney Afrika’nın ekonomik merkezi Johannesburg’da, aşılama oranının düşük olduğu gençler vakaların ağırlığını oluşturuyor. Komşu Botsvana’da çift doz aşılanmış dört kişide yeni mutasyon görüldü. İsrail’de, yakın zamanda Malavi’ye seyahat etmiş bir kişinin testi pozitif sonuç verdi. Ayrıca muhtemel iki vaka daha olduğu kaydedildi. Bunun yanı sıra Güney Afrika’dan Hong Kong’a dönen ve onunla aynı karantina otelinde kalan iki kişide daha mutasyon görüldü. Ayrıca, Belçika’da da aşısız bir gençte hastalık görüldüğü belirtildi.
‘EN KÖTÜ VARYANT’ MI
Koronavirüsün yalnızca başak proteininin 30 farklı mutasyon içerdiğini anlatan Güney Afrika’daki KZN Araştırma ve İnovasyon Platformu (KRISP) Müdürü Tulio de Oliveira, “Bu varyant bizi şaşırttı. Beklediğimizden çok daha fazla mutasyona sahip, bu evrimde büyük bir sıçrama” dedi.
İngiltere’nin COVID bilim kurulunda yer alan Prof. Neil Ferguson, “B.1.1.529 varyantı, çoğu aşının hedefi olan başak proteinlerinde benzeri görülmemiş sayıda mutasyona sahip” diyerek varyantın bağışıklığa karşı koyma gücünün yüksek olabileceğine dikkat çekti.
İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı’ndan bir yetkili de “Şimdiye kadar gördüğümüz en kötü varyant” ifadesini kullandı.
Dünya Sağlık Örgütü gelişmeler üzerine dün sanal toplantı düzenledi. Kurumdan yapılan bilgilendirmede, araştırmacıların yeni varyantın etkilerini anlamasının “birkaç hafta” süreceği kaydedildi.
TÜRKİYE AKTARMALI YOLCUDA VİRÜS
‘B.1.1.529’ varyantında Avrupa’daki ilk vaka Belçika’da saptandı. Mısır’dan Belçika’ya Türkiye aktarmalı seyahat eden bir kadının gelişinden 11 gün sonra orta derecede semptom gösterdiği ve testinin pozitif sonuç verdiği belirtildi. İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre, kadın Güney Afrika ya da kıtanın güneyindeki bir başka ülkeye seyahat etmedi, buralarda bulunmuş kimselerle de temas kurmadı. Teşhis anında viral yükünün yüksek olduğu açıklandı.
YENİ MUTASYONDA ‘AIDS’ ŞÜPHESİ
Henüz yeterli delil olmasa da Londra’daki UCL Genetik Enstitüsü’nden bir bilim insanı, yeni mutasyonun Güney Afrika’da AIDS hastası bir kişinin korona kapması sonucu gelişmiş olabileceğini söyledi. Güney Afrika 8.2 milyon ile en fazla AIDS hastası bulunan ülke. İngiliz basınında yer alan iddiaya göre “B1.1.529”, muhtemelen teşhis edilmemiş AIDS’li bir hastada görülen uzun süreli enfeksiyon sonucunda ortaya çıktı. Aralık 2020’de yine Güney Afrika’da keşfedilen ve yaklaşık 70 ülkeye yayılan Beta varyantının da AIDS’li bir hastadan geldiği değerlendiriliyor. Cinsel ilişki, kan nakli ve kan ürünleriyle bulaşan HIV, bağışıklık sistemini çökerten bir hastalık. Tedavi edilmezse gelişen AIDS hastalığı, ölüme yol açıyor.
3 SORU 3 CEVAP
1- NİYE ALARMA GEÇİLDİ
Bilim insanlarının en büyük kaygısı virüsün başak proteini ile insan hücresine girmesini kolaylaştıran reseptörlerindeki mutasyon sayısı. Orijinal virüsten en fazla farklılaşan varyant olduğu belirtilen “B1.1.529”un halihazırda en baskın tür olan Delta’dan daha bulaşıcı olabileceği ayrıca başkalaşım oranındaki fazlalıktan ötürü aşıları etkisiz kılabileceği değerlendiriliyor.
2- YENİ AŞI GEREKİYOR MU
Aşıların başak proteinlerini hedef alacak şekilde tasarlanmış olması yeni durumda ne derece etkili olacaklarına dair soru işaretlerine neden oluyor. Pfizer/Biontech yaptığı açıklamada, ürünlerinin yeni varyanta karşı ne kadar koruma sağladığını belirlemek üzere çalışmaya başladıklarını, sonuçların “en geç iki hafta içinde” netleşmesinin beklendiğini bildirdi.
3- HANGİ ÜLKELER ETKİLENDİ
Şu ana kadar Güney Afrika, Botsvana, İsrail, Malavi, Hong Kong ve Belçika’da vaka görüldü. Bunların dışında seyahat yasağına maruz kaldıkları için Afrika’nın güneyindeki Namibya, Lesoto, Eswatini ve Zimbabve ile kısıtlama uygulayan İngiltere, Singapur, İtalya ve Filipinler şu ana dek yeni sağlık krizinden etkilenen ülkeler.